VETERİNER HİZMETLERİ MEVZUATI VE ETİK

Halk sağlığı ile ilgili olarak yürütülecek hizmetler şöyle sınıflandırılmıştır:
• Bulaşıcı ve/veya bulaşıcı olmayan hastalık ve diğer sağlık sorunlarının önlenmesi ve sağaltımı,
• Sağlığın korunması ve yaşamın geliştirilmesi,
• Hastalıkların tanı ve sağaltımları için gerekli işlemlerin organizasyonu ve gerçekleştirilmesi,
• Hastaların ve özürlülerin iyileştirilmesi amacıyla uygulanan hizmetler.

Veteriner hekimliğe ilişkin hayvan sağlığını koruma ve sağlıklı hayvansal üretimi gerçekleştirmeye yönelik yürütülen hizmetler;

•Zoonotik hastalıkların tanı, gözlem ve kontrolleri,
• Hayvansal gıdaların sağlıklı şekilde üretim, imalat, muhafaza ve pazarlanması,
• Hayvan hastalıkları epidemiyolojisi üzerinde karşılaştırmalı tıp araştırmalarını planlama ve yürütme,
• Hayvanları ve hayvan kökenli ürünleri çevre kirliliğinden koruma, hayvanlar ve/veya hayvancılık ile ilgili sanayilerin artık ve kalıntılarını değerlendirme ve bunlardan kaynaklanan sağlık sorunları ile mücadele etme,
• İnsanı ısırma, sokma, zehirleme, kusturma veya daha başka şekillerde zarar veren hayvanlar ile mücadele etme ve bunlara karşı kontrol yöntemleri geliştirme,
• Beşerî ve veteriner hekimler tarafından yürütülen araştırmalar arasında karşılıklı bilgi iletişimini gerçekleştirme,
• Araştırma merkezleri ve halk sağlığı laboratuvarları için gerekli laboratuvar hayvanlarını yetiştirme ve bunları sağlıklı kılma,
• Kamu, özel kurum ve/veya kuruluşlarda çalışan veteriner hekimler ile halk sağlığı veteriner hekimleri arasında iş birliğini sağlama ve birlikte çalışma ortamı yaratma

• Hayvan hastalıkları başta olmak üzere hayvancılığın insanı ilgilendiren ve halk sağlığını etkileyen konularda bilirkişilik yapma ve teknik toplantılara katılma,
• İş yeri hekimliği,
• Hayvan refahını korumadır.

Epidemiyoloji: Belirli bir hayvan veya insan populasyonlarında hastalıkların ortaya çıkışı, yayılışı, bu hastalıklardan korunma ve kontrol stratejileri, yaralanma ve öteki sağlıkla ilgili olayları inceleyen bilim dalıdır.

Nükleer kazalarda veteriner halk sağlığı kuruluşları ve veteriner hekimlerin, acil durumlarda hayvanların kapalı alanlarda saklanmasını sağlama; radyasyon kirliliğinde zarar gören hayvanları sağaltma ve kontrol altına alma; su, yem, hayvansal gıda ve hayvansal yan ürünleri radyolojik açıdan kontrol etme ve muhafaza altına alma; analiz sonuçlarına göre hayvanların beslenmesini kontrol altına alma ve özellikle hayvan kökenli gıda tüketimini organize etme, radyasyondan mağdur olan çiftçi ve üreticilerin zarar tespitini yapma gibi sorumlulukları vardır.

“Hayvansal gıdaların sağlıklı, temiz, üstün besleyici değerde ve işlevsel kalite niteliklerinde üretilip tüketiciye sunulmasının sağlanması” olarak tanımlanan gıda güvenliği konusunda yasal önlemlerin alınması gerekmektedir.

Hayvan kökenli gıda hastalıklarına neden olan başlıca etkenler aşağıda verilmiştir:
• Biyolojik gıda kirleticileri (Salmonella spp., Campylobacter spp., E.coli gibi bakteriler),
• Kimyasal gıda kirleticileri (Mikotoksinler, ağır metaller, pestisitler, veteriner ilaçları, gıda katkıları, uygulanan işlemler ve ambalaj malzemelerinden ileri gelen kimyasallar, dioksinler ve dioksin benzeri maddeler),
• Fiziksel gıda kirleticileri (taş, toprak, metal parçaları, saç, kıl, kılçık, deri atıkları, bağırsak içeriği, çeşitli böcek vb),
• Genetik kirleticiler (GDO’lu-Genetiği değiştirilmiş organizmalı gıdalar).

