VETERİNER MİKROBİYOLOJİ VE EPİDEMİYOLOJİ

Nörotoksik klostridiumlar dokulara yayılma özelliği olmayan ve sinir-kas fonksiyonları engelleyici toksin sentezleyen grubu oluşturur. Bu grup içinde C. botulinum ve C. tetani bulunur.

Klostridiumlarda kapsül bulunmaz ancak C.perfringens’te polisakkarit yapılı kapsül vardır.

Klostridiumlar zorunlu anaerobik bakterilerdir ve türler arasında anaerobik ortam gereksinimi yönünden farklılık göstermekte genelde %2-10 CO₂ içeren ortamı seçmektedirler.

C.perfringens tipinin içerdiği toksin grupları birbirinden farklıdır. Birbirlerinden immunolojik olarak farklı olan bu tipler farklı klinik tabloları şekillendirir. Bunların dışında minor toksin olarak tanımlanan virulansını arttırıcı faktörler de tanımlanmıştır. Bunlar hemolizin, kollejenaz ve hyaluronidazdır. C. tetani, tetanolizin ve tetanospazmin olmak üzere nörotoksin özelliğinde iki toksin üretir. C.septicum DNAse, hyaluranidaz, nöromindaz, hemaglutinin ve iki ayrı hemolitik toksin sentezler.

Ergin hayvanların sindirim sisteminde proteolitik enzim aktivitesi gelişmiştir ve toksinleri inaktive eder. Buna karşın yenidoğanların mide yapısının tam gelişmemiş olması ve bu enzimlerin yeteri düzeyde bulunmaması nedeni ile toksinler inaktive olmazlar. Ayrıca barsaklarda da benzer şekilde proteolitik aktivite henüz tam şekillenmemiş ve mikroflora henüz oluşmamıştır. Ayrıca kolostrumdaki antitripsin aktivitesi toksinlerin yıkımlanmasını engeller ve infeksiyonun oluşumunu kolaylaştırır. Doğum sonrası göbek çevresinde aşınmalar C. tetani infeksiyonun başlıca sebebidir.

C.botulinum kokuşmuş organik materyallerde veya et ve sebze konservelerinde ürer ve sentezledikleri nörotoksinleri ile bu ortamları bulaştırır. Tip A ve tip B toksinleri toprakta, Tip C, D, E ve F ise genellikle sulak ortamlarda bulunur. Hayvanlarda tip C ve D infeksiyonlarına daha sık rastlanır. C.tetani ince çomak şekillidir ve sporlar bakterinin bir ucunda (terminal) yer alarak bakteriye raket veya davul tokmağı şeklini verir. C.botulinum sporları basilin merkezi ile ucu arasında (subterminal) yerleşmiş durumdadır.

Histotoksik klostridium türleri (C.chauvoei, C.septicum, C.novyi) nin oluşturduğu infeksiyonların tanısı amacı ile şüpheli hayvanların karaciğer, kas dokularından örnek alınmalıdır.

Klostridiumlar anaerob bakterilerdir ve bu nedenle örneklerin alınmasında, laboratuarlara gönderilmesinde aşağıda bildirilen temel kurallar dikkate alınmalıdır. Örnekler mutlaka yeni ölmüş veya canlı hayvanlardan alınmalıdır. Aksi halinde, barsaklarda normal florada bulunan klostridiumlar ölüm sonrasında hızla dokulara yayılır ve laboratuar sonuçlarının yorumlanmasında sorun yaratır. Örneklerin alınmasında çok dikkatli olunmalı, özellikle barsak içeriği ile kontaminasyondan kaçınılmalıdır. Sıvı örnekler enjektör yardımı ile alınmalıdır, bu klostridiumları oksijenin toksik etkisinden korur. Svap ile örnekleme tercih edilmemelidir, çünkü bu şekilde anaerob bakteriler oksijene ve kurumaya maruz kalabilir. Hayvanlardan inceleme amacı ile alınan doku veya sıvı örnekleri anaerobik transport besiyerleri ile teşhis laboartuarlarına mümkün olan en kısa süre içinde gönderilmelidir.

D.nodosus (B.nodosus) infeksiyonları koyunların en önemli hastalıkları arasındadır. Özellikle et ve yün kalitesine verdiği zarar nedeni ile ekonomik yönden büyük önem taşımaktadır.

Örnekler kesinlikle dondurulmamalı veya soğukta (4°C) saklanmamalı, ortam ısısında tutulmalıdır.

Fusobakteriumlar evcil hayvanlarda birçok infeksiyöz karakterde hastalık tablosu oluşturmaktadırlar.

F.necrophorum başlıca, kuzu ve buzağı difterisi, sığırlarda karaciğer nekrobasillozu, kuzuların karaciğer nekrozu, sığırlarda panarisyum, at, domuz ve diğer evcil hayvanlarda nekrotik infeksiyonlara sebep olmaktadır.

F.equinum atlarda alt solunum yolu infeksiyonları, nekrotik pneumoni,

F.nucleatum koyun ve sığırlarda sporadik abort, süs hayvanlarında yumuşak doku infeksiyonları,

F.russii ve F.varium süs hayvanlarında yumuşak doku infeksiyonları oluşturmaktadır.

C.perfringens’in identifikasyonu amacı ileStreptococcus agalactiae kullanılarak CAMP testi uygulanır. Kanlı agarda yapılan bu testte, S.agalactiae diffuze olabilen bir faktör üretip besiyerine yayar. Bu faktör, aynı ortamda üreyen C.perfringens’in alfa toksininin hemoliz gücünü arttırır. Böylece özel olarak uygulanan ekim hattında, her iki etkenin birbirine yaklaştıkları dar bir bölgede C.perfringens’in kısmi olan hemoliz hattının oldukça net ve güçlü bir hemolize dönüştüğü gözlenir.

B.fragilis birçok hayvan türünde bulunur ve özellikle yenidoğanların (tay, buzağı, kuzu vb.) ishallerinde etkin rol oynar.

Bakteriyolojik Tanıda,Şüpheli örneklerden hazırlanan sürme preparatlarda Gram boyama sonucu Gram negatif, fusiform bakterilerin görülmesi tanıya yardımcı olur.

Kolonileri küçük, kabarık, gri-beyaz, şeffaf görünümlüdür ve

kanlı agarda hemoliz yapabilirler.

Fusobakteriler diğer Gram negatif anaeroblardan farklı olarak vankomisine (5 μg) dirençli, kanamisin (1000 μg) ve kolistine (10 μg) duyarlıdırlar, katalaz oluşturmazlar, nitratı indirgemezler.

Bakteroideslerin cins düzeyinde identifikasyonunda

hücre yapısı,

flagellanın yerleşimi (hareketli türler için) ve

oluşturdukları metabolik ürünler dikkate alınır. Ayrıca bakteroides cinsi içindeki türler

pigment oluşumu,

antibiyotiklere duyarlılık ve

safraya direnç özelliklerine göre de gruplandırılırlar.

Doğru seçenek A şıkkında verilmiştir. Klostridiumlar, Gram pozitif bakterilerdir.

Doğru seçenek C şıkkında verilmiştir. C. tetani histotoksik klostridiumların arasında yer almaz.

Doğru seçenek E şıkkıdır. C. botulinum (tip A-G)  nörotoksik klostridiumların türleri arasında yer alır.

Doğru seçenek D şıkkında verilmiştir. Yukarıda verilen tanım vegetatifin tanımıdır.

Doğru seçenek d şıkkıdır. Bakteroidesler, sporsuz bakterilerdir.