VETERİNER LABORATUVAR TEKNİKLERİ VE PRENSİPLERİ

Ölçü kapları sıvıların hacminin ölçülmesi amacıyla kullanılırlar. En çok kullanılan ölçü kapları mezür, ölçülü balonlar (Balon joje), pipet ve bürettir. Balon, erlen, beher, şişe gibi cam kaplar belirli hacimleri gösterseler de yaklaşık hacmi belirlediklerinden ve üzerilerinde hacim çizgisi bulunmadığından ölçü kabı olarak kullanılmazlar.

Doğru cevap D seçeneğidir.

Laboratuvar personeli ve çevreyi enfeksiyon etkeni taşıyan hava ve sıçramalardan korumak için hava akımı düzenlenmiş cihazlar biyolojik kabinlerdir.

Doğru cevap A seçeneğidir.

Duyarlılıklarına ve ölçüm kapasitelerine göre teraziler beş grupta toplanabilirler.
1. Kaba teraziler: Kapasiteleri 500 g olup 10 mg’a kadar duyarlıdırlar.
2. Makro teraziler: Kapasiteleri 200 g olup 0.1 mg’a kadar duyarlı
3. Yarı-mikro teraziler: Kapasiteleri 10-80 g olup 0.01 mg’a kadar duyarlı
4. Mikro teraziler: Kapasiteleri 20 g olup 0.001 mg’a kadar duyarlı
5. Ultra mikro teraziler: Kapasite 2,5 g, 0.00002 mg’a kadar duyarlı

Doğru cevap D seçeneğidir.

Santrifüjler klinik laboratuvarlarda genellikle kanın pıhtılaşmasını sağlayarak serum veya plazmayı ayırma amacıyla kullanılır. Bu amaçla 1000 G’de 10 dakika çevirme ideal bir ayrılmayı sağlar.

Doğru cevap C seçeneğidir.

Etüvler, nem tayini, kimyasal maddelerin kurutulması, laboratuvar malzemelerinin kurutulması, numunelerin sabit ağırlığa getirilmesi, kuru havalı sterilizasyon gibi birçok ısıtma ve kurutma işlemlerinde kullanılan laboratuvar cihazlarıdır.

Doğru cevap E seçeneğidir.

Basınç altındaki doymuş buhar ile sterilizasyon, laboratuvar materyallerinin sterilizasyonunda kullanılan en etkili yöntemdir. Otoklavlar bu amaç için kullanılan cihazlardır. Normal şartlar altında buharın sıcaklığı 100°C iken, havası tamamen alınmış ve 1 atmosfer basınç altındaki doymuş su buharının sıcaklığı 121°C’dir. Otoklavda sterilizasyon için 121°C ve 132°C sıcaklık kullanılır.

Doğru cevap C seçeneğidir.

Yakma için uygun kroze seçilmiş olmalıdır. Krozeler, yakmak için kullanılan porselen veya soy metallerden yapılmış malzemeleridir. Porselen krozeler, porselenden yapılmış olup yüksek sıcaklığa dayanıklı, değişik çap ve büyüklükte olanları yanında kapaklı olanları da vardır. 1400 - 1500 °C sıcaklığa kadar dayanıklıdır. Nikel ve platin krozeler, nikel yada platin elementinden yapılmış, yüksek sıcaklığa dayanıklı krozelerdir. Değişik çap ve büyüklükte, kapaklı olanları da vardır.

Doğru cevap A seçeneğidir.

Büretler, bir ucu açık öteki ucu açıp kapama musluğu bulunan çeşitli hacimlerde (10, 25, 50, 100 ml vb) uzun cam borulardır. Büret, bir statife tutturulduktan sonra sol el ile musluk arkadan ilk üç parmakla tutulur. Musluk baş parmak ve işaret parmağı ile açılıp kapatılır. Sağ el ile çözeltinin akıtılacağı titrasyon kabı tutulur. Çözelti, bürete huni yardımıyla sıfır çizgisinin biraz üstüne kadar doldurulur. Daha sonra musluk alttan yavaşça açılarak sıvı yüzeyinde oluşan kavisin alt sınır çizgisine gelinceye kadar damla damla boşaltılır. Bu sırada musluk ile büretin ucu arasındaki kısımda hava boşluğunun kalmamasına dikkat edilmelidir. Eğer varsa büret hızla açılıp kapatılarak veya boşaltılıp 45° eğimle tekrar doldurularak bu hava giderilmelidir.