Hayvan kökenli olmayan gıdalar- Gıda mühendisi, ziraat mühendisi

Canlı hayvan ve hayvansal ürünler- Veteriner hekim

Bitki koruma ürünleri üreten işyerleri- Ziraat mühendisi, kimyager, kimya mühendisi

Bitki ve bitkisel ürün- Ziraat mühendisi

Hayvansal yan ürünleri işleyen tesisler- Veteriner hekim

Tağşiş: Ürünlere temel özelliğini veren öğelerin ve besin değerlerinin tamamının veya bir bölümünün mevzuata aykırı olarak çıkarılması veya miktarının değiştirilmesi veya aynı değeri taşımayan başka bir maddenin, o madde yerine aynı maddeymiş gibi katılmasıdır.

Yönetmeliğin 33. maddesinde, gıda işletmecisinin, et ürünlerinin hazırlanmasında aşağıda belirtilen maddeleri kullanamayacağı bildirilmiştir:
a) Dişi ve erkek hayvanların genital organları,
b) Böbrekler ve idrar kesesi dışında kalan üriner sistem organları,
c) Larinks kıkırdağı, soluk borusu ve akciğerlerin ana bronşları,
ç) Gözler ve göz kapakları,
d) Dış kulak yolu,
e) Boynuz dokusu,
f ) Kanatlı hayvanlarda; ibik ve kulaklar, gerdan ve ibik benzeri sarkık et, baş, ayak, yemek borusu, kursak, bağırsaklar ve genital organlar

Epidemiyoloji: Belirli bir hayvan veya insan populasyonlarında hastalıkların ortaya çıkışı, yayılışı, bu hastalıklardan korunma ve kontrol stratejileri, yaralanma ve öteki sağlıkla ilgili olayları inceleyen bilim dalı.

Dünya Sağlık Örgütü (World Health Organization-WHO) halk sağlığını, “Halkın sağlığının korunması ve geliştirilmesi amacıyla yürütülen hizmetler bütünü” olarak açıklamıştır.

İlaç geliştirme ve ilaç kontrolleri: Veteriner halk sağlığı bünyesinde çalışan veteriner hekimlerin biyotıp alanında yürütülen hizmetlerinden biridir

Listeriosis kanatlı hayvanlardan insanlara geçen bir zoonotik hastalıktır.

Kodeks Alimentarius: FAO ve WHO ortaklığında kurulan Kodeks alimentarius uzmanlar komisyonu tarafindan çıkarılan uluslararası gıda standartları ve düzenlemelerine verilen genel ad; gıda kodu.

Kimyasal gıda kirleticileri (Mikotoksinler, ağır metaller, pestisitler, veteriner ilaçları, gıda katkıları, uygulanan işlemler ve ambalaj malzemelerinden ileri gelen kimyasallardır.

Tehlike Analizleri ve Kritik Kontrol Noktaları (Hazard Analysis and Critical Control Points “HACCP”) Prensipleri, Gıda Güvenliğinin Sağlanmasına Yönelik Sistemler içerisinde Tehlike Analizleri ve Kritik Kontrol Noktaları ifade etmektedir.

Türkiye’de gıda güvenliğine ilişkin ilk yasa 1930 yılında çıkarılan 1580 sayılı “Belediye Yasası”dır.

Tağşiş: Ürünlere temel özelliğini veren öğelerin ve besin değerlerinin tamamının veya bir bölümünün mevzuata aykırı olarak çıkarılması veya miktarının değiştirilmesi veya aynı değeri taşımayan başka bir maddenin, o madde yerine aynı maddeymiş gibi katılması.

Belirli bir hayvan veya insan populasyonlarında hastalıkların ortaya çıkışı, yayılışını inceleyen bilim dalı Epidemiyoloji'dir.

İlaç geliştirme ve ilaç kontrolleri veteriner hekimlerin biyotıp alanında yürüttüğü hizmetlerden birisidir.