VERGİ YARGILAMASI HUKUKU

Vergi yargısında, kural olarak, üç mercili ve iki dereceli bir yapılanma söz konusudur. Vergi mahkemesinin kararına karşı, davanın konusuna göre, tek hâkim tarafından verilen kararlar için bölge idare mahkemesi nezdinde istinaf yoluna; kurul hâlinde verilen kararlara karşı ise, Danıştay’a temyiz yoluna başvurma imkânı vardır.

Temyiz, olağan kanun yollarından en önemlisidir. Çünkü, temyiz talepleri, vergi yargılaması hukukunda en yüksek dereceli yargı mercii olan Danıştay tarafından incelenip karara bağlanmaktadır.

1982 Anayasası’nın 155’inci maddesinde; “Danıştay, idari mahkemelerce verilen ve kanunun başka bir idari yargı merciine bırakmadığı karar ve hükümlerin son inceleme merciidir. Kanun’da gösterilen belli davalara da ilk ve son derece mahkemesi olarak bakar” denilmek suretiyle yüksek mahkemeler arasında yer alan Danıştay’ın hem idarî mahkemelerce verilen hem de kendisinin ilk derece mahkemesi olarak verdiği kararların temyiz mercii olduğu belirtilmektedir.

Vergi yargılaması hukuku alanında, temyiz mercii Danıştay’dır. Nitekim, Danıştay dava dairelerinin nihaî kararları ile bölge idare mahkemelerinin istinaf incelemesi sonucunda ve İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 46’ncı maddesinde belirtilen davalar hakkında verdikleri kararlar Danıştay’da temyiz edilebilmektedir (İYUK.m.46/1). Bölge idare mahkemelerinin temyize tâbi kararları için temyiz mercii, Danıştay’ın ilgili Dava Dairesi; Vergi dava dairelerinin ilk derece mahkemesi olarak verdikleri nihaî kararların temyiz mercii ise, Vergi Dava Daireleri Kuruludur (DşK.m.38/2-b).

Temyiz dilekçesi kendisine tebliğ edilen karşı taraf, tebliğ tarihini izleyen otuz gün içerisinde temyiz dilekçesine dilerse cevap verebilir. Cevap verilmemesi hâlinde, dosya tekemmül eder. Cevap vermek isterse ya yalnızca cevapla yetinir ya da kendisi kararı süresi içinde temyiz etmemiş olsa bile, bu defa düzenleyeceği cevap dilekçesinde temyiz talebinde bulunabilir. Bu takdirde, bu dilekçe temyiz dilekçesi yerine geçer (İYUK.m.48/3).

Temyiz dilekçesi İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 3’üncü maddesine uygun olarak düzenlenmemişse, eksikliklerin on beş gün içinde tamamlanması, kararı veren Danıştay veya bölge idare mahkemesi tarafından ilgiliye tebliğ edilir. Bu sürede eksiklikler tamamlanmazsa, tebligatı yapan merci tarafından temyiz isteminde bulunulmamış sayılmasına karar verilir (İYUK.m.48/2).

Temyiz isteminde bulunulmamış sayılmasına ilişkin kararlarına karşı, bu kararların tebliğ tarihini izleyen günden başlayarak (itibaren) 7 gün içinde temyiz yoluna başvurulabilecektir.

A, B, C, ve D seçeneklerinde verilen durumlarda bozmaya sebep teşkil edecek olan aykırılık ilk derece mahkemesinin işleyişine ilişkin olup usule aykırılıktır. E seçeneğinde ise Anayasamızın, mali yükümlülüğün yalnızca kanunla ihdas edilebileceğine ilişkin ilkesinin ihlali söz konusu olup, esastan hukuka aykırılık söz konusudur ve bu bağlamda sakatlık yargı sürecinde değil, ilgili idari işlemdedir.

Temyiz incelemesi sonunda Danıştay, temyiz edilen kararda bozma nedenlerinin bulunmaması; yani, kararın hukuka uygun olması hâlinde, temyiz talebini reddederek kararın onanmasına karar verir (İYUK.m.49/1,a). Danıştay dairesinin ya da istinaf merciinin kararında bozmayı gerektiren bir eksiklik ve/ya da aykırılığın bulunmaması nedeniyle temyiz talebinin reddi yönünde verilen karara onama kararı denilmektedir