VERİMLİLİK YÖNETİMİ

Hepsi

30 sn. ile 5 dakika arasındaki dinlenme araları

İşin gündüz/gece yapılma durumu

5

90-120 dB

Hepsi

Hepsi

Yorgunluk

Gizli dinlenme

iklim

Uyarıcı

Tehlikeli maddelere ulaşım kolaylaştırılmalıdır.

Ergonomi “işyükü ve çalışma gücünün en iyi şekilde dengelenip, hem çalışanın sağlığını koruyan, hem de üretimin artmasını sağlayan insan- makine-çevre sisteminin başarılması için biyolojik bilginin anatomi, fizyoloji ve deneysel psikoloji alanlarında da uygulanması”dır (Şimşek, 1994:9) şeklinde ifade edilmiştir. Sonuç olarak ergonominin temel çekirdeğinin işgören-makine ilişkisidir.

Ergonomi son yıllarda olağan dışı derecede genişletilmiş ve boyutları tam bir açıklık kazanamamıştır. Bazı kaynaklarda ergonominin “makroergonomi” ve “mikroergonomi” olmak üzere ikiye ayrılmış olduğu görülmektedir. Sosyal bilimci ve endüstri mühendislerinin iş akışının sistematik düzenlenmesi (iş organizasyonu) iş etüdü, zaman etüdü, iş değerlendirme, personel yönetimi vb. çalışmalar makroergonomi içerisinde gerçekleştirilen çalışmalara örnek olarak verilebilir. Mikroergonominin konularını ise endüstri ve makine, iş, çevre koşulları ve insan-makine etkileşiminin analizi oluşturmaktadır.

Ergonomi son yıllarda olağan dışı derecede genişletilmiş ve boyutları tam bir açıklık kazanamamıştır. Bazı kaynaklarda ergonominin “makroergonomi” ve “mikroergonomi” olmak üzere ikiye ayrılmış olduğu görülmektedir. Sosyal
bilimci ve endüstri mühendislerinin iş akışının sistematik düzenlenmesi (iş organizasyonu) iş etüdü, zaman etüdü, iş değerlendirme, personel yönetimi vb. çalışmalar makroergonomi içerisinde gerçekleştirilen çalışmalara örnek olarak verilebilir. Mikroergonominin konularını ise endüstri ve makine, iş, çevre koşulları ve insan-makine etkileşiminin analizi oluşturmaktadır.

Ergonomi uzmanlık alanlarına göre; fiziksel, bilişsel ve örgütsel ergonomi olarak üç farklı şekilde incelenmektedir. Bu kapsamda, insanın fiziksel aktiviteleri ile ilgili olarak anatomik, antropometrik, fizyolojik ve biyomekanik özellikleri ile ilgili konular fiziksel ergonomi; insan ile sistemin diğer unsurları arasındaki ilişkiyi zihinsel süreçler açısından inceleyen bilişsel ergonomi; örgütsel yapıları, politikaları ve süreçleri de içeren sosyo teknik sistemlerin en iyilenmesi ile ilgili konular ise örgütsel ergonomi içerisinde değerlendirilmektedir.

Ergonomi uzmanlık alanlarına göre; fiziksel, bilişsel ve örgütsel ergonomi olarak üç farklı şekilde incelenmektedir. Bu kapsamda, insanın fiziksel aktiviteleri ile ilgili olarak anatomik, antropometrik, fizyolojik ve biyomekanik özellikleri ile ilgili konular fiziksel ergonomi; insan ile sistemin diğer unsurları arasındaki ilişkiyi zihinsel süreçler açısından inceleyen bilişsel ergonomi; örgütsel yapıları, politikaları ve süreçleri de içeren sosyo teknik sistemlerin en iyilenmesi ile ilgili konular ise örgütsel ergonomi içerisinde değerlendirilmektedir.

Tarihsel açıdan bakıldığında, “bilimsel yönetim yaklaşımı”nın kurucusu sayılan Taylor’un “iş hevesi konusuna ücret yaklaşımı” çalışması bu anlamda önemli görülen çalışmalardandır. Ancak Taylor insan faktörünü sadece ekonomik olarak incelediği, insanı bir makine olarak gördüğü, insani değerleri önemsemediği, anatomi ve fizyoloji bilgileri eksik olduğu için eleştirilmiştir.

İşbilimin amaçlarından biri verimliliğin arttırılmasıdır. Bunun yanında zararsız, yapılabilir, dayanılabilir iş koşullarını sağlamak; iş içeriği, işin çevre koşulları ile ilgili sorunları incelemek, kuralları belirlemek; işgörene işin özelliğine uygun serbestlik vererek, yeteneğini geliştirmek ve işgörenin yaptığı işten mutlu olmasını sağlamak diğer amaçlar arasında sayılabilir.

Gilbreth’in çalışmaları incelendiğinde hareket tekniği açısından işyerinin düzenlenmesi incelenirken üç temel prensibin dikkate alındığı görülmektedir:
• Hareketin basitleştirilmesi: Uzanma, tutma, getirme, ayarlama ve yerleştirme gibi temel hareketlerin işgören tarafından en az derecede zorlanarak ve en kısa sürede nasıl yapabileceğinin araştırılması. Örneğin, yarık başlı civatanın düz bir tornavida sıkılması yerine çarpraz yarıklı tornavidanın yıldız tornavida ile sıkılması gibi.
• Hareketin yoğunlaştırılması: Hareket basitleştirildiğinde aynı anda her iki elin kullanılmasına yönelik incelemelerin gerçekleştirilmesi.
• Hareketin mekanikleştirilmesi ve otomatikleştirilmesi.