Doğru cevap E seçeneğidir.

Baget, beher, büret ve erlen cam malzeme; piset plastik malzemeden yapılmıştır. 

Doğru cevap B seçeneğidir.

Laboratuvarda kullanılan malzemelerin çoğu camdan yapılmıştır. Cam, inert ve genellikle bütün kimyasal maddelere karşı dirençli ve ısıya dayanıklıdır. Cam düşük yoğunluğa sahip olduğundan hafiftir. Şeffaf olduğundan çalışırken renk değişimleri, hacim gibi özellikler rahatlıkla görülebilir. Bagetler, farklı ebatlarda iki ucu bek alevinde kütleştirilmiş cam çubuklardır. Reaksiyon karışımlarını veya deney tüplerine konulan çözeltileri karıştırmak amacıyla kullanılır. Doğru cevap B’dir.

Vakumla yapılacak süzme işleminde Nuçe hunisi ve erleni kullanılır. Erlenler ve beherler değişik ebatlarda camdan ya da polisitrenden yapılmış malzemelerdir. Çöktürme, titrasyon, buharlaştırma ve süzme gibi işlemlerde kullanılırlar. Doğru cevap A’dır.

Ölçü kapları sıvıların hacminin ölçülmesi amacıyla kullanılırlar. En çok kullanılan ölçü kapları mezür, ölçülü balonlar (Balon joje), pipet ve bürettir. Balon, erlen, beher, şişe gibi cam kaplar belirli hacimleri gösterseler de yaklaşık hacmi belirlediklerinden ve üzerlerinde hacim çizgisi bulunmadığından ölçü kabı olarak kullanılmazlar. Doğru cevap C’dir.

Otomatik pipetler, küçük hacimdeki sıvıların transferinde kullanılır. Çeşitli ölçüde pipetler vardır, bazıları istenilen hacime göre ayarlanabilirken, bazıları da sabit hacimlidirler. Otomatik pipetlerde sıvıyı içine alan tek kullanımlık belirli hacimli uçlar vardır. Otomatik pipet eğer 10 µl ve daha düşük hacimleri ölçüyorsa şeffaf (beyaz) uçlar kullanılır. 10-100 µl arasında sarı uç, 100-1000 µl arasında ise mavi uçlar kullanılır. Bazı otomatik pipetlerde küçük siyah bir butona basılarak baş kısım çevrilir ve pipetle çekilecek hacim ayarlanır. Doğru cevap D’dir.

pH elektrotu hidratasyonunu sağlamak için devamlı olarak deiyonize suda veya özel saklama solüsyonunda tutulmalıdır. Ölçüm sırasında sıcaklık düğmesi oda sıcaklığına ayarlanır. Saklama solüsyonundan çıkarılan elektrotun ucu yumuşak bir bez yada kağıt havlu ile kurutulur. Sonra elektrot standart solüsyona daldırılır ve kalibrasyon yapılır. Elektrot standart solüsyondan çıkarılır ve deiyonize su ile bolca yıkanır. Gazlı bez ile kurutulur ve yine pH’sı bilinen ikinci bir solüsyonla kontrol edilerek ince ayarı yapılır. Bu solüsyondan da çıkarılan elektrot deiyonize su ile bolca yıkanır, kurutulur. Artık elektrot pH’sı ölçülecek olan solüsyona daldırılır, biraz bekledikten sonra pH metreden sıvının pH’sı okunur. Solüsyondan çıkarılan elektrot tekrar deiyonize su ile yıkanır, saklama solüsyonuna daldırılır ve statifine yerleştirilir. Doğru cevap D’dir.

