VETERİNER MİKROBİYOLOJİ VE EPİDEMİYOLOJİ

S.aureus:

Sığırda Mastitis, Koyunda Mastitis, kuzuda piyemisi, dermatitis, Keçide Mastitis, dermatitis, Domuzda Memede botriyomikoz, Atda Botriyomikoz, mastitis, Köpek-Kedide İrinli infeksiyonlar, Kanatlılarda Artiritis, omfalitis, septisemi, gangrenöz dermatit

S.intermedius:

Köpekte Pyoderma, endometritis, otitis eksterna, irinli infeksiyonlar, Kedide İrinli infeksiyonlar

S.hyicus:

Domuzda Eksudatif epidermitis, Sığırda Mastitis

S.aureus:

Sığırda Mastitis, Koyunda Mastitis, kuzuda piyemisi, dermatitis, Keçide Mastitis, dermatitis, Domuzda Memede botriyomikoz, Atda Botriyomikoz, mastitis, Köpek-Kedide İrinli infeksiyonlar, Kanatlılarda Artiritis, omfalitis, septisemi, gangrenöz dermatit

S.intermedius:

Köpekte Pyoderma, endometritis, otitis eksterna, irinli infeksiyonlar, Kedide İrinli infeksiyonlar

S.hyicus:

Domuzda Eksudatif epidermitis, Sığırda Mastitis

Stafilokoklar, özellikle eksudatlardaki kurumaya haftalarca dayanıklıdırlar ve
birçok vegetatif bakterinin aksine canlılığını muhafaza ederler. Özellikle irin ve
süt gibi organik materyallerde, değişik çevresel koşullarda yaşam süreleri 2-3 aydan daha fazla olabilir. Bazı suşlar 60°C de 30 dakika canlı kalabilir. Ayrıca, pH
4.0-9.5 arasındaki değişimlere ve %7.5 tuz konsantrasyonuna oldukça dirençlidir.
Stafilokoklar, genel amaçlı kullanılan dezenfektanlara duyarlıdır, ancak fenolik bileşikler gibi dezenfektanlara dirençlidir. Stafilokoklar, spor oluşturmayan bakteriler arasında çevresel şartlara en dirençli bakteriler arasında ilk sıralarda sayılabilir.

Sığır mastitisi bazı durumlarda koagülaz negatif stafilokoklardan da ileri gelebilir. Bunlar arasında S.epidermidis, S.hyicus, S.xylosus ve S.sciuri
bulunmaktadır.
Kuzu piyemisi, kuzularda görülen bu hastalık kene piyemisi olarak da isimlendirilmektedir. Hastalığın primer etkeni S.aureus olarak kabul edilmektedir. Ancak
hastalığın ortaya çıkmasında, Ixodes ricinus kenelerinin rolü de bulunmaktadır.

Gram pozitif, sporsuz ve hareketsizdirler. Ancak eskimiş kültürlerde ve eksudatlardan hazırlanan preparatlarda Gram negatif görülebilirler. Birçok türde kapsül bulunur ve bazı
türler fimbriaya sahiptir. Kapsül oluşumu, süt ve kan serumu ile zenginleştirilmiş
besiyerlerinde daha belirgindir. Fakültatif anaerobiktirler. Kemoorganotrofiktirler
ve üretilmeleri için kan ve serum gibi zenginleştirilmiş besiyerlerine gereksinim
duyarlar. Katı kültürlerde 1 mm çapında şeffaf, parlak ve S tipli koloniler oluştururlar, sıvı ortamlarda ise dipte tortu oluşturarak ürerler. Fermentatif metabolizmaları
vardır ve şekerlerden gaz oluşturmadan asit oluştururlar. Katalaz ve oksidaz negatiftirler ve genellikle eritrositleri etkileyerek tam veya kısmi hemoliz oluştururlar.
Hemoliz alanları türden türe değişim gösterir. Üremeleri için 25-45°C’ye ihtiyaç
duyarlar, optimal üremeleri için 37°C uygundur.

Beta hemoliz oluşturan türler arasında, S.equi, S.agalactiae ve S.pyogenes sayılabilir. Bu gruptaki türler, genel olarak “beta hemolitik streptokok” olarak da tanımlanmaktadır. Eritrositler tam olarak hemoliz olmazlar ve koloni etrafında yeşilimsi veya bulanık bir zon oluşur (alfa hemoliz). Bu besiyerleri soğukta ya da oda derecesinde bekletilirse, kısa bir süre sonra kolonilerin etrafında tam bir hemoliz oluştuğu gözlenir. Alfa hemoliz oluşturan türlere örnek olarak, S.dysgalactiae, S.uberis ve S.bovis verilebilir. Bu gruptaki türler, “alfa hemolitik (viridans) streptokok” olarak da isimlendirilmektedir.

S.uberis bir streptokok türüdür, diğer şıklardaki türler ise STAFİLOKOK türleridirler.

S. pyogenes: İnsan, rodent Kızıl, puerperal ateş, abseler, erisipelas, romatik ateş, gromerulonefritis Sığır Mastitis (ender)
S. agalactiae:  Sığır Mastitis (kronik)
S .equi: At Gurm
S. equisimilis: Domuz, at İrinli vakalar
S. zooepidemicus: At Sekonder pnöymoni
S. dysgalactiae: Sığır Mastitis (akut)
S. canis: Karnivor Lenfadenitis, irinli vakalar
S. suis: Domuz Neonatal infeksiyonlar, septisemi, pnöymoni. İnsan Septisemi, artiritis, meningitis
S. uberis: Sığır Mastitis
S. pneumoniae: Sığır, Laboratuvar hayvanları Mastitis, buzağı septsisemisi, meningitis

Peptococcus türleri, Gram pozitif, anaerobik koklardır. Mikroskop altında tekli veya ikili veya zincir tarzında görülebilir. Ağız, üst solunum yolu, kalın bağırsak, ürogenital sistemin normal florasında bulunurlar. Bu cins içinde
P.asaccharolyticus, P.glycinophilus, P.heliotrinreducens, P.indolicus, P.magnus,
P.prevotii, P.saccharolyticus ve P.niger bulunur. Bu grup bakteriler insanlarda sistitis, septik artiritis, yara infeksiyonları, yumuşak doku infeksiyonları ve bakteriyemilerden izole edilen fırsatçı patojenlerdir. P.indolicus sığırlarda Arkanobakteri
ile ilişkili olarak yaz mastitislerinin etiyolojisini oluşturan anaerobik bir mikroorganizmadır.

