VETERİNER HİZMETLERİ MEVZUATI VE ETİK

Biyotıp Alanında Yürütülen Hizmetler
• Biyotıp ve biyoteknoloji kapsamında genel
epidemiyolojik araştırmalar,
• Biyolojik ürünlerin üretim ve kontrolleri,
• Gıdaların muhafaza ve korunmaları,
• İlaç geliştirme ve ilaç kontrolleri,
• Radyasyon sağlığı ve çevre fizyolojisini de
içeren genel çevre sağlığı,
• Üreme fizyolojisi ve doğum kontrolü.

Doğru cevap E'dir.

Pestisit: Bitki ya da hayvanlara zararlı olan canlı organizmaları etkisiz hâle getirmek veya öldürmek amacıyla kullanılan kimyasal madde veya madde karışımı olan tarım ilaçları. Doğru cevap B'dir.

Kimyasal gıda kirleticileri (Mikotoksinler, ağır metaller, pestisitler, veteriner ilaçları, gıda katkıları, uygulanan işlemler ve ambalaj malzemelerinden ileri gelen kimyasallar, dioksinler ve dioksin benzeri maddeler). Doğru cevap E'dir.

Gıda güvenliği sistemlerinde aşağıda belirtilen uygulamalar “Ön Koşul Programları” (Prerequisite Programs) olarak adlandırılmakta ve gıda güvenliği yönetim sistemlerinin uygun ve etkin yürütülmelerinin temelini oluşturmaktadırlar.

• İyi Tarım Uygulamaları
• İyi Hijyen Uygulamaları
• İyi Veteriner Hekim Uygulamaları
• İyi Üretim Uygulamaları
• İyi Dağıtım Uygulamaları
• İyi Ticaret Uygulamaları

Doğru cevap B'dir.

Türkiye’de gıda güvenliğine ilişkin ilk yasa 1930 yılında çıkarılan 1580 sayılı “Belediye Yasası”dır.

Yönetmeliğin 33. maddesinde, gıda işletmecisinin, et ürünlerinin hazırlanmasında aşağıda belirtilen maddeleri kullanamayacağı bildirilmiştir:
a) Dişi ve erkek hayvanların genital organları,
b) Böbrekler ve idrar kesesi dışında kalan üriner
sistem organları,
c) Larinks kıkırdağı, soluk borusu ve akciğerlerin
ana bronşları,
ç) Gözler ve göz kapakları,
d) Dış kulak yolu,
e) Boynuz dokusu,
f ) Kanatlı hayvanlarda; ibik ve kulaklar, gerdan
ve ibik benzeri sarkık et, baş, ayak, yemek
borusu, kursak, bağırsaklar ve genital
organlar.

Taklit: Ürünlerin, şekil, bileşim ve nitelikleri itibariyle yapısında bulunmayan özelliklere sahip gibi veya başka bir ürünün aynısıymış gibi gösterilmesi.

Hayvansal yan ürünleri işleyen tesislerin üretim,işleme ve dağıtım aşamalarında resmi kontrollerinden veteriner hekim sorumludur. (tablo 5.2)

Dünya Sağlık Örgütü (World Health Organization-WHO) halk sağlığını, “Halkın sağlığının
korunması ve geliştirilmesi amacıyla yürütülen hizmetler bütünü” olarak açıklamış ve yürütülecek hizmetleri sınıflandırmıştır:
• Bulaşıcı ve/veya bulaşıcı olmayan hastalık ve diğer sağlık sorunlarının önlenmesi ve sağaltımı,
• Sağlığın korunması ve yaşamın geliştirilmesi,
• Hastalıkların tanı ve sağaltımları için gerekli işlemlerin organizasyonu ve gerçekleştirilmesi,
• Hastaların ve özürlülerin iyileştirilmesi amacıyla uygulanan hizmetler. Doğru cevap E'dir.

Veteriner halk sağlığı bünyesinde çalışan veteriner hekimler çeşitli etkinlikler kapsamında örevlerini yürütmektedirler. Veteriner hekimliğe ilişkin hayvan sağlığını koruma ve sağlıklı hayvansal üretimi gerçekleştirmeye yönelik yürütülen hizmetler; hayvansal gıdaların sağlıklı şekilde üretim, imalat, muhafaza ve pazarlanması; hayvan hastalıkları epidemiyolojisi üzerinde karşılaştırmalı tıp araştırmalarını planlama ve yürütme; iş yeri hekimliği; hayvan refahını koruma şeklinde sıralanabilir. Biyotıp alanında yürütülen hizmetlerden bazıları ise biyolojik ürünlerin üretim ve kontrolleri; ilaç geliştirme ve ilaç kontrolleri; radyasyon sağlığı ve çevre fizyolojisini de içeren genel çevre sağlığı; üreme fizyolojisi ve doğum kontrolü şeklinde sıralanabilir. Doğru cevap D'dir.

