VERİMLİLİK YÖNETİMİ

Yalın en öz hâliyle “kaynak etkinliği”nden ziyade “akış etkinliği”ni önceleyen operasyon stratejisi olarak da tanımlanmaktadır. Sorunları saklamak ya da etraflarından dolaşmak yerine, sorunları kalıcı olarak çözmeyi öğrenmeyi öneren yalın iyileştirmelerin temel unsuru, daha çok çalışmaktansa sistemi geliştirmektir. Yalınlığın özü, zaman harcayan ve israfa yol açan süreç adımlarını yok etmek ve geriye kalan değer katan adımların müşterinin çekmesine bağlı olarak, sürekli bir akış içinde gerçekleştirildiği koşulları yaratmaktır. Yanıt C seçeneğidir.

Yalın düşüncenin kökenleri Japonya’da yer alan Toyota Motor Fabrikası’nda 2. Dünya Savaşı’ndan sonra ekonomik kriz yaşanması üzerine Eiji Toyoda’nın 1950 yılında, Ford’un Detroit’teki büyük Rouge tesisine inceleme yapmak üzere gitmesine dayanmaktadır. Toyota, o zamanlarda günlük 2.685 adet otomobil üretebiliyor durumda iken Ford’un günlük üretimi 7.000 adettir. Eiji Toyoda Japonya’ya dönüşünde bir üretim dehası ve insanlık tarihinin gördüğü en amansız israf düşmanı olarak tanımlanan Taiichi Ohno ile birlikte esneklikten yoksun, katı bir hiyerarşiye dayanan seri üretim sisteminin Japonya için uygun olmadığı sonucuna varmışlardır. Onlara göre “kitlesellik”, “israf” içermektedir. Japonya’daki doğal ve ekonomik çevre, dil, din, ırk, eğitim sistemi ve işletme kültürü yalın yönetimin Japonya’da doğuş sebepleri arasında sayılmaktadır. Toyoda ve Ohno, üretim sistemlerini iyileştirmek için olanakları değerlendirmişler, daha sonra “yalın üretim sistemi” olarak adlandırılacak olan “Toyota Üretim Sistemi”ni (TÜS) kurmuşlardır. Yanıt C seçeneğidir.

Muda (israf), “değer yaratmayan ama kaynak harcayan herhangi bir insan faaliyeti” olarak tanımlanmaktadır. Hines (2002) ise israfı müşteri açısından, “müşteriye değer katmayan herhangi bir şey” olarak tanımlamaktadır. Yetersiz çalışma metotları, uzun hazırlık zamanları, yetersiz süreçler, eğitim eksikliği, yetersiz bakım, uzun mesafeler, liderlik eksikliği mudaya yol açan nedenler olarak ifade edilmektedir (Derin, 2008).

Mura, düzensizlik veya değişkenlik olarak tanımlanabilmektedir. Altı sigma yaklaşımının da temel odaklandığı nokta değişkenliğin azaltılmasıdır. Çoğu zaman mudaların muralardan oluştuğu gözlemlenmektedir.

Yalın düşüncenin temelinde yer alan ve mücadele edilmesi gereken Taichi Ohno’nun tanımladığı israflar 7 madde hâlinde sınıflandırılmaktadır:

Yanıt C seçeneğidir.

İlk kez Taiichi Ohno tarafından kullanılan “takt”, “orkestra şefinin kullandığı çubuk” anlamına gelen Almanca bir kelimedir. Orkestranın şefle uyumlu olması gerektiği gibi, süreçlerin de talep ile uyumlu olması gerekir. Takt süresi, “müşteri çevrim süresi” olarak da adlandırılmaktadır. 

Takt süresi, talebin hızına uyum sağlayacak üretim hızını belirleyerek yalın sistemin kalp atışını oluşturur.

Yanıt E seçeneğidir.

Yalın ürün, “içerisinde hiçbir kusur (hata) bulunmayan, müşterinin gereksinmelerini tam anlamıyla karşılayan, gerçek talebe tam olarak uydurulmuş, en az kaynak kullanılarak elde edilmiş, uygun kalitede ve talebi mümkün olduğu kadar hızlı karşılayan ürün” olarak tanımlanmaktadır. Yanıt C seçeneğidir.

