VETERİNER HİZMETLERİ MEVZUATI VE ETİK

Ekstansif yetiştiricilik: Suyun doğal verimliliğine dayanan, stok kontrolü yapılan düşük üretimli yetiştiricilik.

Balık üretim tesisleri açısından değerlendirildiğinde miktar ve kapasite yönünden yaklaşık %41’lik oranla ilk sırada Muğla gelmekte, bunu %13 ile İzmir, her biri %3-4 oranıyla Antalya, Aydın, Bilecik, Çanakkale ve Kayseri illeri, yine her biri %1,5-2 oranıyla da Burdur, Denizli, Isparta, Kahramanmaraş, Ordu, Rize, Samsun ve Trabzon illeri takip etmektedir.

Gıda değeri taşıyan hayvanlarda düşük doz ve uzun süreli antibiyotik kullanımı dirençli bakterilerin ortaya çıkmasına neden olmaktadır. Belirtilen koşullarda, dirençli bakteriler hızlı bir şekilde çoğalarak; bu hayvanlarla temas edilmesi, hayvansal gıdaların tüketimi, bulaşık su ve toprak aracılığı ile insanlara kadar ulaşır.

Suni tohumlama: Çiftleşme olgunluğuna gelmiş arının spermi alınarak alet yardı- mıyla çiftleşme olgunluğuna gelmiş ana arının döl yoluna verilmesi.

BERN sözleşmesi, 9 Ocak 1984 tarihli ve 84/7601 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı’yla onaylanarak, 20 Şubat 1984 tarih ve 18318 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Avrupa’nın Yaban Hayatı ve Yaşama Ortamlarını Koruma Sözleşmesi”dir.

Modern biyoteknolojinin ya da bunun bir ürünü olan GDO’ların sağlıkla ilgili (kırmızı biyoteknoloji), tarımla ilgili (yeşil biyoteknoloji), endüstriyle ilgili (beyaz biyoteknoloji) ve deniz ürünleriyle ilgili (mavi biyoteknoloji) olarak hemen her alanda hayatımızın içinde olduğunu ve uygulandığını görmekteyiz.

Son yıllarda insanlığın bilim alanında elde ettiği önemli başarılardan biri genetik alanında yaşanmıştır. Bu önemli başarılardan birisi olan ve biyolojide farklı anlamlarda kullanılan klonlama terimi duyulduğunda ilk akla gelen 1997’de İskoçyalı bir grup bilim insanının yaptığı araştırma ile klonlanan “Dolly” olmuştur.

Organik hayvansal üretime yönelme nedenlerinin;

Alman patolog Rudolph Wirchow 1855’de çalışmalarını sürdürürken ilk kez “zoonosis” (zoonoz) terimini kullanmıştır. Dünya Sağlık Örgütü 1951- 1954 yılları arasında zoonoz terimini kabul etmiş ve tanımını yapmıştır. Bu tanımlamaya göre; “evcil ya da vahşi vertebralı hayvanlardan insanlara doğal olarak bulaşabilen infeksiyon ya da hastalıklar” olarak tanımlamaktadır.

Virüs Kökenli Yeni Çıkan Zoonozlar

- Kırım Kongo Kanamalı Ateşi

- Kuş Gribi; Avian Influenza Virus H5N1 suşu

- Hantavirüs Hastalığı; Hantavirus

- Domuz Gribi

Akvakültür, hayvansal ve bitkisel su canlılarının kontrollü olarak yetiştirilmesi anlamına gelmektedir. Diğer terimler de su ürünlerinde kullanılan farklı terimleridir.

Veteriner hekimliğinde antibiyotik direncinin önlenebilmesi için, öncelikli olarak doğru antibiyotiğin seçilmesi gerekir. Bu amaçla;

Hastalık teşhisinin doğru konularak, kullanılacak ilacın hastalık etkenine ve hayvan türüne uygun olup olmadığının bilinmesi,
• Saha koşullarında etkinliğinin test edilerek ortaya konulmuş olması,
• Hastalığı oluşturan mikroorganizmaların seçilen ilaca duyarlılığının bilinmesi veya tahmin edilmesi,
• İlacın farmakokinetik profilinin ve vücutta dağılımının bilinmesi,
• Bağışıklık sisteminin ne durumda olduğunun bilinmesi,
• Uygun spektrum ve dozda antibiyotiğin kullanılması,
• Uygun antibiyotik seçeneklerinin bilinmesi gerekir.

