VETERİNER HİZMETLERİ MEVZUATI VE ETİK - Deneme Sınavı - 5

Örgütlenme; ortak bir amaç, ihtiyaç doğrultusunda çeşitli bileşenlerin (kişiler veya kuruluşların) bir araya gelerek, aralarında kurulan tanımlı ilişki ve iletişim ile işleyişte bulunmalarıdır. Doğru cevap A’dır.

Örgüt Kültürü; örgüt içerisinde yer alan grubun dışa uyum sağlaması ve iç bütünleşme sorunlarını çözmek için oluşturduğu ve geliştirdiği belirli düzendeki temel varsayımlardır. Örgüt kültürü, örgütün tanıtılmasını, değerini, toplumsal standartlarını, toplumda yer alan diğer örgüt ve bireylerle ilişki biçimlerini ve düzeylerini yansıtabilmektedir. Doğru cevap C’dir.

Dinçer (1993), kişisel çabalarla çözümlenemeyen sorunlara çözüm bulmak için kurulan örgütlerin etkili bir sonuca ulaşmalarında;

Örgütün hangi tür bireylerden oluşturduğu yanıtlanması gereken sorular arasında yer almamaktadır. Doğru cevap E’dir.

Dünya Hayvan Sağlık Mevzuatı’na göre veteriner hekimliği hizmet kalitesinde unvan, bilimsel bilirkişilik ve deneyime sahip olma özelliklerini ayırt etme yetkisi olarak tanımlanmaktadır. Doğru cevap A’dır.

Genel teşkilatlanma; hayvan sağlığı standartlarının hazırlanması ve uygulanması; uluslararası veteriner sertifikasyon faaliyetlerini uygun bir mevzuat, yeterli finans kaynakları ve etkili bir teşkilat ile yürütmek, hayvanların identifikasyonu için gerekli sistemlerin oluşturulması ve yüklenmesi, hayvan nakilleri kontrolü, hayvan hastalıkları bildirimi ve profilaktik sistemlerin oluşturulması, veteriner halk sağlığı faaliyetlerinin benzer şekilde yürütülmesi, sağlık problemlerinin bildirimi için etkili bir sistem oluşturulması, yapılan ve yapılacak her çalışmanın tarif edilmesi olarak tanımlanmaktadır. Doğru cevap C’dir.

“Veteriner Hekimliği Muayenehane ve Poliklinik Yönetmeliği ”ne (15 Ekim 2011 tarih ve 28085 sayılı) göre; sorumlu veteriner hekim, muayenehane veya polikliniğin, kuruluş, işleyiş ve denetimi ile ilgili her türlü işlemlerde birinci derecede sorumlu veteriner hekimidir. Doğru cevap D’dir.

Ülkede mevcut salgın hastalıklarla mücadele konusunda yaşanan personel (veteriner hekim) yetersizliğine çözüm arayışları sonucunda, yine veteriner hekimlerin idari ve bilimsel sorumluluğu altında istihdam edilmek üzere iki yıllık bir eğitim verilen yardımcı elemanlar yetiştirilmesi için “Tatbîkat-ı Baytâriye Mektebi” ismiyle 1910’da bir okul açılmıştır. Doğru cevap E’dir.

Tarım Bakanlığına ilişkin “Ziraat Vekâleti Vazife ve Teşkilat Kanunu”nu çıkarmış, Kanun’a dayanılarak hazırlanan “Hayvan Sağlık Memurları Mektebi ve Bu Memurların Vazife ve Selâhiyetleri Hakkında Nizamname” ile yardımcı sağlık memurlarının yetiştirilmesi ile ilgili çerçeve belirlenmiştir. Doğru cevap D’dir.

İnsanın toplumsallığı ile hukukun toplum içindeki fonksiyonu arasında yakın bir ilişki mevcuttur.
İnsan içine doğduğu toplum denilen sosyal çevre içinde yaşar ve ölür. Bu süreç içinde insan toplumun içindeki diğer kişilerle ilişkiler kurar. Bu ilişkilere toplumsal ilişkiler adı verilir. İnsan, bir aileye mensup olması nedeniyle öncelikli olarak annesi, babası ve kardeşleri ile ilişki içine girer.

Norm/Normlar: Sosyoloji, matematik, hukuk, felsefe disiplinleri ile bu disiplinlerin türevi olan alt disiplinlerde kullanım ve anlam alanı olan bir kavramdır. Fransızca kökenlidir ve aslı “norme”dir.

 Türk Dil Kurum Sözlüğü’nde“Kural olarak benimsenmiş, yerleşmiş ilke veya kanuna uygun durum, düzgü” olarak ifade edilen kavram, sosyoloji sözlüğünde “kural, kanun, kaide” olarak aktarılmaktadır

Hukuk toplumun genel yararını veya bireylerin ve toplumun ortak iyiliğini sağlamak amacıyla birbirleriyle veya meydana getirdikleri toplulukların birbiriyle olan sosyal ilişkilerini düzenleyen, yetkili makamlar tarafından konulmuş ve devlet yaptırımlarıyla desteklenmiş sosyal düzen kurallarının (kural, norm, emir, yasak, vd.) bütünüdür.

