VERİ MADENCİLİĞİ - Deneme Sınavı - 14

Karar verme sürecinde, seçeneklerin, alınacak kararı etkileyen etmenlerin çokluğu ve hızlı karar verme gerekliliğinin getirdiği karmaşıklık, karar vericinin vereceği kararlarda olumsuz bir etkiye sahip olabilmektedir. Olası tüm seçeneklerin ve bunlara bağlı olarak elde edilecek tüm sonuçların rakamsal olarak takip edilmesi, pek çok karar vericinin daha fazla iş yüküyle karşılaşmasına neden olabilmektedir.

Karar ağaçları, karar vericinin içinde bulunduğu karar verme probleminde ortaya çıkabilecek tüm durumları ve karar vericinin karşılaşabileceği tüm senaryoları bir arada gösterebilen bir grafiksel yaklaşımdır. Karar ağaçlarının bazı avantajları,
• Açıklanmalarının kolay olması,
• İnsani karar almayı diğer yaklaşımlara göre daha iyi yansıtması,
• Grafiksel olarak gösterilebilir olması,
• Uzman olmayan kişiler tarafından da kolaylıkla yorumlanabilir olması,
• Temsili değişkenlere ihtiyaç duymadan nitel değişkenleri de işleyebiliyor olmalarıdır

Kestirim, bir rassal değişkenin seçtiğimiz modele göre parametrelerinin yerine konulması ile elde edilen değerdir.

Problemde yer alan her bir nitelik için karar ağacında bir düğüm yer alır. Böylece niteliğin test edilmesi garanti altına alınır.

Karar ağaçlarını, sınıflandırma probleminin çözümlenmesinde kullanırken iki adıma ihtiyaç duyulur. Bu adımlar,
1. Karar ağacının oluşturulması
2. Veritabanında yer alan her bir kaydın sınıflandırmasının yapılması

Bu süreçte karşılaşılabilecek en önemli sorun, kök ve iç düğümlerde hangi niteliklerin yer alacağının tespit edilmesidir. Çünkü, sınırlı sayıda kayıttan oluşan bir veri yığını için olası tüm karar ağaçlarını oluşturmak ve bunların arasından en uygunu seçmek oldukça zor olacaktır. Bu nitelik, ayırma işlemini gerçekleştiren en iyi nitelik olacaktır ve ayırma kriteri olarak adlandırılır.

Entropi, bir veri yığınındaki düzensizliğin, rassallığın miktarını ölçmek için kullanılan bir ölçüdür.

En yüksek kazancı sağlayan nitelik, ayırıcı nitelik olarak tanımlanır. Ancak, Entropi ve Gini indeksleri gibi indeksler belli değerleri çok sayıda bulunduran nitelikleri tercih etme eğilimindedirler. Dolayısıyla ayırma sayısı fazla olacağından elde edilen sınıflar çok küçük sınıflar olacaktır.

Gini indeksi, ikili bölünmeye dayanan bir tekniktir. Bu indeksin hesaplanmasında nitelik değerlerinin sola ve sağa olmak üzere iki bölüme ayrılması işlemi yürütülür.

ID3 algoritması en basit karar ağacı oluşturma algoritmasıdır. Ayırma kriteri olarak kazanç ölçütünden yararlanılmaktadır.

Karar verme, karar vericinin karşılaştığı bir problem çözümünde olumlu bir sonuca
ulaşabilmek için, problemin sunduğu birden fazla olası seçenek içerisinden seçim yapması işlemidir.

Karar ağaçlarının bazı avantajları,
• Açıklanmalarının kolay olması,
• İnsani karar almayı diğer yaklaşımlara göre daha iyi yansıtması,
• Grafiksel olarak gösterilebilir olması,
• Uzman olmayan kişiler tarafından da kolaylıkla yorumlanabilir olması,
• Temsili değişkenlere ihtiyaç duymadan nitel değişkenleri de işleyebiliyor olmalarıdır

Kestirim, bir rassal değişkenin seçtiğimiz modele göre parametrelerinin yerine konulması ile elde edilen değerdir.

Sınıflandırma, bir kaydı, önceden tanımlanmış çeşitli sınıflardan birine atayan bir modelin uygulanması işlemi olarak tanımlanabilir.

Kök ve iç düğüm bir karar ağacını başlatan ve büyüten düğümler, yaprak düğüm ise dallanmayı sonlandıran düğümdür.

Karar ağacının başlangıcını oluşturan ilk düğüm kök düğüm olarak adlandırılır.

Ayırma kriterinin belirlenmesi için çeşitli ölçüler geliştirilmiştir. Bu ölçüler, niteliğin veri tipine göre değişiklik göstermektedir. Nitel veri için Entropi İndeksi, Gini İndeksi, Sınıflandırma Hatası İndeksi ve Twoing ölçüleri kullanılır

Entropi, bir veri yığınındaki düzensizliğin, rassallığın miktarını ölçmek için kullanılan
bir ölçüdür.

T hedef niteliğini X niteliğine göre bölerek elde edilen bilgiyi ölçmek için kazanç ölçütünden yararlanılır ve hesaplama için izleyen eşitlik kullanılır.

Sınıflandırma problemlerinde bir karar ağacının oluşturulması için farklı algoritmalardan yararlanılabilir. Bu algoritmalara örnek olarak ID3, C4.5, CART, CHAID, QUEST, SLIQ, SPRINT ve MARS verilebilir.

Karar ağaçlarının bazı avantajları:
• Açıklanmalarının kolay olması,
• İnsani karar almayı diğer yaklaşımlara göre daha iyi yansıtması,
• Grafiksel olarak gösterilebilir olması,
• Uzman olmayan kişiler tarafından da kolaylıkla yorumlanabilir olması,
• Temsili değişkenlere ihtiyaç duymadan nitel değişkenleri de işleyebiliyor olmalarıdır.