VETERİNER MİKROBİYOLOJİ VE EPİDEMİYOLOJİ

Kültürde üreyen B. anthracis’i diğer antrakoid basillerden ayırt etmek için çeşitli testler yapılır. Hareket incelemesinde B. anthracis hareketsiz, antrakoidler hareketlidir. Gamma faj testinde B. anthracis gama fajına duyarlı, diğer basiller dirençlidir. İnci dizisi reaksiyonunda, B. anthracis penisiline duyarlı olduğu için, penisilin içeren besiyerinde üretildiğinde çomak şeklini kaybederek tesbih benzeri bir görünüm alır, bu durum antrakoidlerde görülmez. Doğru cevap B'dir.

B. anthracis’in tanısında kullanılan seroloji tabanlı tek yöntem “Ascoli termopresipitasyon testi” dir. Bu aslında oluşan antikorları değil, vücuttaki B. anthracis antijenlerini saptamaya yönelik presipitasyon esasına dayanan bir testtir. Çapraz reaksiyonlar nedeniyle hatalı pozitiflik, duyarlılığının düşük olması nedeniyle hatalı negatiflik sık görüldüğü için güvenilir bir test değildir. Bu nedenle günümüzde Türkiye’de antraks tanısında kullanılmamaktadır. A, B, C ve D şıklarındaki bilgiler yanlıştır. Doğru cevap E'dir.

CAMP testi Listeria türlerinin ayrımında oldukça faydalı ve kolay değerlendirilebilen bir testtir. Pozitif reaksiyon, test suşları ve kontrol suşlarının kesişme bölgelerinde artmış beta hemolitik alanların gözlenmesidir. L. monocytogenes S. aureus’la pozitif, R. equi ile negatif sonuç verirken, L. ivanovii tam ters reaksiyon verir. Diğer Listeria türleri non-hemolitiktir veya R. equi ve S. aureus ile hemoliz oluşturmazlar. Doğru cevap C'dir.

Listerialar Gram pozitif, 0.4 x 2 μm boyutunda, ince çomak şeklinde, hareketli, sporsuz, kapsülsüz, fakültatif anaerob bakterilerdir. L. monocytogenes koyun, sığır ve keçilerde ensefalitis şeklinde tanımlanan beyin yangısına, endoftalmitis denen göz iltihabına, yavru atımlarına ve septisemi ile karakterize bir tabloya yol açar. Oxford agar üzerinde tipik Listeria kolonileri ufak, siyah ve çevresinde siyah bir hatla çevrelenmiştir. Mikroskopta çin harfleri gibi yer almış V, X, Y biçimli bakteri birleşmeleri ve pleomorfik bir görünüm korinebakteriler için karakteristiktir. B, C, D ve E şıklarındaki bilgiler Listerialara ait değildir. Doğru cevap A'dır.

L. monocytogenes’in çoğu izolatı patojenik olmasına karşın, izolatların yine de deney hayvanlarında virulensleri incelenmelidir. Bu amaçla bakterinin buyyon kültüründen 50 μl inokulumun tavşanın gözüne damlatılması yeterlidir. Bu işlemden sonra keratokonjuktivitis gelişimi izlenir. L. monocytogenes izolatlarının virülensini belirlemeye yarayan bu deneysel işleme “Anton Testi” denir. Doğru cevap D'dir.

Rodococcus genusu içinde hayvanlarda hastalık oluşturan tek tür Rhodococcus equi’dir. R. equi Gram pozitif, hareketsiz, sporsuz, kapsüllü ve aerobik bir bakteridir. Koloniler ilkin beyaz renkteyken, kültürler eskidikçe pembe bir görünüm alır. Katalaz ve üreaz pozitiftir. Sitokorm-c negatiftir ve hiçbir karbonhidratı fermente etmez. Nitrat ve indol reaksiyonları olumludur. R. equi kolonileri kanlı agarda hemoliz oluşturmaz.  Koyun kanlı agar üzerinde uygulanan CAMP testi  pozitiftir. Doğru cevap E'dir.

R. equi’nin NANAT besiyeri gibi bir selektif besiyeri üzerinde oluşturduğu koloni sayısı tanısal öneme sahiptir; sayının dışkının gramında 10⁶ kob (koloni oluşturan birim)‘den fazla olması anlamlıdır. Doğru cevap C'dir.

C. bovis meme kanalında hastalık oluşturmadan yaşayabilir ve laktasyon, yani süt verimi, sürecinde bu bakteri üreme fırsatı bularak mastitis oluşturabilir. C. kutscheri fare, rat, hamster ve kobay gibi laboratuvar kemiricilerinin ağız ve burun boşluklarında hastalık oluşturmaksızın bulunur. C. pseudotuberculosis’in koyun ve keçilere bulaşması ise kırkım, kastrasyon operasyonu, kuyruk ve kulak kesimi gibi travmatik durumlar sonrası oluşur.  C. psedotuberculosis’in hastalık yapıcı faktörü (virülens faktörü) salgıladığı bir toksin olan fosfolipaz D’dir. Hastalık lenf yollarıyla yayılarak tüm vücut iç organlarında görülebilir. C. cyctitidis, C. renale ve C. pilosum ise üreme kanalının normal florasında bulunur. Üriner hastalık vakalarında en sık gözlenen tür C. renale’dir. C. ulcerans da C. pseudotuberculosis’in ürettiği fosfolipaz D’ye benzer bir toksin üreterek sığırlarda mastitis olgularına neden olur. Doğru cevap A'dır.