Arıcılığın gelişmesi kapsamında Tarım ve Orman Bakanlığı da çalışmalar yürütmekte olup, faaliyetleri arasında yetiştiricilere destekleme ödemeleri
de yer almaktadır. Arıcılık kayıt sistemine (AKS) kayıtlı, en az 30, en fazla 1000 adet arılı kovana sahip yetiştirici/üretici örgütü üyesi arıcılara, arılı kovan başına destekleme ödemesi yapılmaktadır. Tüm bu avantajlar göz önünde tutulduğunda
Türkiye’nin arıcılıkta daha yüksek bir performans sergilemesi beklenebilir. Ancak Türkiye’de arıcılığın genel yapısı, sorunları, arı ürünleri üretimi ve ticaretine ilişkin sayısal veriler değerlendirildiğinde zaman Ülkemizin bu avantajları çokta iyi değerlendiremediği; bal üretimi ve ticaretinde hak ettiği düzeye ulaşamadığı görülür. Bunların yanı sıra gelişmiş ülkelerle diğerleri arasındaki en temel
farklılık örgütlü olmaları ve her alanda eğitimli olmayı temel prensip edinmeleridir. Bu ülkeler arıcı eğitimi ile birlikte suni tohumlama, seleksiyon ve
ıslah çalışmalarında görev alacak uzman personel yetiştirilmesine oldukça fazla önem vermektedirler.

BERN sözleşmesinin temel amacı yaban hayatının korunması ve sürdürülmesinin sağlanmasıdır. “Avrupa’nın Yaban Hayatı ve Yaşama Ortamlarının Korunması Sözleşmesi” (Bern Sözleşmesi, 1979) önsözünde “yabani flora ve faunanın, korunması ve gelecek nesillere aktarılması gerekli, estetik, bilimsel, kültürel, rekreasyonel, ekonomik ve özgün değerde doğal bir miras oluşturduğu” ifade edilerek; yabani hayvan ve bitkilerin korunmasının, hükümetlerin ulusal amaçları ve programlarında dikkate alınması ve özellikle göçmen türlerin korunmasında uluslararası işbirliği yapılması” gerekliliği vurgulanmıştır.

Bilinen izinli ilk GDO “Flavr Savr™”dır. Bu GDO ürününe 1994 yılı Mayıs ayında ticari üretim izni alınmış ve transgenik domates çeşidi olarak geliştirilmiştir.

Ülkemizde GDO ile ilgili ulusal olarak yapılan ilk yasal düzenleme 1998 tarihli “Transgenik Kültür Bitkilerinin Alan Denemeleri Hakkında Talimat”tır. Uluslararası düzeyde yapılan ilk girişim ise TBMM tarafından 2003’te onaylanan “Cartagena Biyogüvenlik Protokolü”dür.

Hayvan gönenci kavramı hakkında farklı tanımlamalar mevcut olmakla birlikte bilimsel ve geniş anlamda tanımı; “çiftlik, pet, arkadaş, egzotik, laboratuvar ve vahşi hayvanların bakım, beslenme, barındırma, yetiştirme, nakliye, kesim, tedavi ve bilimsel araştırmalar gibi her türlü kullanımı sırasında ağrı, acı, ızdıraptan uzak, sağlık, mutluluk ve iyilik hallerinin sağlanması” şeklinde yapılmaktadır.

Organik hayvansal üretime yönelme nedenlerinin;
• Çevre dostu üretim yoluyla çevreye olan zararın minimuma indirilmesi,
• Sürdürülebilir hayvancılığın geliştirilmesi,
• Hayvan hastalıklarıyla mücadele ve sürü sağlığının korunması,
• Hayvan gönenci standartlarının geliştirilmesi,
• Tüketici talebine yönelik kaliteli ve sağlıklı ürünlerin üretilmesi,
• Ürünlerin yüksek fiyata satılması ile üretici gelir düzeyinin artırılması olduğu belirtilmiştir.

Akvakültür: Hayvansal ve bitkisel su canlılarının kontrollü olarak yetiştirilmesi.

Balık üretim tesisleri açısından değerlendirildiğinde ise miktar ve kapasite yönünden yaklaşık %41’lik oranla ilk sırada Muğla gelmekte, bunu %13 ile İzmir, her biri %3-4 oranıyla Antalya, Aydın, Bilecik, Çanakkale ve Kayseri illeri, yine her biri %1,5-2 oranıyla da Burdur, Denizli, Isparta, Kahramanmaraş, Ordu, Rize, Samsun ve Trabzon illeri takip etmektedir. Diğer illerde ise genel olarak küçük kapasiteli balık üretim tesisleri bulunmaktadır.