VETERİNER LABORATUVAR TEKNİKLERİ VE PRENSİPLERİ

Preanalitik evre, testin klinisyen tarafından istenmesinden laboratuvarda analizin başlangıcına kadar geçen süreçtir. Analitik evre, analizin yapıldığı süreçtir. Postanalitik evre ise; test sonuçlarının elde edilmesiyle başlayan ve sonuçların hasta yararına kullanıldığı zaman diliminde biten süreci tanımlamaktadır.

Düzenli egzersizler kanda, ürik asit konsantrasyonunda ve kas enzimlerinin aktivitesinde artışa neden olurken, yoğun egzersiz potasyum, ürik asit, bilirubin ve kas enzimleri hızlı yükselir. Ancak glikoz ve fosfat konsantrasyonu önemli miktarda düşer. Antrenman sırasında bazı hormonların konsatrasyonu düşerken, prolaktin konsantrasyonu yükselmektedir.

Preanalitik evrede, örneklerin alındığı hastalarla ilgili bazı değişkenler test sonuçlarını etkilemekte ve hataya neden olabilmektedir. Bu değişkenlerin bir kısmı yaş, cinsiyet, ırk gibi kontrol edilemeyen faktörlerdir. Ancak, preanalitik dönemde laboratuvar sonuçlarını etkileyen, egzersiz, gebelik, diyet-rasyon, ilaç kullanılması, örnek alınma
zamanı gibi kontrol edilebilen faktörler de vardır.

Hayvan sahibine, örneğin hangi amaçla alındığı sözlü ve yazılı olarak anlatılır ve “Aydınlatılmış Onam Belgesi” imzalatılır.

Örnekler kan alan kişi, kurye veya pnömatik tüp sistemleri ile laboratuvara iletilir. Pnömatik tüp sistemleri (PTS), elle taşımaya göre daha hızlı, daha güvenli ve daha verimli bir yöntem olmakla birlikte, bu taşıma şeklinin kan analizlerinin sonuçlarını etkileyebileceği ve özellikle de hemolize neden olabileceği öne sürülmüştür. Ancak, yapılan çeşitli çalışmalarda örneklerin laboratuvara iletilmesinde pnömatik tüp sistemi ile gönderilmesinin biyokimya parametreleri üzerinde önemli değişikliğe neden olmadığı görülmüştür.

İnterferans sonuçlarına göre, pozitif veya negatif, özelliğine göre spektral veya  kimyasal, yerine göre in vivo veya in vitro olabilir. Endojen nedenlerin başlıcaları; hemoliz, lipemi, bilirubin ve paraproteinemi olup, ekzojen nedenler arasında;ilaçlar, katkı maddeleri, kalibrasyon ve kontrol materyali sayılabilir.

Lipemi, kanda şilomikron düzeyinin aşırı yüksekliğine bağlı, makroskopik bulanıklık olması durumudur.

İnterferansa Karşı Yapılması Gerekenler: İnterferansı önlemek için örnek körü uygulanabilir, örnek seyreltilebilir, bikromatik veya polikromatik okuma (Allen Düzeltmesi) yapılabilir.

Türkiye’de yetkili kuruluş Türk Akreditasyon Kurumu’dur (TÜRKAK) ve akreditasyona esas standart, EN ISO/IEC 17025’ten yararlanılarak hazırlanan TS EN ISO/IEC 17025’tir.

Uluslararası Ağırlıklar ve Ölçü Konferansı, her dört yılda bir Paris’te toplanmakta olup üye sayısı 51’dir. Uluslararası metroloji sisteminin koordinasyonundan da sorumlu olan organizasyona Türkiye’de üyedir ve Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından temsil edilmektedir.

Preanalitik evre, testin klinisyen tarafından istenmesinden laboratuvarda analizin başlangıcına kadar geçen süreçtir.

Analitik evre, analizin yapıldığı süreçtir

Postanalitik evre ise; test sonuçlarının elde edilmesiyle başlayan ve sonuçların hasta yararına kullanıldığı zaman diliminde biten süreci tanımlamaktadır.

Yenidoğan bebeklerde ve hayvanlarda kanın kompozisyonu yetişkinlerden farklıdır. Örneğin; arteriyel kan oksijen satürasyonu, başlangıçta çok düşüktür. Özellikle, laktik asit olmak üzere organik asitlerin birikmesi sonucu metabolik asidoz gelişebilir. Asit-baz dengesi 24 saat içinde normale döner.

Puberte: Çocukluk ve erişkinlik arasındaki kişinin, cinsel olgunluk ve üreme yeteneği kazandığı dönemidir.

Puberte: Çocukluk ve erişkinlik arasındaki kişinin, cinsel olgunluk ve üreme yeteneği kazandığı dönemidir. Ruhsal gelişimi de kapsayacak şekilde bu döneme adölesan denilmektedir.

Arap ve İngiliz atları için düzenlenen tüm kosularda erkek atlar dişilere göre 1,5 kg daha fazla ağırlık taşırlar

Kolesterol kanda lipoprotein adı verilen lipid-protein kompleksi şeklinde taşınır.

Sürekli strese maruz kalma, organizmayı sadece acil durumlarda kullanılması gereken adrenerjik sistemi, sürekli çalışır duruma getirmektedir.

Bir analitin, ölçüm yapılan örnekteki konsantrasyon veya aktivitesini değiştiren maddeler interferan, bu maddelerin etkileri interferans olarak tanımlanır.