“Belli bir işi belli bir süre içinde ve o işi hep ilk seferde ve her seferde doğru yapabilmenin en iyi yolu” şeklinde tanımlanan standart iş, Toyota tarafından kaizenin temeli olarak ifade edilmektedir. 5S’in ikinci aşaması olan organize etme ise standartlaştırmanın temeli olarak gösterilmektedir. Yanıt E seçeneğidir.

"Sınıflandır", gerekli ve gereksiz malzemelerin ayrıştırılmasıdır. Yanıt A seçeneğidir.

“Poka”, dikkatsizlik, dalgınlık; “Yoke” ise yok edilmesi anlamına gelmektedir. 1986 yılında Dr. Shigeo Shingo tarafından ortaya onan Poka Yoke, hatalı ürün sayısının en küçüklenmesini, hatta sıfır düzeyine çekilmesini ve böylelikle maliyetin düşürülmesini hedefleyen bir kalite kontrol tekniğidir. Bu amaçla ve gerekirse kullanılan tezgâha ilave mekanizmaların eklenebilmekte ve/veya ürün üzerinde tasarım değişikliğine gidilebilmektedir. Yanıt A seçeneğidir.

Yalın yönetimin uygulanabilmesi için gerekli olan yapılar şu şekilde sıralanmaktadır (Derin, 2008):
• Yalın liderlik
• Yalın iş gücü
• Müşteri odaklılık
• Kalite kültürü
• Çalışanların katılımı ve öneri sistemi
• Personel güçlendirme
• Takım hâlinde çalışmak
• Kalite çemberleri
• İleri düzeyde enformasyon teknolojisinin kullanımı
• Kıyaslama
• Proje yönetimi

Doğru yanıt A seçeneğidir.

Yalın düşüncenin kökenleri Japonya’da yer alan Toyota Motor Fabrikası’nda 2. Dünya Savaşı’ndan sonra ekonomik kriz yaşanması üzerine Eiji Toyoda’nın 1950 yılında, Ford’un Detroit’teki büyük Rouge tesisine inceleme yapmak üzere gitmesine dayanmaktadır. Doğru yanıt B seçeneğidir.

Emek sanat türü üretim ile seri üretimin avantajlarını birleştiren yalın üretim, yüksek maliyet ve katılıktan kaçarken çok yönlü eğitilmiş işçi ekipleri ile yüksek çeşitlilikte ürün hacimleri üretirler. Seri üretim tekniklerinin düşük hacimde ucuz üretime uygun olmamasından hareketle geliştirilmiştir. Seri üretimde “Eğer üretirseniz müşteriler talep eder” anlayışı hâkimken yalın üretimde “eğer talep ederlerse üretiriz” anlayışı mevcuttur. Üretim esnasında yüksek düzeyde esnekliği olan otomasyonu gittikçe artan makineler kullanılmaktadır. Yalın üretim ile seri üretim arasındaki en dikkat çekici farklılık ise seri üretim kendisine sınırlı bir hedef (yeterince iyi) tayin ederken, yalında mükemmelliğin hedeflenmesidir (Womack vd. (1990). Casey (2007) yalın üretimin seri üretimin zıddı olarak görülmesine rağmen aslında Henry Ford’un yöntemlerinin daha genelleştirilmiş bir durumu olduğunu; seri üretimin yüksek hacim için özel bir durum olduğunu iddia etmektedir. Yalın üretim düşük hacim ve yüksek çeşitlilikte ürünü standardize edilmiş bileşenler ile hızlı araç değişimi sayesinde elde etmektedir. Womack vd. (1990) ise 75 yıl
önce seri üretimin yaratıcısı olan Ford’un Kuzey Amerika tesislerinin ortalama bir Japon tesisi kadar yalın olmasını “çarpıcı” olarak nitelendirmektedir. Doğru yanıt C seçeneğidir.

Womack ve Jones (2010) “Yalın Düşünce” kitabını yalın düşüncenin beş temel ilkesinin detaylı olarak incelenmesine ayırmışlardır. Söz konusu ilkeler “değer, değer akışı, akış, çekme ve mükemmellik” şeklinde sıralanmaktadır. Doğru yanıt D seçeneğidir.

