VERGİ YARGILAMASI HUKUKU

İstinaf, idare ve vergi mahkemelerin verdikleri nihaî kararlara karşı başvurulan olağan kanun yoludur.

Bölge idare mahkemelerinin istinaf incelemesi sonucunda verdiği kararlar aleyhine Danıştay’a, kural olarak, temyiz başvurusunda bulunmak mümkündür.

İdari Yargılama Usulü Kanunu’na göre, bir karara karşı istinaf yoluna başvurulabilmesi için üç şart aranmaktadır; birincisi, kararın (idare veya) vergi mahkemesi tarafından verilmiş olması; ikincisi, kararın nihaî bir karar olması; üçüncüsü, kararın konusunun beş bin Türk lirasını aşmasıdır.

İstinaf mercii olan bölge idare mahkemelerinin bulunduğu iller Ankara, Erzurum, Gaziantep, İstanbul, İzmir, Konya ve Samsun’dur.

İdarî/vergi yargılaması hukukunda, idare ve vergi mahkemelerinin verdikleri nihaî kararlara karşı istinaf yoluna başvuru süresi otuz gündür.

İstinaf dilekçesi İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 3’üncü maddesine uygun olarak düzenlenmemiş ise, eksikliklerin onbeş gün içinde tamamlanması, kararı veren mahkeme veya bölge idare mahkemesi tarafından ilgiliye tebliğ edilir.

Vergi yargılaması usûlüne ait her türlü tebliğ işleri Tebligat Kanunu hükümlerine göre Posta, Telgraf ve Telefon İşletmesi aracılığı ile yapılmaktadır.

Bölge idare mahkemelerinin çalışmaya ara verdikleri Temmuz ayının yirmisi
ile Ağustos ayının otuz biri arasına isabet eden günlerde kurulan nöbetçi mahkemenin, istinaf ile ilgili olarak sadece yürütmenin durdurulmasına ilişkin işlere bakması mümkündür.

İtiraz süresi, yürütmeyi durdurma talebi hakkında verilen kararın tebliği tarihinden
itibaren yedi gündür.

Kararın düzeltilmesi, itiraz ve/ ya da temyiz merci tarafından verilen kararın, bu kararı vermiş olan yargı merci tarafından bir kez daha hukuka uygunluk açısından ve kanunda gösterilen ve kararın düzeltilmesi talebinde yer alan sebeplerle sınırlı olmak üzere, gözden geçirilmesini sağlayan bir kanun yoludur.

İlk derece mahkemesi olarak vergi mahkemelerinin vermiş olduğu kararların denetimini sağlayan iki olağan kanun yolu bulunmaktadır. Bunlardan birincisi, ilk derece mahkemesi olan vergi mahkemelerinin verdikleri nihaî kararlara karşı başvurulan istinaf; ikincisi ise,

Vergi mahkemeleri ile ilk derece mahkemesi olarak görev yapan Danıştay dava dairelerinin geçici nitelikte olan kararlarına karşı başvurulmakta olan itirazdır.

Kararın düzeltilmesi kanun yolunun yürürlükten kaldırılmıştır.

İdarî/vergi yargılaması hukukunda vergi mahkemeleri tarafından verilen kararlar hakkında başvurulan kanun yolu denetimi olan istinaf, İdari Yargılama Usulü Kanunu’nda düzenlenmiştir.

Bir karara karşı istinaf yoluna başvurulabilmesi için üç şart aranmaktadır; birincisi, kararın (idare veya) vergi mahkemesi tarafından verilmiş olması; ikincisi, kararın nihaî bir karar olması; üçüncüsü, kararın konusunun beş bin Türk lirasını aşmasıdır.

Nihaî karar, davayı sonuçlandıran, yargılamayı sona erdiren, mahkemeye işten el çektiren karardır. Buna göre, nihaî kararlar, bir davayı esasından çözümleyen ve bu suretle yalnız davayı değil, uyuşmazlığı da sona erdiren hükümlerle hâkimin davadan elini çekmesi sonucunu doğuran, ancak uyuşmazlığı esasından çözümlemediği hâlde yargılamaya son veren kararları ifade etmektedir. Nihaî karar deyimi yerine son karar deyimi de kullanılmaktadır. Bu deyimlerle davayı sonuçlandıran karar anlamı ifade edilmektedir.

İstinaf mercii olan bölge idare mahkemelerinin bulunduğu iller Ankara, Erzurum, Gaziantep, İstanbul, İzmir, Konya ve Samsun’dur.

İstinafa konu kararlar, tam yargı davalarıyla vergi uyuşmazlıklarında tarhiyata ilişkin davalara ait olmaları itibariyle yalnız ölenle değil, mirasçıları ile de ilgilidir. Bu nedenle, istinafın düşmesi söz konusu olamaz. Kararın tebliği sırasında veya tebliği izleyen istinaf süresi içerisinde veya istinaf başvurusunda bulunduktan sonra henüz istinaf merciince karar verilmeden tarafların kişilik veya niteliğinde herhangi bir nedenle değişiklik olursa davayı takip hakkı kendisine geçenin başvurmasına kadar dosya ilgili mahkemece işlemden kaldırılır. Bu hâllerde taraf olma ehliyetini, takip hakkı kendisine geçen veya mirasçılar kazanmış olur.

“İdari işlemin uygulanması hâlinde telafisi güç veya imkânsız zararların doğması ve idari işlemin açıkça hukuka aykırı olması” şartlarının birlikte gerçekleşmesi durumunda gerekçe gösterilmek suretiyle yürütmenin durdurulması kararı verilebilmektedir.

Kararın düzeltilmesi yolu ile Danıştay Dava Daireleri ve Vergi Dava Daireleri Kurulunun temyiz mercii olarak verdikleri kararlar ile Bölge İdare Mahkemelerinin itiraz üzerine verdikleri kararlar hakkında bir defaya mahsus olmak üzere, kanunda gösterilen süre içinde ve sebeplere dayanarak, kararın yeniden gözden geçirilmesi ve herhangi bir hukuka aykırılık varsa bunların düzeltilmesi amacı güdülmektedir.

İlk derece mahkemelerinin nihai kararlarına karşı istinaf kanun yoluna gidilmektedir