Teraziler, biçimlerine göre çift kefeli, üstten tek kefeli veya içten tek kefeli olabilir. Tek kefeli teraziler genellikle elektronik ve dijital göstergelidir. Yüksek duyarlıkta teraziler genellikle içten tek kefelidir. Duyarlılıklarına ve ölçüm kapasitelerine göre teraziler beş grupta toplanabilirler. 1. Kaba teraziler: Kapasiteleri 500 g olup 10 mg’a kadar duyarlıdırlar. 2. Makro teraziler: Kapasiteleri 200 g olup 0.1 mg’a kadar duyarlı 3. Yarı-mikro teraziler: Kapasiteleri 10-80 g olup 0.01 mg’a kadar duyarlı 4. Mikro teraziler: Kapasiteleri 20 g olup 0.001 mg’a kadar duyarlı 5. Ultra mikro teraziler: Kapasite 2,5 g, 0.00002 mg’a kadar duyarlı. Doğru cevap B’dir.

Santrifüjlerin zemine konabilen ve masa üzerinde kullanılabilen birçok çeşitleri vardır. Horizontal veya belirli bir açıda (45-52 derece) dönüş sağlayan santrifüjler kullanılır. Santrifüjün dönüş hızını belirleyen birimler RCF-G (rölatif santrifugal güç) ve rpm (dakikadaki devir sayısı)’dır. Mikrohematokrit santrifüjlerde 11.000-15.000 rpm veya 14.000 G’de eritrositler ayrılır. Ultrasantrifüjler genellikle araştırmalarda kullanılan 90.000-100.000 rpm veya 178.000 G dönüş sağlayabilen santrifüjlerdir. Bir de soğutmalı santrifüjler vardır. Bunlar santrifüj işlemi sırasında ısının -15 °C den 25 °C’ye kadar istenen bir sıcaklıkta tutulmasını sağlarlar. Doğru cevap B’dir.

Gravimetrik analizlerde çok kullanılan bir ısıtma ve buharlaştırma aracıdır. Buharlaşan maddenin sıçramaması ve kapların çatlamaması açısından yararlıdır. Su banyoları suyun kaynama sıcaklığına kadar olan ısıtmalar ve yanıcı maddelerin buharlaştırılmasında kullanılır. Bazı analizlerde hazırlanan deneyler belirli bir süre, belirli sıcaklıktaki suda inkübasyona bırakılmalıdır. Doğru cevap D’dir.

Etüvler, nem tayini, kimyasal maddelerin kurutulması, laboratuvar malzemelerinin kurutulması, numunelerin sabit ağırlığa getirilmesi, kuru havalı sterilizasyon gibi birçok ısıtma ve kurutma işlemlerinde kullanılan laboratuvar cihazlarıdır. Kurutma dolapları veya kuru hava sterilizatörleri olarak da adlandırılır. İki veya daha fazla sayıda rafı bulunan değişik şekil ve büyüklüklerdedir. Düşük sıcaklıklarda kurutma için kullanılır. Sıcaklıkları duyarlı olarak ayarlanabilir. Etüvler, farklı çalışma sıcaklıklarına sahip olmakla beraber çoğunlukla ortam sıcaklığını 5°C’den 250°C sıcaklığa kadar ısıtma yapabilir. En fazla 300°C sıcaklığa ulaşılabilir. Doğru cevap D’dir.

Basınç altındaki doymuş buhar ile sterilizasyon, laboratuvar materyallerinin sterilizasyonunda kullanılan en etkili yöntemdir. Otoklavlar bu amaç için kullanılan cihazlardır. Basınç altında nemli ısı ile sterilizasyon en hızlı, basit ve etkili fiziksel sterilizasyon yöntemidir. Otoklavda içindeki basıncı göstermek için manometre, sıcaklığı göstermek için termometre ve su seviyesini göstermek için özel kısımları vardır. Doğru cevap C’dir.

Bagetler, farklı ebatlarda iki ucu bek alevinde kütleştirilmiş cam çubuklardır. Reaksiyon karışımlarını veya deney tüplerine konulan çözeltileri karıştırmak amacıyla kullanılır.