Muda (israf), “değer yaratmayan ama kaynak harcayan herhangi bir insan faaliyeti”
olarak tanımlanmaktadır. Hines (2002) ise israfı müşteri açısından, “müşteriye değer katmayan herhangi bir şey” olarak tanımlamaktadır. Yetersiz çalışma metotları, uzun hazırlık zamanları, yetersiz süreçler, eğitim eksikliği, yetersiz bakım, uzun mesafeler, liderlik eksikliği mudaya yol açan nedenler olarak ifade edilmektedir (Derin, 2008).
Mura, düzensizlik veya değişkenlik olarak tanımlanabilmektedir. Altı sigma yaklaşımının da temel odaklandığı nokta değişkenliğin azaltılmasıdır. Çoğu zaman mudaların muralardan oluştuğu gözlemlenmektedir. Düzensiz üretim planından veya değişen üretim hacminden kaynaklanabilen muraların ortadan kaldırılmasında yalın üretim tekniklerinden biri olan heijunka (üretimin düzgünleştirilmesi) kullanılmaktadır (Yüksel, 2012). Baudin (2012) ise belirsizlik konusunun sadece hacim değil kalite ile de ilgili olduğunu ifade etmektedir. Baudin (2012) birçok örgütün mura probleminin farkında olmadığını ifade ettikten sonra belirsiz iş yükleri için “heijunka”yı, bu yüklerin çalışanlar arasında dengelenmesi için “yamazumi”yi önermektedir.

Muri ise çalışanlar veya kullanılan makinelerin normal kapasitelerinin üzerinde çalışmaları olarak tanımlanmaktadır. Murilerin de temelinde muraların olduğu ifade edilmektedir. Doğru yanıt E seçeneğidir.

Yalın düşüncenin temelinde yer alan ve mücadele edilmesi gereken Taichi Ohno’nun tanımladığı israflar izleyen 7 madde hâlinde sınıflandırılmaktadır:
1. Fazla Üretim
2. Fazla Stok.
3. Gereksiz işlem.
4. Taşıma
5. Bekleme
6. Hatalı/Kusurlu Ürünler
7. Gereksiz Hareket

Doğru yanıt E seçeneğidir.

Geçmişte kullanılan “yalın üretim” yerine “yalın tedarik” kavramını kullanmaya başlayan yazarlar, tedarikçilerin, çalışanların, tüketicilerin birlikte yalın çözümler üreteceği bir kazan-kazan-kazan sistemi amacıyla 2005 yılında “Yalın Çözümler” kitabını yazdıklarını ifade etmektedirler. Söz konusu kitapta detaylı birşekilde ele alınan yalın tüketimin 6 ilkesi şu şekilde sıralanmaktadır (Womack ve Jones, 2010 b):
a. Problemimi tam olarak çöz
b. Zamanımı israf etme
c. Ne istiyorsam onu tam olarak sağla, bana istediğimi ver
d. Değeri nerede istiyorsam orada sağla.
e. Değeri istediğim zaman sağla, problemimi istediğim zaman çöz.
f. Problemi çözmek için almam gereken kararların sayısını azalt.

Doğru yanıt D seçeneğidir.

Hat dengelemenin yalın üretimdeki karşılığıdır. Yalın üretimde diğer sistemlerde olduğu gibi hat uzunluğu benzeri fiziksel faktörlere bakılarak hat dengeleme yapılmamaktadır. Yamazumi diğer yalın teknikler ile yakından ilişkilidir. Yamazumi sadece hat dengeleme problemleri için değil aynı zamanda hattaki personelin organize edilmesi ve takım liderinin seçilmesinde de kullanılmaktadır (Yükselen, 2014). Doğru yanıt B seçeneğidir.

Womack ve Jones (2010) beş yıllık bir süreyi kapsayan yalın sıçrama zaman planında ilk 6 ayı yalın bilginin elde edilip, değer akışı haritalandırmaya ve kaikauya başlamaya ayırmaktadır. 6 aydan ikinci yıla kadar olan süreci yeni bir örgüt yapısı oluşturmaya, üçüncü ve dördüncü yılları iş sistemlerini yerleştirmeye ve son yılı dönüşümü tamamlayamaya ayırmaktadır. Doğru yanıt A seçeneğidir.

Yalın yönetimin uygulanabilmesi için gerekli olan yapılar şu şekilde sıralanmaktadır (Derin, 2008):

• Yalın liderlik • Yalın iş gücü • Müşteri odaklılık • Kalite kültürü • Çalışanların katılımı ve öneri sistemi • Personel güçlendirme • Takım hâlinde çalışmak • Kalite çemberleri • İleri düzeyde enformasyon teknolojisinin kullanımı • Kıyaslama • Proje yönetimi