VETERİNER LABORATUVAR TEKNİKLERİ VE PRENSİPLERİ - Deneme Sınavı - 14

Referans bireylerden elde edilen değer “referans değer” olarak adlandırılır. Referans değerler ve aralıklar laboratuvar test sonuçlarının yorumlanmasında temel alınır ve hekimlere hastanın değerlendirilmesinde veya hastalık tanısının konulmasında yardımcı olurlar.

Türkiye'de rakamlarda, ondalık basamaklardan önce virgül kullanılmalıdır.

Genel olarak bir maddenin 0.3 osM çözeltisi eritrositlerin basıncına eşittir (izoozmotik = izotonik).

Aritmetik ortalama (Xort ) elde edilen değerlerin veri sayısına bölünmesiyle elde

edilen değerdir. Aşağıdaki formül ile gösterilir.

Xort = ∑x / n

Bu formülün uygulamasında her bir veri toplanır ve elde edilen toplam, veri sayısına bölünür. Doğru cevap A’dır.

Akürezi (Doğruluk), gerçek değer ile ölçülen değer arasındaki yakınlığı ifade eder. Gerçek değerle ölçülen değer arasındaki fark, hata (bias) olarak tanımlanır. Günlük uygulamada bir metodun doğruluğunun değerlendirilmesi eksternal (dış) kalite kontrol uygulamaları ile yapılır. Doğru cevap D’dir

Doğruluk ve tekrarlanabilirlik birbirinden bağımsız iki parametredir. İdeal olan analiz sonuçlarının hem doğru hem de tekrarlanabilir olmasıdır. Ancak bu her zaman mümkün olmayabilir. Elde edilen veriler hem benzer hem de hedef değere yakın ve doğrudur. Doğruluk gerçek değer ile ölçülen değer arasındaki yakınlığı ifade eder. Presizyon (Tekrarlanabilirlik) Aynı örneğin tekrar edilen ölçümlerinde benzer sonuçlar elde edilmesidir. Rastgele hatayı ölçmek için kullanılır. Doğru cevap A’dir.

Deteksiyon Limiti (Minimum Ölçüm Sınırı) Analizi yapılan maddenin en düşük konsantrasyonunu saptama ve sıfır değerinden ayırabilme sınırı olarak tanımlanmaktadır. İdeal bir yöntem yüksek düzeyde analitik duyarlılığa ve düşük düzeyde tayin sınırına sahip olmalıdır. Doğru cevap D’dir.

Bir cihaz veya ölçme sisteminin belirli koşullar altında çalışmasını sağlamak için gerçekleştirilen ayarlama sürecine kalibrasyon denir. Bu amaçla kullanılan aracılar kalibratör olarak bilinir. Doğru cevap D’dir.

Levey-Jennings grafikleri oluşturulurken yapılması gereken işlemler sırasıyla şunlardır:

1_2S Kuralı ihlali,  2S’i aşan bir değer elde edilmesidir. Diğer kuralların gözden geçirilmesini gerektiren bir uyarı kuralıdır. Doğru cevap A’dır.

1_3S Kuralı,3S’i aşan bir değer elde edilmesidir. Rastgele hata yapıldığını gösteren reddettirici bir kuraldır.

İnternal (iç) kalite kontrol bir laboratuvarın analitik kalitesini kendi içinde test etmesidir. İç kalite kontrol çalışmaları her vardiya değişiminde de iki seviye olmak üzere çalışılan testler için tekrar edilmelidir. İnternal kalite kontrol örneklerinin örneklerin çalışıldığı günlerde en az 2 seviyede ve her vardiya değişiminde yapılmasıdır. Tanım olarak eksternal (dış) kalite, kalite kontrol programlarından sağlanan ve değeri bilinmeyen serumlarla çalışma yapılarak laboratuvarın bir dış denetleme birimi tarafından denetlenmesidir. Bu şekilde diğer laboratuvarlarla da karşılaştırılması sağlanır. İnternal ve eksternal kalite programları birbirlerini tamamlayıcı yöntemlerdir ve birinin yerine diğerinin kullanılması doğru bir yaklaşım olmayacaktır. Eksternal kalite kontrolde en önemli özellik analiz ettikleri kontrol materyalindeki analit konsantrasyonlarını bilmemeleri nedeniyle objektif analizin sağlanmasıdır.  Doğru cevap D’dir.

Bikarbonat Tamponu Na2CO3/NaHCO3) pH = 9.2-10.2.

Fosfat Tamponu (Na2HPO4, / KH2PO4) pH = 5.29-8.04.

Asetat Tamponu (CH3COOH/CH3COONa) pH = 3.8-5.6.

Tris (Hidroksimetil) Aminometan Tampon (pH = 7.2-9.0).

Doğru cevap c'dir.

Enfekte materyal döküntüleri hemen kağıt havlularla örtüldükten sonra üzerine dezenfektan madde veya % 10 sulandırılmış çamaşır suyu dökülmeli, sonra bu alan bol su ile yakınarak kurulanmalıdır.

Aşındırıcı kimyasal maddeler asit ve baz olabilirler. Bazik bir madde olan amonyum hidroksit de aşındırıcı özelliktedir.

Piroforik maddeler, alkilaluminyumlar, lityum, potasyum, fosfor, sodyum gibi.havada kendiliğinden tepkimeye giren maddelerdir.

Verilen işaretler sırasıyla yanıcı, kanserojen ve çevre için tehlikeli anlamları taşımaktadır.

S işaretleri, tehlikeli maddeler ile çalışırken ortaya çıkacak sağlıkla ilgili tehlikelerden kullanıcının nasıl kaçınması gerektiğini belirten, güvenlik önerileridir. R işaretleri ise kullanıcıyı ilgili madde ile çalışırken karşılaşacağı tehlikenin niteliği bakımından da uyarmaktadır.

Birim kilogram (kg) olup daha çok kullanılan askatlardır: miligram (mg = 1x10^-6 kg), mikrogram (g = 1x10^-9 kg), nanogram (ng = 1x10^-12 kg), pikogram (pg = 1x10^-15 kg).

Elektroforetik hareketlilik net yükle doğru, molekül büyüklük ve akışkanlık ile ters orantılıdır.