VETERİNER LABORATUVAR TEKNİKLERİ VE PRENSİPLERİ - Deneme Sınavı - 6

Spektrofotometri, madde ile belirli bir dalga boyundaki ışığın arasında gelişen yansıma ve ya geçirme olaylarının madde miktarına bağlı değişiminin tespit edilmesi ile miktar tayini yapılmasını sağlayan yöntemlerdir. Doğru cevap B şıkkıdır.

Lambert-Beer yasasına göre ölçülen maddenin konsantrasyonu ile absorbans değeri arasındaki ilişki; molar ekstinksiyon sabiti, ışığın çözeltide kat ettiği mesafe ve madde derişimine bağlıdır. Doğru cevap E şıkkıdır.

Türbidimetri ve nefelometri yöntemleri, diğer spektrometrik yöntemlere göre, büyük partiküller içeren çözeltilerin analizi için en uygun yöntemdir. Doğru cevap D şıkkıdır.

Alev fotometrinin temel prensibi olan emisyon şiddetini açıklamak için kullanılan Scheibe-Lomakin denklemi, madde derişimi ile emisyon şiddeti arasındaki bağıntıyı açıklar. Doğru cevap A şıkkıdır.

Floresans spektroskopi yöntemi, maddenin üzerine gelen elektromanyetik ışıma ile uyarılması ve temel haldeki elektronların uyarılmış enerji seviyesine geçmesi, daha sonra bu seviyede kararlı kalamadıklarından, tekrar temel enerji düzeyine geri dönmeleri ve bu esnada ortama verdiği ışımanın ölçülmesi ilkesine dayanmaktadır. Doğru cevap C şıkkıdır.

Görünür bölge, spektrofotometrik tayinler için sık kulanılan bir alandır. Doğru cevap D şıkkıdır.

Kiral moleküllerin saflığını belirlemek için polarize ışık kullanılır, yöntem ise polarimetridir. Doğru cevap B şıkkıdır.

İyon seçici elektrotlar, iyonun yer aldığı çözeltinin renginden etkilenmediği için klinikte tercih edilmektedir. İyon seçici elektrotlar potansiyometri yönteminde kullanılmaktadır. Doğru cevap B şıkkıdır.

Voltametri genel olarak redoks aktif bileşiklerin ölçümünde faydalı bir araç olarak karşımıza çıkmaktadır ve özellikle florofor ya da kromofor özellik göstermeyen analitler ölçümünde önemli katkıları vardır. Doğru cevap A şıkkıdır.

Difüzyon, sıcaklık, pH ve iyonik kuvvet hata kaynaklarından biri iken, viskozite bir hata kaynağı değildir. Doğru cevap E şıkkıdır.

LABORATUVARDA KULLANILAN CAM MALZEMELER

Laboratuvarda kullanılan malzemelerin çoğu camdan yapılmıştır. Cam, inert ve genellikle bütün kimyasal maddelere karşı dirençli ve ısıya dayanıklıdır. Cam düşük yoğunluğa sahip olduğundan hafiftir. Şeffaf olduğundan çalışırken renk değişimleri, hacim gibi özellikler rahatlıkla görülebilir. Diğer malzemelere göre oldukça ucuz ve temizlenmesi kolaydır. Cam malzemeler, soda ve borosilikat olmak üzere iki tür camdan yapılmıştır. Soda camı yumuşak, borosilikat ise serttir. Borosilikat cam, pyrex isimle bilinir.

Ölçü kapları sıvıların hacminin ölçülmesi amacıyla kullanılırlar. En çok kullan lan ölçü kapları mezür, ölçülü balonlar (Balon joje), pipet ve bürettir.

Otomatik pipetlerde sıvıyı içine alan tek kullanımlık belirli hacimli uçlar vardır. Otomatik pipet eğer 10 μl ve daha düşük hacimleri ölçüyorsa şeffaf (beyaz) uçlar kullanılır. 10-100 μl arasında sarı uç, 100-1000 μl arasında ise mavi uçlar kullanılır.

Sınıf I biyolojik kabinler personeli ve çevreyi enfeksiyon riskinden korumaya yönelik tasarlanmış, ürün koruma özelliği olmayan kabinlerdir. Ön açıklıktan giren hava HEPA filtrelerden geçerek doğrudan dışarı atıldığından uçucu kimyasal maddeler, radyoaktif maddeler ile daha güvenli çalışma sağlar. Ekzos sistemi, doğrudan dış ortama bağlantılıdır. Ön hava akımı WHO göre 0.36 m/saniye olmalıdır.