Mikrokoklar, Gram pozitif olmalarına karşın eskimiş kültürlerde Gram değişken olarak da boyanabilirler. Bu etkenler aerobik, oksidaz ve katalaz pozitiftirler. Genellikle hareketsizdirler. Katı besiyerlerinde üretildiklerinde pigment oluşumu gözlenir. Mikrokoklar, morfolojik olarak stafilokoklara benzer fakat biyokimyasal olarak ayrılırlar.

Genel anlamda Neisseria türlerinin hayvanlarda yaptıkları hastalıklar sınırlı düzeydedir. Daha çok insanlarda önemli hastalıklara neden olmaktadır. İnsanlarda özellikle N.gonorrhoeae gonore hastalığına ve N.meningitidis menenjite neden olmaktadır.

Enterokokların izolasyon amacıyla temel olarak klinik tablolardan ve sindirim sisteminden materyaller incelenmektedir. Bu amaçla eklem sıvısı, süt ve bağırsak içeriği izolasyon amacıyla kullanılmaktadır. Alınan materyaller soğuk zincirde kısa süre içinde laboratuvara ulaştırılmalıdır. Transport amacıyla bazı spesifik ortamlardan yararlanılmaktadır.

Protein A, virulent S.aureus suşlarının çoğunda yüzey komponenti olarak bulunur. IgG leri Fc porsiyonundan bağlar ve patogenezde önemli bir role sahiptir. Stafilokok türlerinde antijenik yapı oldukça komplekstir ve farklılıklar gösterir. Stafilokokların hücre duvarında, pepdidoglikan, teikoik asit ve protein A olmak üzere üç önemli antijenik yapı bulunur. Bu yapıların önemli özelliklerinden biri, stafilokoklar ile mikrokoklarının taksonomik ayrılması için yarar sağlamasıdır. Teikoik asitin yapısı, Stafilokok türleri için özel yapılar içerebilir. S.aureus suşlarının hücre duvarında bulunan önemli protein yapılar vardır. Bunlar “clumping faktör” ve antifagositik özellik taşıyan protein A’dır. Protein A, pepdidoglikan tabakasına bağlanabilir veya ortama kısmen salınabilir. Bazı S.aureus suşlarının polisakkarid yapıda bir kapsülü bulunur ve bakteriye antifagositik bir özellik kazandırır. Slime faktör, bazı Stafilokok suşları tarafı ndan sentezlenen adezyonda önemli olan yüzey mukoid bir yapıdır.

Botriyomikoz, kronik seyirli irinli ve granülomatöz bir yara infeksiyonudur. Etken çoğunlukla S.aureus kabul edilir. Çoğunlukla atlarda bir yara infeksiyonu şeklinde ortaya çıkar ayrıca inek ve domuzlarda görülebilir.

Gama hemolizde ise, kanlı agarda üreyen koloniler etrafında herhangi bir renk açıklığı görülmez. Bu grupta yer alan türlere “gama veya hemolitik olmayan streptokok” denilmektedir. Bu gruptaki türlere, daha önce streptokoklar içinde değerlendirilen ancak günümüzde farklı bir grupta yer alan Enterococcus faecalis ve Enterococcus fececium örnek olarak verilebilir.

Peptostreptococcus türleri, Gram pozitif, zorunlu anaerob, sporsuz mikroorganizmalardır. Bu mikroorganizmalar, 0.3-2 μm çapında koklardır. Koklar mikroskop altında zincirler, çiftler, dörtlü veya kümeler şeklinde görülürler. Kemoorganotrofturlar. Dünyada oldukça yaygın bulunan mikroroganizmalardır. Hayvan açısından önemi bulunmamaktadır. Rezervuarı insanlar, hayvanlar ve topraktır. Zoonoz önemi yoktur.

Lancefield gruplandırma: 1930 yılında Lancefield adlı araştırıcı tarafından geliştirilen bu yöntem, streptokokların hücre duvarında bulunan polisakkarit yapıdaki grup spesifik C maddesi temel alınarak yapılan ve presipitasyon esasına dayanan bir sınıflamadır.

Su sakağısının serolojik teşhisinde, ticari olarak da kitleri sağlanabilen ELISA tekniği oldukça yarar sağlamaktadır. Bu teknikte, infeksiyon sonrası oluşan anti-SeM antikorları saptanmakta ve titre durumuna göre hastalığın seyri de belirlenebilmektedir.

Neisseria türleri karkonhidratlardan oksidaditif olarak asit oluştururlar ve karbonhidratların fermentasyonu, bu türlerin identifikasyonunda kullanılır. N.elongata türünün bazı alttipleri hariç bu cinste bulunan türlerin tümü oksidaz ve katalaz aktivitelerine sahiptirler.

Stafilokok türleri kok şeklinde, 0.5-1.5 µm (ortalama 1 µm) çapında, tek tek, çiftler veya düzensiz kümeler tarzında görülürler. Gram pozitif, hareketsiz, sporsuz, fakültatif anaerob, kemoorganotrofik bakterilerdir.