VETERİNER LABORATUVAR TEKNİKLERİ VE PRENSİPLERİ

1 litre çözeltiye 3 litre su ilave edilirse, son hacim 4 litre olur. Bu nedenle çözelti 1/4 oranında seyreltilmiş olur.

Yoğunluk ölçümleri için laboratuvarlarda dansimetreler veya refraktometreler kullanılmaktadır. idrar dansitesi, idrar dansimetresi (ürinometre);  sütün dansitesini ise laktodansimetre adı verilen dansimetreler ile ölçülür.

pOH =14-pH =14-8,1 =5,9

pOH = – log [OH^–] olduğuna göre,

[OH^–]= 10 ^-pOH =10^-5,9 = 1,26 x 10^-6

w/v ifadesi ağırlık/hacim anlamına gelmektedir. Yani %15 oksalik asit (w/v) çözeltisi 100 ml'sinde 15 g oksalik asit içermelidir. Bu durumda 500 ml çözelti;

m=500 x 15/100 = 75 g oksalik asit içerir.

Na₂HPO₄ molekül gramı=(23x2)+1+31+(16x4)=142 g/mol'dür.

142 g Na₂HPO₄ tartılıp → 1000 ml’ye tamamlanırsa 1 M olur.

71 g  Na₂HPO₄ tartılıp → 1000 ml’ye tamamlanırsa 0,5 M olur.

Gerekli hacim 500 ml olduğuna göre gereken Na₂HPO₄ miktarı:

m=71x500/1000= 35,5 g'dır.

Çözeltiye elektrik akımı verildiğinde negatif yüklü iyonlar anoda ilerler.

Verilen özelliklere göre stok HCl çözeltisinin 1 litresi,

   m=1000x1,18=1180 g eder.

Çözelti %37'lik olduğuna göre içerdiği HCl miktarı;

   m=1180x37/100=436,6 g'dır.

Yani bu özellikteki HCl’nin 1 litresinde 436,6 g saf HCl vardır. HCl'nin molekül ağırlığı 36,5 g, etkime değeri de 1 olduğuna göre 1 litre 1 N HCl çözeltisi

   36,5/1 → 36,5 g HCl içerir. 

Bu bilgiyi kullanarak yukarıdaki özelliklere sahip HCl’nin normalitessi ise şu şekilde hesaplanır;

   36,5 g      1 N  
   436,6 g        kaç N olur (?)
   ?= 436 × 1/36,5 = 11,96 N'dir. 

Eldeki HCl’nin normalitesi 11,96’dır. Ancak 0,2 N ve 500 ml isteniyor

   N1 × V1 = N2 × V2
   11,96× ? = 0,2 × 500 ml
   ? = 8,36 ml

8,36 ml HCl alıp distile su ile 500 ml’ye tamamlanırsa 500 ml 0,2 N HCl hazırlanmış olur.

Genel olarak bir maddenin 0.3 osM çözeltisi eritrositlerin basıncına eşittir (izoozmotik = izotonik).

Vücutta görev alan tammpon sistemleri şunlardır;

200 ml 3 M NaCl çözeltisinin üzerine 300 ml su eklendiğinde son hacim 500 mL olur.

V₁ × C₁ = V₂ × C₂

200 x 3=500 x C₂

C₂= 1,2 N olarak bulunur.

Laboratuvarda kullanılan bir tekniğin ölçüm sınırları dışındaki bir derişimi ölçüm sınırları içerisine çekmek amacıyla çözelti uygun bir çözücü ile seyreltilir. Bu iş için genellikle distile su kullanılsa da zaman zaman başka çözücüler de kullanılabilir. Çözücü ilave etmek suretiyle çözeltinin derişiminin azaltılması işlemine seyreltme veya sulandırma denir.

1 ml ana çözelti 50 ml’ye çözücü ile tamamlanır ve bu çözeltiden alınan 1 ml çözelti 100 ml’ye tamamlandığında 1/5000 sulandırma elde edilmiş olur. 5000 sulandırma faktörüdür. Elde edilen çözeltide ölçülen madde derişimi 5000 ile çarpılırsa ana özeltideki madde derişimi bulunur.

Seri sulandırma genellikle 1/1, 1/2 , 1/4, 1/8,1/16 ...... şeklinde olur. Bir çözeltiyi 1/2 oranında seyreltmek, 1 hacim çözeltiye 1 hacim su ilavesiyle olur. Elde edilen bu 1/2‘lik çözeltiden 1 hacim alınıp, 1 hacim su ilave edilirse 1/4’lük çözelti elde edilir.

Kimyada bir karışımın bileşimindeki sıvıyı yitirerek daha koyu kıvama gelmesi işlemidir. Diğer bir ifade ile bir çözeltinin hacmi azaltılarak çözünen partikül sayısını artırma işlemidir. Bu işlem örneğin, por çapları belirli basit filtreler ya da ultrafiltreler kullanılarak filtrasyon veya ultrafiltrasyon, sıvı kısmı buharlaştırmak şeklinde tanımlanabilecek olan evaporasyon ile gerçekleştirilebilir.

Bir cismin, belirli sıcaklık ve basınç altında, birim hacminin (cm3) ağırlığına özgül ağırlık denir. C.G.S. (cm, g, sn) sistemindeki birimi gramkuvvet/santimetreküp (gf/cm3), teknik ölçü sisteminde ise kilogramkuvvet/metreküp’tür (kgf/m3). Cismin ağırlığı G, hacmi V, özgül ağırlığı d ile gösterilecek olursa d= G/V olur

Saf maddelerin (element ve bileşik) yoğunlukları (özkütle) sabittir. Karışımların yoğunluğu (özkütle) ise sabit değildir

[H⁺] > 10^-7 M ise asidiktir

[H⁺] < 10^-7 M ise baziktir

[H⁺] iyon derişimi 10^-7 ise nötrdür

Yüzde Çözeltiler
Yüzde ile belirtilen çözeltiler ağırlık/hacim, hacim/hacim ve ağırlık/ağırlık olmak
üzere 3 çeşit olabilir.
a. Ağırlık/hacim (W/V)
Hazırlanmasında ağırlık/hacim esasını benimseyen çözeltilerdir.

b. Hacim/hacim (V/V)
Hazırlama sırasında hacim/hacim esası uygulanan çözeltilerdir.

c. Ağırlık/ağırlık (W/W)
Hazırlanırken w/w esası benimsenen çözeltilerdir

Bir maddenin bir molekül gramını ya da formül gramını bir litresinde içeren çözelti bir molardır ve M harfi ile gösterilir.

Canlı organizmalarda biyokimyasal reaksiyonlar pH’sı belirli ortamlarda gerçekleşir. Laboratuvarlarda deneme sırasında pH değişikliklerinden sakınmak için tampon çözeltiler kullanılır. Az miktarda asit veya baz ilavesine karşılık hidrojen iyonu (H+) derişimi sabit kalan çözeltilere tampon çözelti denir.