VERGİ YARGILAMASI HUKUKU - Deneme Sınavı - 6

Duruşma yapıldıktan sonra en geç on beş gün içinde karar verilmesi gerekmektedir

İkrar, taraflardan birisinin kendi aleyhine olarak ileri sürülen bir vakıanın doğruluğunu mahkeme huzurunda beyan etmesidir.

İtiraz mercii, yürütmeyi durdurma talebi üzerine karar Danıştay dava daireleri tarafından verilmişse, Vergi Dava Daireleri Kurulu'dur.

Adî kanunî karineler, aksi isbat edilinceye kadar kanunun doğru kabul ettiği varsayımlar olarak ifade edilmektedir.

Bilirkişinin görüşünün alınmasına karar veren hâkimin, ara kararında bilirkişiye, raporunu hazırlaması için gereken uygun bir süreyi de belirlemesi gerekir. Ancak, bu süre üç ayı geçemez (HMK.m.274/1).

Mahkeme kararlarının olağan kanun yollarına başvurulmadan veya olağan kanun yollarına başvurulması sonucunda kesinleşmesinden sonra, yani şeklî ve maddî anlamda kesin hüküm hâline gelmiş olan kararlara karşı başvurulan kanun yollarına
olağanüstü kanun yolları denilmektedir.

Yargı organları tarafından işin esası hakkında verilen nihaî ve kesin kararlara karşı yargılamanın yenilenmesi yoluna başvurulabilmektedir. Bu nitelikte olmadığı için yargılamanın yenilenmesi talebine konu olamayan kararlar şunlardır;
• Danıştay’ın temyiz incelemesi üzerine verdiği onama ya da bozma kararı hakkında
yargılamanın yenilenmesi yoluna başvurulamaz. Çünkü, bu kararlar işin esası hakkında verilen kararlar olmayıp sadece ilk derece mahkemesinin kararının hukuka
ve usûle uygunluğunu denetleyen kararlardır.
• Ara kararları, yargılamaya son vermeyen, aksine onu yürütmeye, ilerletmeye, derinleştirmeye yönelik kararlardır. Ara kararların ortak niteliği, mahkemenin davadan el çekmeyip, aksine davaya devam etmesidir. Ara kararları davayı esastan
sonuçlandıran nihaî kararlar olmadığından yargılamanın yenilenmesine konu
oluşturmamaktadır.
• İlk inceleme üzerine verilen kararlar,
• Yargı harçları ile posta giderlerinin hiç yatırılmaması ya da eksik yatırılması yüzünden davanın açılmamış sayılmasına ilişkin kararlar,
• Görev ve yetki uyuşmazlıklarına ilişkin kararlar, uyuşmazlığı esastan sona erdiren
karar niteliğinde olmadığından, yargılamanın yenilenmesine konu oluşturmamaktadır.
• Davayı sonuçlandıran taraf işlemlerinden feragat, kabul, sulh yolu, kesin hükmün
tüm sonuçlarını doğurmasına karşın, bunlar için de yargılamanın yenilenmesi yoluna gidilemez.
• Yürütmenin durdurulması kararı, idarî işlemin yürütülmesini dava sonuna kadar
erteleyen; yani, idarî işlemin kanunîlik ve icraîlik niteliğini askıya alan yargı kararıdır. Bu itibarla, uyuşmazlığı sona erdirme niteliği bulunmadığından yürütmenin
durdurulması kararı, yargılamanın yenilenmesine konu oluşturmamaktadır.

Yargılamanın yenilenmesi yoluna başvurma süresi, belgenin elde edildiği tarihten itibaren altmış gündür (İYUK.m.53/3).

Yargılamanın iadesi sebebinin ortaya çıktığı andan itibaren herhangi bir zamanda başvuru yapılması mümkün değildir. Örneğin karara esas alınan belgenin sahteliği ortaya çıkmışsa, yargılamanın yenilenmesi yoluna başvurma süresi, sahtelik hakkındaki hükmün kesinleştiği tarihten itibaren altmış gündür (İYUK.m.53/3).

