VETERİNER HİZMETLERİ MEVZUATI VE ETİK

İnsanlar yaşamları boyunca ihtiyaçlarını karşılayabilmek için birçok şeyle ilgilenmiş ve keşfetmişlerdir. Böylece bilgi birikimleri artarken farklı meslekler, meslekler karmaşıklaşınca da profesyonelleşme ortaya çıkmıştır. İş, uğraşı olarak ifade edilebilir. Veteriner ve sosyolog kendi alanlarında uygun eğitim alarak meslek edinmiş kişilere verilen adlardır. İnsanlara yararlı mal ve hizmet üretmek, karşılığında para kazanmak için yapılan, belli bir eğitimle kazanılan, sistemli bilgi ve becerilere dayalı ve kuralları toplumca belirlenmiş etkinlikler bütününe ise meslek denir. Doğru yanıt D’dir.

Sosyal statünün normlarına ve toplumdaki bireylerin beklentilerine yanıt verme hâline sosyal rol denir. Doğru yanıt E’dir.

Dünya nüfusunun hızla artması, kentleşme ve artan çevresel bozulma gibi çeşitli nedenlerden dolayı hem evcil hem de yabani hayvanların durumu daha fazla insan tarafından endişeyle izlenmektedir.Veteriner hizmetlerinde son 15-20 yıldır yaşanan dünya ile bütünleşme çabaları, ev ve süs hayvanları klinisyenliği alanında gözlemlenen olağanüstü gelişmeler, eskiden kırsal kesimdeki mesleki imajı geniş ve etkili çevreler nezdinde önemli noktalara getirmiştir. Toplumun hayvanlara daha fazla değer vermesi ile başlayan süreç, veteriner hekimliği ve yardımcı sağlık personellerini daha yüksek bir sosyal değere ulaştırmıştır. Doğru yanıt A’dır.

Amerika Sayım Bürosunun öngörülerine göre, önümüzdeki 20 yıla bakıldığında, insan nüfusu ve davranışları, ekonomik gelişme ve arazilerin kullanımı, uluslararası ulaşım ve ticaret, iklim değişiklikleri ve hava koşulları ile yoksulluk durumu ve gelir adaletsizliği gibi unsurların, daha önce görülmemiş yeni hastalıkların ortaya çıkmasında etkili olacağı tahmin edilmektedir. Doğru yanıt B’dir.

Üniversiteler Yükseköğretim Programları ve Meslekler Rehberi’nde veteriner hekim olmak isteyenlerde olması gereken özellikler şu şekilde belirtilmiştir:

Doğru yanıt C’dir.

Veteriner Fakültesi öğrencisi “hekimlik rolünü” ilişki içinde bulunduğu arkadaş, hayvan sahibi/hasta sahibi ve öğretim üyesinden öğrenmektedir. Doğru yanıt A’dir.

Etik; ahlaki bakımdan iyi ve kötü, doğru ve yanlış, adil ve adil olmayan durumları inceler. Veteriner hekimin meslek bilinci, bulundukları statüye uyumlu tutum, davranış, kanaat ve her şeyiyle bir sosyal yaşam tasarımına sahip olma halidir. Epidemiyoloji ve sosyoloji birer bilim dalıdır. Deontoloji ise ödev bilgisi, yükümlülükler bilgisi demektir. Aynı zamanda veteriner hekimin muayene sırasında hastasına, sahibine, meslektaşlarına ve topluma karşı uymak ve uygulamak zorunda olduğu kurallar, tutum ve davranışların tümüdür. Doğru yanıt D’dir.

Hasta sahibi, veteriner hekimin hastasıyla arasındaki köprüdür. Hasta sahibi, hasta hakkında karar ve rıza verme hakkına sahip olan tek kişidir. Hastanın sağlığı, veteriner hekimin hasta sahibiyle kuracağı sağlıklı iletişime bağlıdır. Kolay ve doğru iletişim, veteriner hekimin ciddi hatalar yapmasını engelleyerek tedavide erken ve kolay sonuç almayı sağlar. Doğru yanıt C’dir.

Brown ve Silverman; hayvan sahiplerinden veteriner hekim seçimini etkileyen en önemli 12 faktörü sıralamalarını istemişler ve dokuzuncu sırada önemli görülen “fiyat/ücret” konusunun üstünde yer alan sekiz faktör şu şekilde olmuştur;
1. Veteriner hekimin nazik ve kibar olması,
2. Veteriner hekimin bilgili ve saygılı olması,
3. Veteriner hekimin yüksek kalitede verdiği hizmet/adının duyulmuş olması,
4. Veteriner hekimin geçmiş deneyiminin olması,
5. Hizmet yelpazesinin geniş olması,
6. Konumu,
7. Uygun saat,
8. Arkadaş ya da tanıdık tavsiyesi olması. Doğru yanıt A’dır.

