VETERİNER LABORATUVAR TEKNİKLERİ VE PRENSİPLERİ - Deneme Sınavı - 11

A seçeneği basınçlı gaz

B seçeneği oksidant

C seçeneği yanıcı

D seçeneği korrosif

E seçeneği kanserojen

Düşük aktivitelerde kullanılan ve kısa yarı ömürlü (60 günden az) izotopların kullanılması ile oluşan atıkların etkilerini kaybedebilmeleri için belirli sürelerde bekletilmeleri, teknik öneriler doğrultusunda ve belirlenen koşullara uygun ve denetimli bir şekilde kanalizasyon sistemine verilmesi veya yetkili otoritenin kontrolü altında ve ikincil çevrimi engelleyecek şekilde normal çöp muamelesine tabi tutulması gerekir. Yeterli bekleme süresi, kullanılan radyoizotopun yarı ömrünün en az 6 katıdır.

Patlayıcıların  sembolü ile gösterili ayrıca harf kodu E'dir.

Antikoagülan içeren tüplere kan alındıktan sonra tüp yavaşça alt üst edilerek 5-6 kez özenle karıştırılmalıdır. Tüp kesinlikle çalkalanmamalıdır. EDTA tam kan ölçümleri ve hücre morfolojisi için tercih edilen antikoagülandır. Mor kapaklı tüplerde EDTA sıvı ve kuru formda dive tripotasyum tuzları şeklinde bulunur.

Kırmızı kapaklı tüpler hiçbir ek madde içermez veya pıhtı aktivatörü içerir. Kırmızı kapaklı tüpler rutin biyokimya, kan bankası ve immunolojik ölçümlerinde kullanılır.

Serum veya plazma elde edildikten sonra +4 °C’de ağzı kapalı olarak yaklaşık 1 gün saklanabilir.

İdrar analizi için önerilen, sabah ikinci idrarın toplanmasıdır. Buradaki amaç, konsantre ve asidik bir örnek elde etmektir. Sabah ilk idrarda gece uzun süre mesanede bekleme nedeni ile idrar elemanlarında olabilecek parçalanma da ikinci idrarda görülmeyecektir. İdrar örneği alırken genital temizlik önemlidir. Kadınlarda menstruasyon döneminde idrar testi yapılması önerilmez. İdrar testi yapılacak kadın hastaların menstrual durumları mutlaka sorgulanmalıdır.

Kemiriciler ve tavşanlar dışkılarını yediklerinden gaita örneklerinin toplanmasında metabolik kafeslerin kullanılması önerilmektedir.

Sinovyal Sıvı eklem aralığında bulunan sıvıdır.

Preanalitik evre, testin klinisyen tarafından istenmesinden laboratuvarda analizin başlangıcına kadar geçen süreçtir. Analitik evre, analizin yapıldığı süreçtir. Postanalitik evre ise; test sonuçlarının elde edilmesiyle başlayan ve sonuçların hasta yararına kullanıldığı zaman diliminde biten süreci tanımlamaktadır.

Düzenli egzersizler kanda, ürik asit konsantrasyonunda ve kas enzimlerinin aktivitesinde artışa neden olurken, yoğun egzersiz potasyum, ürik asit, bilirubin ve kas enzimleri hızlı yükselir. Ancak glikoz ve fosfat konsantrasyonu önemli miktarda düşer. Antrenman sırasında bazı hormonların konsatrasyonu düşerken, prolaktin konsantrasyonu yükselmektedir.

Preanalitik evrede, örneklerin alındığı hastalarla ilgili bazı değişkenler test sonuçlarını etkilemekte ve hataya neden olabilmektedir. Bu değişkenlerin bir kısmı yaş, cinsiyet, ırk gibi kontrol edilemeyen faktörlerdir. Ancak, preanalitik dönemde laboratuvar sonuçlarını etkileyen, egzersiz, gebelik, diyet-rasyon, ilaç kullanılması, örnek alınma
zamanı gibi kontrol edilebilen faktörler de vardır.

Hayvan sahibine, örneğin hangi amaçla alındığı sözlü ve yazılı olarak anlatılır ve “Aydınlatılmış Onam Belgesi” imzalatılır.

Örnekler kan alan kişi, kurye veya pnömatik tüp sistemleri ile laboratuvara iletilir. Pnömatik tüp sistemleri (PTS), elle taşımaya göre daha hızlı, daha güvenli ve daha verimli bir yöntem olmakla birlikte, bu taşıma şeklinin kan analizlerinin sonuçlarını etkileyebileceği ve özellikle de hemolize neden olabileceği öne sürülmüştür. Ancak, yapılan çeşitli çalışmalarda örneklerin laboratuvara iletilmesinde pnömatik tüp sistemi ile gönderilmesinin biyokimya parametreleri üzerinde önemli değişikliğe neden olmadığı görülmüştür.

İnterferans sonuçlarına göre, pozitif veya negatif, özelliğine göre spektral veya  kimyasal, yerine göre in vivo veya in vitro olabilir. Endojen nedenlerin başlıcaları; hemoliz, lipemi, bilirubin ve paraproteinemi olup, ekzojen nedenler arasında;ilaçlar, katkı maddeleri, kalibrasyon ve kontrol materyali sayılabilir.

Lipemi, kanda şilomikron düzeyinin aşırı yüksekliğine bağlı, makroskopik bulanıklık olması durumudur.

İnterferansa Karşı Yapılması Gerekenler: İnterferansı önlemek için örnek körü uygulanabilir, örnek seyreltilebilir, bikromatik veya polikromatik okuma (Allen Düzeltmesi) yapılabilir.

Türkiye’de yetkili kuruluş Türk Akreditasyon Kurumu’dur (TÜRKAK) ve akreditasyona esas standart, EN ISO/IEC 17025’ten yararlanılarak hazırlanan TS EN ISO/IEC 17025’tir.

Uluslararası Ağırlıklar ve Ölçü Konferansı, her dört yılda bir Paris’te toplanmakta olup üye sayısı 51’dir. Uluslararası metroloji sisteminin koordinasyonundan da sorumlu olan organizasyona Türkiye’de üyedir ve Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından temsil edilmektedir.