İstinaf ve temyiz incelemesinden geçmeden kesinleşen kararlara karşı Danıştay Başsavcısı kanun yararına temyiz yoluna başvurabilir.

Kanun yararına temyiz yoluna başvuru için herhangi bir süre belirlenmemiştir.

İlk derece mahkemesinin kararının hukuka ve usûle uygun olduğunun
belirlenmesine onama kararı adı verilir.

İdarî yargılama hukukunda kural olarak kabul edilen yazılılık ilkesi, vergi yargılaması
hukukunda da geçerlidir. Yazılılık ilkesi,davanın dosya içinde yer alan belge ve bilgilere
dayanarak incelenmesi anlamına gelmektedir.

Taraflarca hazırlama ilkesi, davanın ve savunmanın dayanağı
olan olayların ve bunların delillerinin (dava malzemesinin) taraflarca mahkemeye bildirilmesi demektir.

İdari yargıda/vergi yargısında en üst düzey yargı organı olarak Danıştay görev yapmaktadır. Danıştay, dokuzu dava, biri idari daire olmak üzere, on daireden oluşmaktadır. Dokuz dava dairesinden dördü vergi davalarına ilişkin olarak Bölge İdare Mahkemelerinin istinaf incelemesi sonucunda verdiği kararlar hakkında yapılan temyiz başvurularını incelemek ve karara bağlamakla görevlidir. Danıştay’ın dava daireleri dışında, Vergi Dava Daireleri Kurulu ile İçtihatları Birleştirme Kurulu, vergi uyuşmazlıklarının çözümü ve vergi hukukunun geliş(tiril)mesi açısından özellikle önemli rol oynamaktadır. Cevabımız B seçeneğidir.

A şıkkı yanlıştır. Taraf ehliyeti, davada taraf olabilme; yargılama usûlüne ilişkin hukukî ilişkinin süjesi olabilme ehliyetidir. B şıkkı doğrudur. Fiil ehliyetine sahip olan bütün gerçek ve tüzel kişiler, dava ehliyetine de sahiptir (HMK.m.51). Başka bir deyişle, dava ehliyeti, fiil ehliyetinin (TMK.m.9) yargılama hukukunda büründüğü şekildir. C şıkkı yanlıştır. Dava ehliyetine sahip olan kimsenin, davayı yürütmesi ve usûl işlemlerini yapması mümkündür. Bu kişiler, kendileri doğrudan davada yer alıp usûl işlemleri yapabilecekleri gibi bir vekil de tayin edebilirler. D şıkkı yanlıştır. e şıkkı yanlıştır.  Mahkemenin, tarafların dava ehliyetine sahip olup olmadığını re’sen (kendiliğinden) incelemesi/araştırması gerekir.

İdari Yargılama Usûlü Kanunu’nun 9’uncu maddesine göre, bu gibi durumlarda davacının davasını görevli yargı organında yeniden açabilmesi ve hakkının kaybolmaması için kendisine otuz günlük bir ek süre tanınmaktadır. Doğru cevap E'dir.

Vergi anlaşmazlıklarının çözümlenememesi sonucu oluşan uyuşmazlığın yargı organları aracılığıyla çözümlenmesineyargı tarafından çözüm yolu denilmektedir. Yargı tarafından çözüm yolu, vergi anlaşmazlıklarının çözüm yollarının bir tamamlayıcısı, bir alternatifi olarak, anlaşmazlıkların uyuşmazlık hâline dönüştürülerek yargı organı önünde bir dava konusu yapılması suretiyle kesin sonuca bağlanmasını içeren bir yoldur. Türk hukukunda vergi uyuşmazlıkları üç mercili ve üç dereceli olarak düzenlenmiş olan vergi yargısı organları tarafından çözümlenmektedir.

Vergi uyuşmazlıklarının idari yargıda çözümlenmesi gerektiği görüşü kısaca şu gerekçelere dayanmaktadır:

Cevabımız C seçeneğidir.