VETERİNER LABORATUVAR TEKNİKLERİ VE PRENSİPLERİ - Deneme Sınavı - 1

Radyoizotop laboratuvarlarında gereken önlemlerin alınmasını sağlamak Türkiye Atom Enerjisi Kurumu’na verilmiştir. Radyoizotop laboratuvar çalışanları dozometre takmalıdır. İzotopların kullanılması ile oluşan atıkların etkilerini kaybedebilmeleri için kullanılan radyoizotopun yarı ömrünün 6 katı kadar beklenmelidir. Radyoaktif madde konulan tüm cam malzemeler çok iyi etiketlenmelidir. İzo­top tipi, radyoaktif miktarı, spesifik aktivitesi, isim ve tarih mutlaka olmalıdır. Tüm bunlar isteğe bağlı hususlar değildir, laboratuvarın radyoaktivite ile çalışabil­me lisansını alması için uyması ve yapması gereker sıkı kurallardır. Bu nedenle Cevap B’dir.

PCR tekniğinin keşfinin ardından, geçen çok kısa süre içerisinde moleküler biyoloji alanında, devrim şeklinde nitelendirilebilecek değişimler görülmüştür. PCR sayesinde biyolojik ve medikal alanda genlerin ve genomun incelenmesinde hızlı değişimler elde edilmiştir. PCR sayesinde herhangi bir organizmaya ait ilgilenilen gen izole edilebilir. Bu teknik genom dizisi çalışmalarının temel taşını oluşturarak, hem DNA dizisinin belirlenmesinde hem de gen ve gen ürünlerinin yüksek verimlilikle incelenmesini sağlamaktadır. Doğru cevap E’dir.

Gerçek değer ile ölçülen değer arasındaki yakınlığı ifade eder. Gerçek değerle ölçülen değer arasındaki fark, hata (bias) olarak tanımlanır. Günlük uygulamada bir metodun doğruluğunun değerlendirilmesi eksternal (dış) kalite kontrol uygulamaları ile yapılır. Doğru cevap B’dir.

Standart sapma, dağılımdaki her bir değerin ortalamadan olan uzaklığını göstermektedir. Verilerin aritmetik ortalamaya göre nasıl bir dağılım gösterdiğini anlatır. Bu değer büyüdükçe dağılım yaygınlaşmaktadır. Doğru cevap E ‘dir.

Aritmetik ortalama (Xort ) elde edilen değerlerin veri sayısına bölünmesiyle elde edilen değerdir. Doğru cevap A'dır.

Presizyon (Tekrarlanabilirlik) Aynı örneğin tekrar edilen ölçümlerinde benzer sonuçlar elde edilmesidir. Rastgele hatayı ölçmek için kullanılır. Günlük uygulamada bir metodun tekrarlanabilirliğinin değerlendirilmesi internal (iç) kalite kontrol uygulamaları ile yapılır.

Akürezi (Doğruluk) Gerçek değer ile ölçülen değer arasındaki yakınlığı ifade eder. Gerçek değerle ölçülen değer arasındaki fark, hata (bias) olarak tanımlanır. Günlük uygulamada bir metodun doğruluğunun değerlendirilmesi eksternal (dış) kalite kontrol uygulamaları ile yapılır.

Dedeksiyon limiti analizi yapılan maddenin en düşük konsantrasyonunu saptama ve sıfır değerinden ayırabilme sınırı olarak tanımlanmaktadır. İdeal bir yöntem yüksek düzeyde analitik duyarlılığa ve düşük düzeyde tayin sınırına sahip olmalıdır. Doğru cevap D’dir.

Bir cihaz veya ölçme sisteminin belirli koşullar altında çalışmasını sağlamak için gerçekleştirilen ayarlama sürecine kalibrasyon denir. Bu amaçla kullanılan aracılar kalibratör olarak bilinir.

2_2S kuralı Levey-Jennings grafikleri oluşturulurken kullanılmaz, Westgard kurallarıdandır.

Eksternal kalite kontrol, bağımsız kuruluşlar tarafından yürütülen ve laboratuvarların analitik performanslarının karşılaştırmalı olarak değerlendirildiği bir sistemdir. Bu sistemde kontrolü yürüten kuruluş ilgili laboratuvara belirli aralıklarla aynı lot numaralı kontrol örnekleri gönderir ve bu örnekler katılımcı laboratuvarlar tarafından programa katıldıkları parametreler analiz edilir. Bu örneklerin değerlendirilmesi sonucunda gelen veriler eksternal kalite kontrol merkezinde analiz edilir ve sonuçlar kabul edilebilir, iyileştirilmesi gerekli ve kabul edilemez olarak rapor edilir. Elde edilen sonuçlar ilgili laboratuvara gönderilerek laboratuvarın kendi performansı hakkında bilgi sahibi olması sağlanır. Eksternal kalite kontrolde en önemli özellik analiz ettikleri kontrol materyalindeki analit konsantrasyonlarını bilmemeleri nedeniyle objektif analizin sağlanmasıdır. E şıkkı internal kalite kontrolü tanımlamaktadır.

Doğru cevap E dir.

4_1S Kuralı; Birbirini izleyen dört çalışmada ard arda +1S veya -1S’den fazla bir sapma tespit edilirse sistematik hata yapıldığı düşünülür. Reddettirici bir kuraldır. Doğru cevap E’dir.

Duyarlılıklarına ve ölçüm kapasitelerine göre teraziler beş grupta toplanabilirler.
1. Kaba teraziler: Kapasiteleri 500 g olup 10 mg’a kadar duyarlıdırlar.
2. Makro teraziler: Kapasiteleri 200 g olup 0.1 mg’a kadar duyarlı
3. Yarı-mikro teraziler: Kapasiteleri 10-80 g olup 0.01 mg’a kadar duyarlı
4. Mikro teraziler: Kapasiteleri 20 g olup 0.001 mg’a kadar duyarlı
5. Ultra mikro teraziler: Kapasite 2,5 g, 0.00002 mg’a kadar duyarlı

Doğru cevap D seçeneğidir.

Erlenler ve beherler değişik ebatlarda camdan yada polisitrenden yapılmış malzemelerdir. Çöktürme, titrasyon, buharlaştırma ve süzme gibi işlemlerde kullanılırlar.