VERİMLİLİK YÖNETİMİ - Deneme Sınavı - 15

Teorik kapasite (Theoretical capacity): Teorik kapasite veya maksimum kapasite, işletmenin üretim yaparken makinelerin ya da fiziksel donanımlarını hiçbir aksama yaşamadan, arıza ya da bekleme yapmaksızın ulaşabileceği en yüksek seviyedeki üretim düzeyidir. Bu kapasiteye her girişimci ulaşmak ister ancak gerçekleşmesi mümkün olmayan bir kapasite türüdür.

Atıl kapasite (Idle capacity): Herhangi bir üretim biriminde kullanılmayan kapasitedir. Boş, kullanılmayan veya aylak kapasite de denilen bu tür kapasite, işletmenin belirli bir dönemdeki üretim niceliği (gerçekleşen kapasitesi), pratik kapasitenin altında ise fark atıl kapasiteyi gösterir.

Pratik kapasite (Practical capacity): Üretim esnasınsa bazen işleyiş çeşitli arızalarla ya da bakım-onarım için kesilebilir. Bu gecikmelerin ya da aksaklıkların sonucunda çoğunlukla teorik kapasiteye ulaşmak mümkün değildir. Teorik kapasiteden çeşitli duraklama ve aksaklıklar çıkarıldığında pratik kapasite elde edilir.

Kalite kavramını tek bir boyutta ele almak mümkün değildir. Günümüzde kalitenin çok farklı tanımlarının yapılmasının altında bu çok boyutluluk yatmaktadır. Şimdi Garvin’in tanımladığı kalitenin 8 boyutuna değinelim:
• Performans: Ürünün ya da hizmetin beklenilen işlevi ne derecede yerine getirdiğini ifade eder.
• Özellikler: Ürün ya da hizmetin ana işlevinin dışında kalan ama mamülün kalitesini tamamlayan diğer karakteristiklerdir.
• Güvenirlilik: Mamulün performans ve özelliklerinin varlığını ve vadedilen sürede
devam edeceğini ifade eder.
• Uygunluk: Ürün ya da hizmetin vadedilen standartlara uyup uymamama derecesidir.
• Dayanaklılık: Mamulün fiziksel olarak bozuluncaya kadar geçen kullanım süresidir.
• Hizmet görme yeteneği: Tamir kolaylığı, hizmetin hızı, personelin kibarlığı, becerikli ve saygılı olmasını ifade eder.
• Estetik: Mamulün çekiciliği ve duyulara seslenebilme yeteneğidir.
• Algılanan kalite: Müşterinin mamul kalitesi hakkındaki tutum ve yargılarıdır.

Kalite kavramını tek bir boyutta ele almak mümkün değildir. Günümüzde kalitenin çok farklı tanımlarının yapılmasının altında bu çok boyutluluk yatmaktadır. Şimdi Garvin’in tanımladığı kalitenin 8 boyutuna değinelim:
• Performans: Ürünün ya da hizmetin beklenilen işlevi ne derecede yerine getirdiğini ifade eder.
• Özellikler: Ürün ya da hizmetin ana işlevinin dışında kalan ama mamülün kalitesini tamamlayan diğer karakteristiklerdir.
• Güvenirlilik: Mamulün performans ve özelliklerinin varlığını ve vadedilen sürede
devam edeceğini ifade eder.
• Uygunluk: Ürün ya da hizmetin vadedilen standartlara uyup uymamama derecesidir.
• Dayanaklılık: Mamulün fiziksel olarak bozuluncaya kadar geçen kullanım süresidir.
• Hizmet görme yeteneği: Tamir kolaylığı, hizmetin hızı, personelin kibarlığı, becerikli ve saygılı olmasını ifade eder.
• Estetik: Mamulün çekiciliği ve duyulara seslenebilme yeteneğidir.
• Algılanan kalite: Müşterinin mamul kalitesi hakkındaki tutum ve yargılarıdır.

Garvin’in tanımladığı kalitenin 8 boyutuna değinelim:
• Performans: Ürünün ya da hizmetin beklenilen işlevi ne derecede yerine getirdiğini ifade eder.
• Özellikler: Ürün ya da hizmetin ana işlevinin dışında kalan ama mamülün kalitesini tamamlayan diğer karakteristiklerdir.
• Güvenirlilik: Mamulün performans ve özelliklerinin varlığını ve vadedilen sürede
devam edeceğini ifade eder.
• Uygunluk: Ürün ya da hizmetin vadedilen standartlara uyup uymamama derecesidir.
• Dayanaklılık: Mamulün fiziksel olarak bozuluncaya kadar geçen kullanım süresidir.
• Hizmet görme yeteneği: Tamir kolaylığı, hizmetin hızı, personelin kibarlığı, becerikli ve saygılı olmasını ifade eder.
• Estetik: Mamulün çekiciliği ve duyulara seslenebilme yeteneğidir.
• Algılanan kalite: Müşterinin mamul kalitesi hakkındaki tutum ve yargılarıdır.