Hukuk toplumun genel yararını veya bireylerin ve toplumun ortak iyiliğini sağlamak amacıyla birbirleriyle veya meydana getirdikleri toplulukların birbiriyle olan sosyal ilişkilerini düzenleyen, yetkili makamlar tarafından konulmuş ve devlet yaptırımlarıyla desteklenmiş sosyal düzen kurallarının (kural, norm, emir, yasak, vd.) bütünüdür.” Bu tanımlar şu unsurlardan meydana gelir: 

• Hukuk bir “kurallar bütünü”dür.
• Bu kurallar, sosyal düzeni sağlamaya yönelmiş birer sosyal davranış kuralı olup, toplum hayatında kişilerin nasıl ve ne şekilde davranması gerektiğini belirtir.
• Bu kuralların belirli davranışları emretmelerinden amaç, insanların birbirleriyle veya meydana getirdikleri topluluklarla ya da bu toplulukların birbiriyle olan sosyal ilişkilerini düzenler.
• Sosyal ilişkileri düzenleyen kurallardan olan hukuk, toplumun genel yararını veya ortak iyiliğini sağlama amacı taşımaktadır. Burada genel yarardan kasıt yürürlükteki hukuk düzeninde o andaki toplumun genelinde geçerli olan ve yetkili organlar tarafından benimsenmiş olmasıdır.
• Bu kuralların amacı doğrultusunda kendisinden beklenileni başarabilmesi için bu kuralların çiğnenmemesi, saygı duyulması ve yürürlüklerinin sağlanması gerekir. Bunun günümüz modern devlet anlayışında bizzat devlet sağlar.
• Hukuk kuralları devlet yaptırımı ile desteklenmiştir. Diğer bir ifade ile hukuk kurallarının çiğnenmesi durumunda devlet maddi yaptırım uygular. Bu, hukuk kurallarını diğer sosyal kurallardan ayıran en önemli husustur.

Hukuk, kamu hukuku, özel hukuk ve karma hukuk olarak üç ana kola ayrılır.

Kamu Hukuku; Devletle kişiler arasındaki ve devletle başka devletler arasındaki ilişkileri düzenleyen hukuk dalıdır. Bu hukuk dalında taraflar arasında eşitlik ilkesi geçerli değildir.
Özel Hukuk: Kişiler arasındaki ilişkileri ve devletle kişilerin özel hukuk kuralları çerçevesinde girdikleri ilişkileri düzenler. Özel hukuk hukukun en eski ve önemli dalıdır. Bu dalda kamu hukukundan farklı olarak kişiler arasında eşitlik esastır.
Karma Hukuk: Ne tam olarak kamu hukukuna ne de tam olarak özel hukuka dâhil edilemeyen hukuk dalıdır.

Toplum halinde yaşayan insanların yerine getirmek zorunda oldukları yükümlülükleri ve sahip oldukları hakları belirleyen kurallar “toplumsal düzen kuralları” olarak adlandırılmıştır. Bu kurallar insanların uymaları gereken emir ve yasağı ifade eder.

Buyurucu/Emredici Hukuk Kuralları Herkes tarafından uyulması zorunlu olan kurallardır. Bu kuralların aksi hiçbir şekilde kararlaştırılamaz. Bu kurallar genellikle kamu düzenini, ahlak ve adabı, kişilik haklarını ilgilendiren kurallardır.
Bir hukuk kuralının emredici nitelik taşıyıp taşımadığı kuralın yazılışından ifade biçiminden ya da maddenin amacından anlaşılır.

Hukuk kuralları hangi şekil içersinde ortaya çıkar, dış görünüşü nedir gibi sorular bu ikinci anlamı bulmaya yönelik sorulan sorulardır. Bu anlamda hukukun kaynakları “şekli kaynaklar”, “meriyet/yürürlük kaynakları” veya “bildiren kaynaklar”dır. Şekli kaynaklar da kendi içinde “asli kaynaklar” ve “yardımcı kaynaklar” olarak ikiye ayrılmaktdır.
Asıl kaynaklarla yardımcı kaynaknaklar arasındaki ayrım esas itibarıyla medeni hukuk kökenlidir ve Türk Medeni Kanunu’nun 1 inci maddesine dayanır.

Hukukun yazılı olmayan kaynağı “örf ve adet hukuku”dur. Bunların kanun, tüzük, yönetmelik gibi hukuk kurallarında olduğu gibi yazıulı bir metni yoktur. Toplumun belirli ve birbirine benzeyen olaylar karşısında gösterdiği davranış şeklinin devamlılık kazanarak ona uyulması konusunda toplum fertleri arasında bir inancın yayılmasıyla örf ve adet kuralları oluşur.

Salgın ve bulaşıcı insan ile hayvan hastalıklarının önüne geçmek, …insan, hayvan, eşya ve emlak hakkında harçlı harçsız, tıbbi, baytari, fennî muayeneler, kimyevi ve bakteriyolojik tahliller yapmak ve şeraiti sıhhiye raporu vermek, her türlü hayvansal ürünle ilgili sağlıklı muhafaza ve satışının sağlanması için toplu satış yerleri inşa etmek ve denetlemek; başıboş hayvanların tutulması ve korunması; ölü hayvanların yakılması veya gömülmesi ve o günün koşullarında evcil hayvan hastalıklarının tedavisi için hayvan hastaneleri kurma da belediyelerin görevleri arasında sıralanmaktadır. Doğru cevap B'dir.

Sağlık Bakanlığı bünyesindeki veteriner hekimliği hizmetleri 24.04.1930 tarih ve 1593 sayılı
“Umumi Hıfzıssıhha Kanunu” ile yasal bir zemin bulmuştur. Bu Kanun’un 23. maddesinde, kurulacak “Hıfzıssıhha Meclisleri”nde doğrudan veteriner hekimlerin de görevlendirildiği görülmektedir. Doğru cevap B'dir.

1995 yılında çıkarılan Serbest Veteriner Hekim Yönetmeliği ile ilk defa serbest veteriner hekimlik mesleğinin icrası ve veriliş şartları ayrıntılı olarak belirlenmiş, ancak mesleğin icrasına ilişkin konular Türk Veteriner Hekimleri Birliğine bırakılması gerekirken, Tarım Bakanlığınca düzenlenmiştir