VETERİNER HİZMETLERİ MEVZUATI VE ETİK

Ön soy kütüğü: Sadece yetiştirme kayıtları tutulan işletmelerde, mensup olduğu ırkın özelliklerini taşıyan hayvanlar için oluşturulan kayıt sistemi.

Ivanov 1889’da başladığı çalışmalarında uzun yıllar boyunca at, sığır, koyun, domuz ve tavşan türlerinde bir dizi sperma toplama ve suni tohumlama
teknikleri geliştirmiştir.

Yetiştirici: Hayvanların mülkiyet hakkını üzerinde bulunduran gerçek veya tüzel kişi.

Ağıl: Koyun ve keçilerin barındırıldığı, dört bir tarafı ve üstü kapalı olan, kapısı, penceresi ve havalandırması bulunan yapılar.

İtalyan bilim insanı Lazzaro Spallanzani 1780’de ilk defa, erkek köpekten alınan sperma ile dişi bir köpeği gebe bırakabileceğini keşfetmiştir.

Hayvan ıslahı alanında yapılan çalışmalar sadece sığır ve atlarla kalmamış yerli koyunların ıslahı ve merinos yetiştiriciliğinin yaygınlaştırılması amacıyla
1703 sayılı “Merinos Koyunlarının Tevzii Hakkında Kanun” çıkarılmış ve uygulamaya
koyulmuştur.

Yerli Evcil Hayvan Genetik Kaynaklarının Kullanılması ve Yurt Dışına Çıkarılması Hakkında Yönetmelik
Amaç: Yerli evcil hayvan genetik kaynaklarının kullanılması ve yurt dışına çıkarılması ile ilgili usul ve esasları düzenlemektir.

Evcil Hayvan Genetik Kaynaklarının Korunması ve Sürdürülebilir Kullanımı Hakkında Yönetmelik
Amaç: Türkiye’de bulunan evcil hayvan genetik kaynakları kapsamında, bu kaynakların korunması ve sürdürülebilir kullanımı ile ilgili usul ve esasları
düzenlemektir.

Birlik ve kooperatiflerde ise bir veteriner hekimin sorumluluğunda en fazla üç veteriner sağlık teknisyeni suni tohumlama izni alarak çalışabilmektedir.

Yetiştirici birlikleri, üç farklı genel müdürlük aracılığı ile Tarım ve Orman Bakanlığı ile iletişim halindedirler. Birliklerin faaliyetleri; Tüzel kurumsal idari yapılanmaları
anlamında “Tarım Reformu Genel Müdürlüğü”; desteklemeler ve ıslah uygulamaları
açısından “Hayvancılık Genel Müdürlüğü”; araştırma geliştirme ve projeler kapsamında “Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü ile bağlantılıdır.

Hayvanların düşük olan bireysel verimlerini artırma yolu ırk ıslahıdır. Kalıtsal olarak verim gücünü yükseltmek anlamına gelir.

Hayvan tür ve ırklarının ıslahı ile ilgili sistemli çalışmalar Cumhuriyet’in ilanından sonra başlamıştır. "Hayvan Islahı Kanunu” ile ülkede hayvansal üretim ve hayvan ıslahı çalışmalarını yönlendirebilecek kararlar alınır. İzmir İktisat Kongresi”nde  konu ile ilgili bir yasa çıkarılması gerektiği bildirilmiştir.Hayvan ıslahı alanında yapılan çalışmalar sadece sığır ve atlarla kalmamış,  yerli koyunların ıslahı ve merinos yetiştiriciliğinin yaygınlaştırılması amacıyla 1703 sayılı “Merinos Koyunlarının Tevzii Hakkında Kanun” ve 2582 sayılı “Merinos Koyunları Yetiştirilmesi ve Islah Edilmiş Pamuk Tohumu Üretilmesi Hakkında Kanun” çıkarılmış ve uygulamaya koyulmuştur. Batı ülkelerinde modern hayvan ıslahının temelleri 1760’da İngiltere’de atılmıştır.

Hayvan yetiştiricilerinin üstün verimli hayvanlar yetiştirmek amacıyla kendi aralarında teşkilatlanarak oluşturdukları yetiştirici birlikleri; yurt dışından ithal edilen ve yurt içinde yetiştirilen hayvanların genetik kapasitelerinin geliştirilmesi, verimlerinin artırılması, yerli ırkların gen kaynaklarının korunması, bunların soy kütüğü, ön soy kütüğü kayıtlarının tutulması, belgelendirilmesi ve bu kayıtlara esas teşkil edecek verim kontrollerinin yapılması, hayvanlarla ilgili sağlık hizmetlerinin yürütülmesi ve sigorta işlemlerinin yapılması, üyelere eğitim verilmesi, üyeler arasında çeşitli yarışmalar düzenlenmesi, üye ihtiyaçlarının temini ve tedariki ile her türlü üretimin yurt içi ve yurt dışında pazarlanması, bu ürünlerin değerlendirilmesi için gerekli tesislerin kurulması, kiralanması
ve işletilmesi gibi hususları amaçlamaktadır.

Ülkemizde hayvan ıslahı konusunda yasal yapılanma, 1926’da çıkarılan “Islah-ı Hayvanat Kanunu” ile başlamıştır.

İlk başarılı embriyo nakli, 1890’da Walter Heape tarafından tavşanlar üzerinde yapılmıştır.

Farklı iki veya daha fazla ırka ait hayvanlar arasında yapılan birleştirme, çaprazlama için melezleme terimi kullanılır.

Veteriner sağlık teknisyenleri, Milli Eğitim Bakanlığı'na bağlı Tarım Meslek Lisesi Veteriner Sağlık Bölümü ile daha önce Tarım ve Köyişleri Bakanlığı'na bağlı olan Veteriner Sağlık Meslek Lisesi, Hayvan Sağlığı Memurları Okulu, Hayvan Sağlığı Memurları Meslek Lisesi okullarından mezun teknisyenlerdir.

Çiftlik hayvanlarında suni tohumlama uygulamalarında uygulama prosedürü oluşturma hususunda öncülük eden ve yaygın olarak çalışan
bilim insanı ise Rus Profesör Ivanov olmuştur.

Osmanlı Devleti’nde, at başta olmak üzere hayvanların yetiştirilmesi ve ıslahı için kurulmuş olan devlet çiftliklere hayvanat ocakları denirdi.

Ülkemizde modern anlamda ilk veteriner okulu 1842’de açılmıştır. Diğer gelişmeler Cumhuriyet'in ilanından sonradır.