Kapasite bir mal veya hizmeti üretebilmek yeteneği ve olanaklarının belli bir ölçü ile ifade edilmesidir.

Peters ve Waterman, Amerika’da başarılı olan işletmeler üzerinde yaptıkları araştırmada hangi unsurların başarı getirdiğini saptamaya çalışmışlardır. “Mükemmeli Arayış” isimli çalışmalarında işletmeleri başarıya götüren temel kültürel değerleri sekiz maddede toplamışlardır. Bu sekiz temel değer aşağıdaki şekilde özetlenebilir:
• Eylemden Yana Olmak: Yöneticiler, rakiplerinin aynı konuyu ele alıp uygulamalarından önce harekete geçebilmeleri için çok hızlı karar vermeliler. Yeni fikirleri hayata geçirebilmek bu örgütlerin temel kültürel özelliğidir.
• Müşteriye Yakınlık: Bu işletmelerde müşteriye değer vermek ve yakın olmak önemlidir. Bu nedenle müşterilerin güvenlerini kazanmak ve kaliteli hizmet sunmak temel kültürel değerlerdir.
• Özerklik ve Girişimciliği Destekleme: Bu işletmelerde liderler desteklenir ve yenilikçi düşünceler teşvik edilir. Bu yüzden bürokrasi en aza indirilmelidir. Girişimciliği organizasyonun her düzeyinde geliştirmek ve risk almayı teşvik etmek önemlidir. Geçmişte yöneticilerin nasıl riske girip başarı elde ettikleri bütün çalışanlara anlatılarak kültürel mitler oluşturulmaktadır.
• İnsanlar Aracılığıyla Verimlilik: Bu işletmeler iş görenlerine oldukça önem verirler. hatta çalışanlarını organizasyonlarının en değerli kaynağı olarak algılarlar. Verimliliğin arttırılması isteniyorsa çalışanlara saygı gösterilmesi gereklidir. Bu işletmelerde çalışanlara gösterilen saygı başarının anahtarı olarak değerlendirilir.
• İşin İçinde Olmak ve Değerlerle Yönlenmek: Bu işletmelerde yöneticiler herkesle
yakın ilişki içindedirler. Böylelikle her bölümde işlerin nasıl yapıldığını ve kimlerin çalıştığını bilirler. Ayrıca bu işletmeler başarının temeli olarak değerlere bağlılığı görmektedirler.
• En İyi Bildiği İşi Yapmak: Bu işletmeler en iyi bildikleri işte uzmanlaşır ve bu işe bağlı kaldıklarından yüksek verimlilik ve etkinlikle çalışırlar.
• Yalın Biçim, Az Kurmay: Bu işletmelerde yalın örgüt yapısı kullanılmaktadır. Daha az üst yönetici ile çalışırlar ancak kaliteli yöneticileri tercih ederler. Bu işletmelerde nicelik değil, nitelik değer ifade eder.
• Gevşek ve Sıkı Özelliklerin Birlikte Bulunması: Bu işletmelerde hem merkezi yönetim hem de yerinden yönetim uygulamaları bir arada yürütülür. İşletmenin temel değerlerinin korunmasında merkeziyetçi bir yaklaşım söz konusu iken bireysel yaratıcılığı sağlayabilmek için yerinden yönetim uygulamaları en alt basamaklara kadar yaygınlaştırılmıştır.

Maliyet - Fayda Analizi
Çeşitli yatırım alternatifleri arasında kârı en yüksek olanı belirleyebilmek için yatırımlarda katlanılmak zorunda olunan maliyetlerle, bunlardan elde edilecek faydaların ekonomik açıdan kıyaslanması amacıyla yapılır.

Pareto analizi, en önemli birkaç sorun veya konu üzerine dikkatin toplanmasını ve önceliklerin belirlenmesini sağladığından, verimlilik analizi için yararlı bir araçtır ve genellikle pazarlama, kalite kontrol, stok analizi, satın alma, satış analizi, atık azaltma süreçleri gibi üretim ve yönetim alanlarında kullanıldığı görülmektedir.

Teorik kapasite (Theoretical capacity): Teorik kapasite veya maksimum kapasite, işletmenin üretim yaparken makinelerin ya da fiziksel donanımlarını hiçbir aksama yaşamadan, arıza ya da bekleme yapmaksızın ulaşabileceği en yüksek seviyedeki üretim düzeyidir.

