VERGİ YARGILAMASI HUKUKU

Malî Hukuk, devletin ve diğer kamu idarelerinin bütün malî faaliyetlerini düzenleyen hukuk kurallarını, yani kamu gelirleri ile kamu giderlerini ve bunların denkleştirilmesini incelemektedir.

Ülkemizde, vergi uyuşmazlıklarının çözüm yolları anlamına gelen Malî Muhakeme, Malî Yargı, Malî Kaza, Vergi Muhakemesi, Vergi Kazası, Vergi Yargı, Vergi Yargısı, Vergi Yargılama, Vergi Yargılaması gibi terimler kullanılmaktadır.

Vergilerin kanunîliği ilkesi, vergi yükümlülüğünün Anayasaya uygun kanunlarla konulması, değiştirilmesi ve kaldırılması anlamına gelir.

Vergi yargılaması hukukunun işlevleri; uyuşmazlıkları sona erdirme işlevi, menfaatler dengesini kurma işlevi, içtihat yaratma işlevi, hukukî güvenlik sağlama işlevi ve vergi adaletini sağlama işlevi olarak sıralanabilir.

Vergi yargılaması hukukunun temel işlevi, uyuşmazlıkları kesin olarak çözümlemektir.

İhlâl edilen veya ihlâl edilmesi ihtimali bulunan bir hakkın yerine getirilmesi ya da korunmasının en az masrafla, en kısa sürede ve en az zahmetle gerçekleştirilmesinin sağlanması anlamına gelen ilke Usûl ekonomisi ilkesidir.

Türkiye’de mevcut vergi yargısı 6.1.1982 tarihinde kabul edilmiş bulunan üç kanunla düzenlenmektedir.

Bölge idare mahkemeleri, idare mahkemeleri ve vergi mahkemeleri, bölgelerin coğrafî durumları ve iş hacmi göz önünde tutularak Adalet Bakanlığı tarafından kurulmakta ve yargı çevreleri belirlenmektedir.

20 Temmuz 2016 tarihi itibariyle vergi yargısı üç mercili ve iki dereceli olmaktan çıkarılarak üç mercili üç dereceli hale getirildi.

Danıştay, Türkiye Cumhuriyeti Anayasası ile görevlendirilmiş yüksek idare mahkemesi, danışma ve inceleme merciidir.

İdari yargıda/vergi yargısında en üst düzey yargı organı olarak Danıştay görev yapmaktadır. Danıştay, dokuzu dava, biri idari daire olmak üzere, on daireden oluşmaktadır. Dokuz dava dairesinden dördü vergi davalarına ilişkin olarak Bölge İdare Mahkemelerinin istinaf incelemesi sonucunda verdiği kararlar hakkında yapılan temyiz başvurularını incelemek ve karara bağlamakla görevlidir. Danıştay’ın dava daireleri dışında, Vergi Dava Daireleri Kurulu ile İçtihatları Birleştirme Kurulu, vergi uyuşmazlıklarının çözümü ve vergi hukukunun geliş(tiril)mesi açısından özellikle önemli rol oynamaktadır. Cevabımız B seçeneğidir.

Vergi uyuşmazlıklarının adli yargıda çözümlenmesi gerektiği görüşü kısaca şu gerekçelere dayanmaktadır:

Cevabımız A seçeneğidir.

Vergi uyuşmazlıklarının idari yargıda çözümlenmesi gerektiği görüşü kısaca şu gerekçelere dayanmaktadır:

Cevabımız C seçeneğidir.

Vergi uyuşmazlıklarının bağımsız bir yargı kolu içinde çözümlenmesi gerektiği görüşü kısaca şu gerekçelere dayanmaktadır:

 Cevabımız E seçeneğidir.

Vergi yargılaması hukukunun işlevleri, uyuşmazlıkları sona erdirme işlevi, menfaatler dengesini kurma işlevi, içtihat yaratma işlevi, hukuki güvenlik sağlama işlevi ve vergi adaletini sağlama işlevi başlıkları altında ele alınmaktadır. Cevabımız D seçeneğidir.

Vergi Yargılama Hukuku'nun işlevleri ve açıklamaları şu şekildedir:

Cevabımız B seçeneğidir.

Vergi uyuşmazlıklarında ilk derece mahkemesi olan vergi mahkemeleri, bölgelerin coğrafi durumları ve iş hacmi göz önünde tutularak, Adalet Bakanlığınca kurulur ve  yargı çevreleri tesbit olunur. Cevabımız C seçeneğidir.

Vergi uyuşmazlıklarında ilk derece mahkemesi olan vergi mahkemeleri, bölgelerin coğrafi durumları ve iş hacmi göz önünde tutularak, Adalet Bakanlığınca kurulur ve yargı çevreleri tesbit olunur. Vergi mahkemelerinin kaldırılmasına ve yargı çevrelerinin değiştirilmesine, Hakimler ve Savcılar Kurulu yetkilidir. Bu kurul, İçişleri Bakanlığı, Hazine ve Maliye ile Ticaret Bakanlığının görüşleri alınarak, Adalet Bakanlığınca yapılacak öneri üzerine, bu konuda karar verir. Vergi mahkemelerinde birer başkan ile yeteri kadar üye bulunmaktadır. Mahkeme kurulları, başkan ile iki üyeden oluşmaktadır. Başkanın yokluğunda, kıdemli üye başkana vekalet etmektedir. Cevabımız E seçeneğidir.

Bölge idare mahkemeleri, bölgelerin coğrafî durumları ve iş hacmi gözönünde tutularak Adalet Bakanlığınca kurulur ve yargı çevreleri tesbit olunur. Kuruluşta ve yargı çevrelerinin tesbitinde Adalet Bakanlığı, İçişleri, Hazine ve Maliye ile Ticaret Bakanlıklarının görüşünü alır. Cevabımız A seçeneğidir.

Bölge idare mahkemeleri, bölgelerin coğrafî durumları ve iş hacmi gözönünde tutularak Adalet Bakanlığınca kurulur ve yargı çevreleri tesbit olunur. Kuruluşta ve yargı çevrelerinin tesbitinde Adalet Bakanlığı, İçişleri, Hazine ve Maliye ile Ticaret Bakanlıklarının görüşünü alır. Vergi yargılaması hukuku bakımından bölge idare mahkemelerinin ilk derece mahkemesi olarak herhangi bir görevi bulunmamaktadır. Bu itibarla, vergi yargılaması hukukunda doğrudan doğruya bölge idare mahkemesinde dava açılması mümkün değildir. Bölge idare mahkemeleri, yukarıda belirtilen görevler yanında idare ve vergi mahkemelerinin yürütmeyi durdurma taleplerine ilişkin olarak verdikleri kararları itiraz üzerine incelemektedir. Ayrıca bölge idare mahkemeleri istinaf mercii olarak vergi mahkemelerinin kararlarının kanun yolu denetimini yapmakla görevlidir. Cevabımız D seçeneğidir.