Mikroskopta çin harfleri gibi yer almış V, X, Y biçimli bakteri birleşmeleri ve pleomorfik bir görünüm korinebakteriler için karakteristiktir. Doğru cevap E'dir.

C. pseudotuberculosis’in nitratı indirgemeyen biyotipi deri, müköz membranlar ve doğada bulunarak koyun ve keçilerde kazeöz lenfadenitis oluştururken, nitratı indirgeyen tipi dış ortamda bulunur ve at ve sığırlarda ülseratif lenfangitis ve abselere yol açar. Doğru cevap D'dir.

Oval veya yuvarlak şekilli olan sporun çapı basilin eninden küçüktür ve basilin ortasında yer alır. Spor sadece vücut dışında, kapsül ise sadece vücutta oluşur. Spor formu bakteriye olağanüstü çevresel bir direnç kazandırır; B. anthracis sporları toprakta 50 yıla yakın süre yaşayabilir. Kalsiyum ve azot içeriği zengin, rutubetli toprağa sahip bölgeler özellikle sporların kalıcılığı açısından çok elverişlidir. Doğru cevap D’dir.

B. anthracis sığır ve koyunlar başta olmak üzere çeşitli hayvanlarda “antraks” (şarbon) hastalığına neden olur. Hayvanlardan insanlara da geçen B. anthracis en önemli zoonoz etkenlerden birisidir. Doğru cevap B’dir

Kültürde üreyen B. anthracis’i diğer antrakoid basillerden ayırt etmek için çeşitli testler yapılır. Hareket incelemesinde B. anthracis hareketsiz, antrakoidler hareketlidir. Gamma faj testinde B. anthracis gama fajına duyarlı, diğer basiller dirençlidir. İnci dizisi reaksiyonunda, B. anthracis penisiline duyarlı olduğu için, penisilin içeren besiyerinde üretildiğinde çomak şeklini kaybederek tesbih benzeri bir görünüm alır, bu durum antrakoidlerde görülmez. B. anthracis’i kontamine, kokuşmuş materyallerden veya topraktan izole etmek için örneğe ön ısı işlemi uygulandıktan sonra selektif besiyerine ekim yapılır. Fareler antraksa çok duyarlı olduğu için şüpheli materyalden teşhis veya saflaştırma amacıyla deney hayvanı olarak kullanılabilir. Ancak, hayvan haklarındeki düzenlemeler nedeniyle günümüzde bu yol mecbur olmadıkça kullanılmamaktadır. Doğru cevap E’dir.

Listerialar otlaklarda, silajda, sularda, sağlıklı hayvan dışkıları ve kanalizasyonlarda normal olarak bulunur. L. monocytogenes’e bağlı hastalık durumu, etkenin bulaşık yemlerle alınmasını takiben ağız, burun ve barsak mukozalarını aşarak kan, lenf ve sinir yoluyla yayılması sonucu ortaya çıkar. Listerialar kötü kalitede ve pH’sı 5.5’in üzerindeki alkali silajlarda çok üreme potansiyeli bulur. Bu şekildeki kalitesiz silajlar aşırı miktarda etken içerir ve hayvanlar tarafıdan alınınca listeriosis şekillenir. Kaliteli bir silaj, asidik karakterde olmalıdır. Bu durumda Listeria üremesi tümüyle baskılanır. Doğru cevap E’dir.

L. monocytogenes’in çoğu izolatı patojenik olmasına karşın, izolatların yine de deney hayvanlarında virulensleri incelenmelidir. Bu amaçla bakterinin buyyon kültüründen 50 μl inokulumun tavşanın gözüne damlatılması yeterlidir. Bu işlemden sonra keratokonjuktivitis gelişimi izlenir. L. monocytogenes izolatlarının virülensini belirlemeye yarayan bu deneysel işleme “Anton Testi” denir. doğru cevap A'dır.

R. equi direk olarak lezyonlardan veya trakeal eksudattan yapılan boyamalarda mikroskop altında Gram pozitif pleomorfik bir görünüme sahiptir. Bu mikroskobik görünümü önemli bir tanı değerine sahiptir. Doğru cevap B’dir.

R. equi katalaz ve üreaz testleri yönünden pozitiftir. Oksidasyon/fermentasyon testi negatiftir; karbonhidratları fermente etmez. Koyun kanlı agar üzerinde uygulanan CAMP testi Şekil 3.3’de gözlendiği gibi pozitiftir. Bu iki enzimi C. pseudotuberculosis (C. ovis)’in ürettiği fosfolipaz D’si, S. aureus’un beta-toksini ve L. monocytogenes’in hemolizini ile işbirliği ile koyun, sığır ve tavşan eritrositlerini tamamen hemolize eder. Bu CAMP reaksiyonu R. equi’in ön ve hızlı tanısı açısıdan önemlidir. Doğru cevap E’dir.

C. bovis dışındaki tüm patojenik korinebakteri izolatları üreaz enzimini taşırlar; yani üre testleri pozitiftir. Doğru cevap E’dir.

C.kutscheri,  rodentlerde deri, ciğer ve lenf abseleri oluşturmaktadır. Doğru cevap D’dir.

Serolojik Tanı: Sadece C. pseudotuberculosis infeksiyonunda serum antikorlarının saptanması amacıyla ELISA testi kullanılmaktadır. Doğru cevap D’dir.