Temel besin maddelerinin tümünün yetersiz miktarlarda alınması sonucu ortaya çıkan, ölümle sonuçlanmayan orta şiddette açlık durumu, beslenme yetersizliği malnütrisyon kavramı ile ifade edilmektedir. Dünyada 99 milyon çocuğun protein-kalori yetmezliği veya malnütrisyondan, 2 milyar insanın demir yetmezliğinden kaynaklanan anemiden acı çektiği, hâlen 780 milyon insanın da açlığın eşiğinde olduğu  bildirilmektedir. Doğru cevap B'dir.

Bitki ya da hayvanlara zararlı olan canlı organizmaları etkisiz hâle getirmek veya öldürmek amacıyla kullanılan kimyasal madde veya madde karışımı olan tarım ilaçları pestisitlerdir. Doğru cevap C'dir.

Hayvan kökenli gıda hastalıklarına neden olan başlıca etkenler aşağıda verilmiştir: 
• Biyolojik gıda kirleticileri (Salmonella spp., Campylobacter spp., E.coli gibi bakteriler),
• Kimyasal gıda kirleticileri (Mikotoksinler, ağır metaller, pestisitler, veteriner ilaçları, gıda katkıları, uygulanan işlemler ve ambalaj malzemelerinden ileri gelen kimyasallar, dioksinler ve dioksin benzeri maddeler),
• Fiziksel gıda kirleticileri (taş, toprak, metal parçaları, saç, kıl, kılçık, deri atıkları, bağırsak içeriği, çeşitli böcek vb),
• Genetik kirleticiler (GDO’lu-Genetiği değiştirilmiş organizmalı gıdalar). Doğru cevap A'dır.

Türkiye’de gıda güvenliğine ilişkin kalite, kontrol ve yönetim sistemlerinden başlıcaları Uluslararası Standardizasyon Örgütü tarafından oluşturulan “ISO 9000 Kalite Standartları” ve 1960 yılında kurulan ve doğrudan Başbakanlığa bağlı olan Türk Standartları Enstitüsünün (TSE) oluşturduğu “Türk Standardı”dır. Doğru cevap C'dir.

Epidemiyoloji, belirli bir hayvan veya insan populasyonlarında hastalıkların ortaya çıkışı, yayılışı, bu hastalıklardan korunma ve kontrol stratejileri, yaralanma ve öteki sağlıkla ilgili olayları inceleyen bilim dalıdır. Doğru cevap B'dir.

Kesimhane işletmecisine, kesilecek her hayvanın Hayvansal Gıdaların Resmî Kontrollerine İlişkin Özel Kuralları Belirleyen Yönetmeliğin 33. maddesinde, gıda işletmecisinin, et ürünlerinin hazırlanmasında aşağıda elirtilen maddeleri kullanamayacağı bildirilmiştir:
a) Dişi ve erkek hayvanların genital organları,
b) Böbrekler ve idrar kesesi dışında kalan üriner sistem organları,
c) Larinks kıkırdağı, soluk borusu ve akciğerlerin ana bronşları,
ç) Gözler ve göz kapakları,
d) Dış kulak yolu,
e) Boynuz dokusu,
f ) Kanatlı hayvanlarda; ibik ve kulaklar, gerdan ve ibik benzeri sarkık et, baş, ayak, yemek borusu, kursak, bağırsaklar ve genital organlar. Doğru cevap E'dir.

Avrupa ve Amerika’da veteriner halk sağlığının gelişimi 17. yüzyılda başlamış, 19. yüzyılla beraber ivme kazanmıştır.

Günümüzde domuz gribi, kuş gribi, Kırım Kongo Kanamalı Ateşi, Ebola, Sars, Batı Nil virüsü, kuduz, brusella gibi zoonotik hastalıkların yaygın bir şekilde halk sağlığını tehdit ettiği görülmektedir.

D şıkkı dışında kalan hastalıklar, kanatlılardan insan geçen zoonotik hastalıklardır.