H⁺ konsantrasyonu, OH^– konsantrasyonundan büyük olan solüsyonlar asittirler. H⁺ konsantrasyonu, OH^– konsantrasyonundan küçük olan solüsyonlar baziktirler.

Duyarlılıklarına ve ölçüm kapasitelerine göre teraziler beş grupta toplanabilirler.

1. Kaba teraziler: Kapasiteleri 500 g olup 10 mg’a kadar duyarlıdırlar.
2. Makro teraziler: Kapasiteleri 200 g olup 0.1 mg’a kadar duyarlı
3. Yarı-mikro teraziler: Kapasiteleri 10-80 g olup 0.01 mg’a kadar duyarlı
4. Mikro teraziler: Kapasiteleri 20 g olup 0.001 mg’a kadar duyarlı
5. Ultra mikro teraziler: Kapasite 2,5 g, 0.00002 mg’a kadar duyarlı

Santrifüj hızla dönerek sıvı maddeler içindeki katı maddelerin ayrımını gerçekleş- tirir (Resim 3.21). Santrifüjleme yüksek hızda döndürülerek merkezkaç kuvveti oluşturulan bir alanda partiküllerin davranışı temeline dayanır.

Oldukça ağır partiküllerin çökelmesinde kullanılan düşük hızlı santrifüjlerin en yüksek hızları 4.000-5.000 devir/dakikadır.

Su banyosu tankına konacak su distile su olmalıdır. 1/1000’lik thiomersol gibi bir antiseptik solüsyonun eklenmesi su banyosu ve eklerinin temizlenme sıklığını azaltacaktır. Kalsifikasyon oluşumu ise bir kireç sökücü ile giderilebilir.

OTOKLAVLAR

Basınç altındaki doymuş buhar ile sterilizasyon, laboratuvar materyallerinin ste- rilizasyonunda kullanılan en etkili yöntemdir. Otoklavlar bu amaç için kullanılan cihazlardır. Normal şartlar altında buharın sıcaklığı 100 °C iken, havası tamamen alınmış ve 1 atmosfer basınç altındaki doymuş su buharının sıcaklığı 121 °C’dir. Otoklavda sterilizasyon için 121 °C ve 132 °C sıcaklık kullanılır. Basınç altında nemli ısı ile sterilizasyon en hızlı, basit ve etkili fiziksel sterilizasyon yöntemidir. Otoklavda içindeki basıncı göstermek için manometre, sıcaklığı göstermek için termometre ve su seviyesini göstermek için özel kısımları vardır. Çeşitli tipleri bulunan otoklavların, klasik tip otoklavlarında (yerçekimi otoklavı) kazanın üst kısmından giren buhar içerdeki hava ile yer değiştirir ve havayı aşağı doğru iterek hava vanasından çıkmasını sağlar. Otoklavlamada sürenin uzun tutulması, buharın otoklavlanan materyalin içine girmesini ve otoklav torbası içinde kalmış olan havanın buharla yer değiştirmesini sağlamak içindir. Ön vakumlu otoklav tipinde ise, kazana buhar verilmeden önce içerdeki tüm hava vakumlanır. Vakumlama yapıldığından sıvıların sterilizasyonu için uygun değildir, fakat sterilizasyon süresi daha kısadır.

Büret gibi silindirik yapılı kaplarda, sıvı seviyesinin okunmasında, sıvının renkli olup olmadığı önemlidir. Saydam sıvılırda çözelti yüzeyinden oluşan kavisin alt sınırı esas alınırken renkli sıvılarda bu kavis görülemediğinden üst seviye esas alınır. Hacim ölçümü yapılırken, gözün menisküsle aynı seviyede olmasına dikkat edilmelidir. Büret kullanılmaya başlanmadan önce deterjan ile iyice yıkanmalı, su akıtıldığında içinde su damlacıkları bırakılmamalıdır. Eğer büret, musluk kısmından akıtıyorsa musluğa vazelin sürülmelidir. Büret içinde, uzun süre çözelti bırakılmamalıdır. Bazı kimyasallar camın aşınmasına ve dolayısıyla büret hacminin değişmesine neden olabilir. Bürette uzun süre bekletilen kimyasal madde kristallenebilir veya bozunabilir. Bu durum, çözeltinin tekrar kullanılmasını ve büretin temizlenmesini güçleştirir.