Salgın hastalıkların meydana geldiği olağanüstü dönemlerde veteriner hekimlere büyük sorumluluklar düşmektedir. Veteriner hekimler daima toplum, medya ve diğer paydaşlarla sağlıklı iletişim kurabilmelidir. Meslek örgütleri ve fakülteler tarafından gazete, radyo ve televizyon gibi medya kuruluşlarında düzenlenecek basın toplantıları ve yazılı bildirimlerle sürekli olarak açıklama yapmalı ve toplumla ilişkinin sürekliliği sağlanmalıdır. Doğru yanıt C’dir.

Toplumsal değişim süreci içerisinde, profesyonellerin
rollerini geniş bir şekilde ilk defa Durkheim incelemiştir. Doğru cevap B seçeneğidir.

Meslek kavramının genel bir tanımı yapılacak olursa, meslek; “insanlara yararlı mal ve hizmet üretmek, karşılığında para kazanmak için yapılan, belli bir eğitimle kazanılan, sistemli bilgi ve becerilere dayalı ve kuralları toplumca belirlenmiş etkinlikler bütünü” olarak tanımlanabilir. Doğru cevap C seçeneğidir.

Ertekin’e göre, herhangi bir işin meslek olarak
nitelenebilmesi için bazı ögelere sahip olması gerekmektedir.
Bu ögeler:
1. İşin sosyal bir değer taşıması,
2. Belirli bir tekniği ve yöntemi bulunması,
3. Kuramsal bir derinliğinin olması,
4. Toplumdaki kişiye bir mensubiyet bilinci
kazandırması,
5. Tarihsel bir devamlılığı içermesi,
6. Piyasalaşma ve ücret karşılığı yapılabilir olması,
7. Mesleğin diğer insanlarla olan ilişkileri etkilemesi;
toplumsal tabakalaşmaya belirli davranış
ve yaşam tarzlarına kaynaklık etmesidir.

Doğru cevap C seçeneğidir.

Statü, bir kimsenin toplum içerisinde öğrenci, öğretmen,
memur, mühendis, fakir, zengin gibi “kim”
olduğunu belirtir. Sosyal statü, kişiye belirli sorumluluklar
yüklemektedir. Doğru cevap B seçeneğidir.

Birbirleriyle ilişkili bir takım davranış kalıpları bir toplumsal işlev etrafında toplandığında, bu birleşime toplumsal rol denilmektedir. Doğru cevap A seçeneğidir.

Meslek bilinci: “meslek sahiplerinin meslekleriyle dolayısıyla statüleriyle uyumlu tutum, davranış, kanaat ve topyekün bir sosyal yaşam tasarımına sahip olma hali”dir. Doğru cevap C seçeneğidir.

Günümüzde fert açısından meslek seçimini önemli kılan nedenler genel olarak dört temel kategoride toplanabilir. Bunlar:

1. Meslek seçimi bireyin hayatının hemen hemen tüm yönlerini etkilemektedir. 
2. Meslek seçimi bireyin sosyal hayattaki başarı veya başarısızlığına da neden olabilir. Dolayısıyla, isabetli bir meslek seçimi yeteneklere uygunluk ve zayıf noktaları açığa çıkarma ihtimallerini en düşük seviyeye indirme bağlamında da bireyin başarı ihtimalini artırabilir. 
3. Meslek seçimi bireyin iş bulmasını veya bulamamasını
belirleyebilir. 
4. Meslek seçimi bireyin işini sevmesini veya işinden nefret etmesini belirleyebilir. 

Doğru cevap E seçeneğidir.

Meslek seçimini etkileyen biyolojik etmenler: Bireyin fiziksel özellikleri, cinsiyet, beden yapısı, görme ve işitme
durumu vb.dir. Doğru cevap A seçeneğidir.

Meslek seçimini etkileyen politik etmenler: Mesleğe girme olanakları, iş bulma olanakları, değişik eğitim ve yetişme
fırsatları vb.dir. Doğru cevap D seçeneğidir.

1937’den itibaren resmen kullanılmaya başlanan “veteriner hekim” terimi; veteriner hekimliği mesleğinin uygulanmasına ilişkin 9 Mart 1954 tarih ve 6343 sayılı “Veteriner Hekimliği Mesleğinin İcrasına, Türk Veteriner Hekimleri Birliği ile Odalarının Teşekkül Tarzına ve Göreceği İşlere Dair Kanun” ile yasal tanımını bulmuştur. Doğru cevap C seçeneğidir.