Optimum kapasite (Optimum capacity): İşletmelerin ulaşmak istedikleri en uygun kapasiteyi belirtmektedir. Başka bir anlatımla, işletmenin yapısına, büyüklüğüne ve amaçlarına en uygun düşen üretim miktarıdır. Bu kapasite öyle bir noktada gerçekleşmelidir ki o noktada üretim maliyetleri en düşük, üretim miktarı en yüksek, üstelik üretilen malın tümü satılmış olmalıdır.

Garvin’in tanımladığı kalitenin 8 boyutu:
• Performans: Ürünün ya da hizmetin beklenilen işlevi ne derecede yerine getirdiğini ifade eder.
• Özellikler: Ürün ya da hizmetin ana işlevinin dışında kalan ama mamülün kalitesini tamamlayan diğer karakteristiklerdir.
• Güvenirlilik: Mamulün performans ve özelliklerinin varlığını ve vadedilen sürede devam edeceğini ifade eder.
• Uygunluk: Ürün ya da hizmetin vadedilen standartlara uyup uymamama derecesidir.
• Dayanaklılık: Mamulün fiziksel olarak bozuluncaya kadar geçen kullanım süresidir.
• Hizmet görme yeteneği: Tamir kolaylığı, hizmetin hızı, personelin kibarlığı, becerikli ve saygılı olmasını ifade eder.
• Estetik: Mamulün çekiciliği ve duyulara seslenebilme yeteneğidir.
• Algılanan kalite: Müşterinin mamul kalitesi hakkındaki tutum ve yargılarıdır

Garvin’in tanımladığı kalitenin 8 boyutu:
• Performans: Ürünün ya da hizmetin beklenilen işlevi ne derecede yerine getirdiğini ifade eder.
• Özellikler: Ürün ya da hizmetin ana işlevinin dışında kalan ama mamülün kalitesini tamamlayan diğer karakteristiklerdir.
• Güvenirlilik: Mamulün performans ve özelliklerinin varlığını ve vadedilen sürede devam edeceğini ifade eder.
• Uygunluk: Ürün ya da hizmetin vadedilen standartlara uyup uymamama derecesidir.
• Dayanaklılık: Mamulün fiziksel olarak bozuluncaya kadar geçen kullanım süresidir.
• Hizmet görme yeteneği: Tamir kolaylığı, hizmetin hızı, personelin kibarlığı, becerikli ve saygılı olmasını ifade eder.
• Estetik: Mamulün çekiciliği ve duyulara seslenebilme yeteneğidir.
• Algılanan kalite: Müşterinin mamul kalitesi hakkındaki tutum ve yargılarıdır.

Organizasyon, bir işletme veya kuruluşun faaliyetlerini sürekli bir uyum içinde gerçekleştirmesi amacıyla birimler arasında planlı ve ahenkli bir düzen kurulmasıdır.

Uluslararası literatürde 8 saatlik vardiya için tanımlanan Gold Standard %20 olmakla birlikte %15-25 oranı normal kabul edilmektedir. Ayrıca çalışanın devamsızlığı çalışma süresindeki verimliliği etkileyen en önemli etmenlerden birisidir.

Türkiye’deki yükümlülüklere göre, ücret çalışana en geç bir ay içinde ödenmesi gerekmektedir.

Tam Zamanında Üretim: Bu sistem, Sıfır Stoklu Üretim Sistemi ya da Toyota Üretim Sistemi olarak da bilinir. İmalat akışının kesilmemesi için gerekli olan asgari düzeyde malzemelerle birlikte doğru parçanın doğru zamanda ve doğru miktarlarda imal edildiği için gerçekleşme süresinin kısa olduğu bir üretim sistemidir.

Örnek edinme, en iyi uygulamaların taklit edilme sürecini ifade etmektedir. İlk başta genellikle ürün ve maliyetlerin kıyaslanması söz konusuyken zamanla kıyaslamanın odağı, süreçlerin ve diğer temel yeteneklerin örnek alınmasına doğru kaymaktadır. Örneğin, Henry Ford’un dünyaca ünlü seri imalat bant sistemini bir mezbahadan esinlenerek geliştirdiği bilinmektedir.

Biçimsel olmayan, gayriresmî stratejik iş birliklerinde ortada herhangi bir hisse alışverişi ya da paylaşımı yoktur. Örneğin, McDonalds’a gidildiğinde içecek olarak Coca Cola’nın ve yan ürünlerinin tüketileceği bilinir.