VERİMLİLİK YÖNETİMİ - Deneme Sınavı - 11

Prim sözcüğü, Türk Dil Kurumu Sözlüğü’nde “İşveren tarafından iş yapanı isteklendirip verimini artırmak veya sonuca daha kolay ve çabuk ulaşmasını sağlamak amacıyla verilen para” şeklinde tanımlanmaktadır.

VİG (Varlık-İlişki-Gelişme) Teorisi,  Clayton Alderfer tarafından Maslow’un ihtiyaçlar teorisinin bir uyarlaması olarak geliştirilmiştir.

Edwin Locke tarafından geliştirilen değer teorisine göre, motivasyon ihtiyaçlarla değil, çalışanın işinde “değerli” olarak gördüğü iş sonuçlarını elde etme durumu ile ilgilidir.

Eşitlik Teorisi: John Stacey Adams’a göre, çalışanların iş başarısı, verimliliği ve tatmin olma derecesi, sergilediği çabalara karşılık olarak algıladığı eşitlik ya da eşitsizlikle ilgilidir. Çalışanlar, kendi kazanımlarıyla başka örgütlerde benzer konumdakilerin elde ettiği kazanımları karşılaştırmaktadırlar. Dolayısıyla, çalışanların verimlilikleri, adalet algıları ile doğru orantılı olarak ortaya çıkmaktadır.

Yalın yönetimin uygulanabilmesi için gerekli olan yapılar şu şekilde sıralanmaktadır (Derin, 2008):

• Yalın liderlik • Yalın iş gücü • Müşteri odaklılık • Kalite kültürü • Çalışanların katılımı ve öneri sistemi • Personel güçlendirme • Takım hâlinde çalışmak • Kalite çemberleri • İleri düzeyde enformasyon teknolojisinin kullanımı • Kıyaslama • Proje yönetimi

Sistem 4 Teorisi: Bu teoride dört farklı liderlik davranışı açıklanmıştır. Sistem 1: İstismarcı otokratik lider tipi; gücü tümüyle elinde tutan, kararları kendi başına veren, lider tipidir. Sistem 2: Yardımsever otokratik lider tipi; kararların büyük bir bölümü liderin kendisi tarafından verilir fakat rutin işlerin bir bölümünde astlar tarafından kararlar verilebilmektedir. Sistem 3: Katılımcı lider tipi; karar alma süreçlerinde çalışanların düşüncelerine başvurmaktadır. Çalışanlara çoğunlukla güvenmekte, işlerin nasıl ve ne şekilde yapılacağı konusunda serbesti tanımaktadır. Sistem 4: Demokrat lider tipi; çalışanlara tam olarak güven duymaktadır. Bütün karar aşamalarında bütün örgüt çalışanlarının katılımını sağlamaktadır.

Her biri birer insan olan lider veya yöneticilerin verimliliğini olumsuz yönde etkileyen faktörlerin başlıcaları şunlardır:
• Acil işlerin çokluğu,
• Ayrıntılarla uğraşmak,
• Sorunlu personel ile ilgili işler,
• Astların görevini bizzat yapmak,
• İç iletişimdeki kopukluk ve bilgi akışındaki yetersizlikler,
• Ast konumundaki yöneticilerin inisiyatif sahibi olmamaları

Ulaşılmak istenen davranışa çeşitli fiziki, toplumsal, kültürel ya da bireysel nedenlerle ulaşılamamasına engelleme denilmektedir.

Açık çatışma: Tartışma, ağır sözler kullanma veya fiziksel güç kullanma şekillerinde
ortaya çıkabilen fiilî davranışlardır.

Genel uyum sendromunun en bilinen örneği, sınav dönemindeki öğrencinin durumudur. Öğrencinin sınav dönemi yaklaştıkça stres düzeyi artmakta, sınavlar sırasında bütün enerjisini kullanmakta ve fiziksel kaynaklarını tüketmektedir. Sınav döneminin sonunda artık tükenme aşamasına gelmekte ve sınavlar sonrasındaki tatil döneminde tükenmişliğin etkisi ile soğuk algınlığı ve diğer hastalıklara yakalanma riski artmaktadır.

Sermaye Piyasaları Değişmektedir: Gelişmekte olan sermaye piyasalarında daha çok finansal tüketici finansal piyasalara girmektedir. Bu tüketicilerin sermaye piyasaları ile ilgili sınırlı tecrübesi bulunmaktadır. Bu ülkelerde ağırlıkla para tasarrufunun klasik yollarına güven, modern finansal ögelere güvensizlik ve finansal ürün ve hizmetler hakkında bilgisizlik ön plandadır.

Finansal varlık fiyatlarındaki ani düşüşler veya artışlar piyasada volatilite kavramıyla ifade edilmektedir.

Oranlar işletme faaliyetlerinin değişik açılardan değerlendirilmesindeki kullanış biçimlerine göre beş ana grupta incelenebilir. Bunlar:
• Likidite Oranları: İşletmenin cari durumunun analizinde kullanılmaktadır. İşletmenin vadesi gelen borçlarını ödeme olanaklarını ortaya koyarak çalışma sermayesinin yeterli olup olmadığını belirlemektedir.
• Finansal Oranları: İşletmenin öz sermayesi ve borçları ile bunların arasındaki ilişkiyi incelemektedir.
• Faaliyet Oranları: İşletmenin varlıklarını etkin kullanıp kullanmadığını ölçmekte
kullanılmaktadır.
• Kârlılık Oranları: İşletme yönetiminin etkinliğini ölçmekte kullanılmaktadır.
• Piyasa Değeri Oranları: İşletmelerin sermaye piyasasındaki performanslarını ölçmekte kullanılmaktadır.

Kârlılık Oranları: İşletme yönetiminin etkinliğini ölçmekte kullanılmaktadır.

İşletmenin finansal sonuçlarının değerlendirilebilmesi, beklenen verimlilik tutarlı kararlar alınabilmesi için finans yöneticisinin elinde belirli analitik araçlar bulunmalıdır. Bunlar;

• Oranlar,
• Karşılaştırmalı analiz,
• Eğilim yüzdeleri hesaplanması,
• Kara geçiş analizi,
• Faaliyet kaldırıcı ve finansal kaldıraç,
• Fon akım analizi-Fon kaynak ve kullanımları,
• Dağıtılabilir fon analizi,
• Faaliyet sonucu yaratılan nakit akışı analizi,

olarak listelenebilir. Bu araçlar arasında "Finansal analiz" yer almadığından Doğru Cevap D seçeneğidir.

Finansal tablo analizinde kullanılan oranlar işletme faaliyetlerinin değişik açılardan değerlendirilmesindeki kullanış biçimlerine göre beş ana grupta incelenebilir. Bunlar:

• Likidite Oranları: İşletmenin cari durumunun analizinde kullanılmaktadır. İşletmenin vadesi gelen borçlarını ödeme olanaklarını ortaya koyarak çalışma sermayesinin yeterli olup olmadığını belirlemektedir.
• Finansal Oranları: İşletmenin öz sermayesi ve borçları ile bunların arasındaki ilişkiyi incelemektedir.
• Faaliyet Oranları: İşletmenin varlıklarını etkin kullanıp kullanmadığını ölçmekte kullanılmaktadır.
• Kârlılık Oranları: İşletme yönetiminin etkinliğini ölçmekte kullanılmaktadır.
• Piyasa Değeri Oranları: İşletmelerin sermaye piyasasındaki performanslarını ölçmekte kullanılmaktadır.

Bu bilgilere göre işletme yönetiminin etkinliğini ölçmekte kullanılan oran Kârlılık Oranlarıdır. Dolayısıyla Doğru Cevap B seçeneğidir.

Oranların yorumlanmasında aşağıdaki uyarıların dikkate alınması önerilmektedir.

• Oranlar denemeler sonucu bulunmuş genel kabul gören değerlerle karşılaştırılmalıdır (I. öncül Doğrudur). 
• Oranlar tek başına değil, birkaç oranın birlikte ele alınmasıyla yorumlanmalıdır (II. öncül Doğrudur).
• Cari yıldaki oranlar geçmiş dönemlerin oranlarıyla karşılaştırarak yorumlanmalıdır (III. öncül Doğrudur).
• Oranlar yorumlanırken aynı sektördeki benzer işletmelerin oranlarıyla karşılaştırmalar yapılmalıdır.

Buna göre tüm öncüller doğru olup Doğru Cevap E seçeneğidir.

Bir işletmede 8 saat çalışan bir işçi çalışma süresinin %40-50’sini dinlenme, yeme, içme, sohbet etme, telefonla görüşme gibi kişisel işlere ayırıyorsa burada çalışma saatlerinin verimli kullanıldığını söylemek imkânsızdır. Uluslararası literatürde 8 saatlik vardiya için tanımlanan Gold Standard %20 olmakla birlikte %15-25 oranı nor­mal kabul edilmektedir.

Ekipler genellikle benzer bir süreç izleyerek değişim (başkalaşım) geçirmektedir. Bu deği­şim süreci başlıca beş aşamadan meydana gelmektedir. Ekip gelişme modeli denilebilecek bu aşamalar aşağıda açıklanmıştır:

Organizasyon bünyesinde çeşitli nedenlerle ortaya çıkan pek çok informal gruba rastlamak mümkündür. Çıkar grupları (interest groups), arkadaşlık grupları, aynı şehirden olma, aynı okulu bitirmiş olma, benzer hobilere sahip olma gibi nedenlerle ortaya çıkan birliktelikler, en sık rastlanan informal gruplardır.