VERGİ YARGILAMASI HUKUKU - Deneme Sınavı - 5

İdarî/vergi yargılaması hukukunda vergi mahkemeleri tarafından verilen kararlar hakkında başvurulan kanun yolu denetimi olan istinaf, İdari Yargılama Usulü Kanunu’nda düzenlenmektedir. Vergi yargılaması hukukunda istinaf, vergi mahkemelerinin verdikleri kararlara karşı, başka kanunlarda aksine hüküm bulunsa dahi, mahkemenin bulunduğu yargı çevresindeki bölge idare mahkemesine başvurulmasıdır. İstinaf kurumu; kararı veren vergi mahkemesinin bulunduğu yargı çevresindeki bölge idare mahkemesidir. Cevabımız B seçeneğidir.

İdari Yargılama Usulü Kanunu’na göre, “İdare ve vergi mahkemelerinin kararlarına karşı, başka kanunlarda aksine hüküm bulunsa dahi, mahkemenin bulunduğu yargı çevresindeki bölge idare mahkemesine, kararın tebliğ tarihinden itibaren otuz gün içinde istinaf yoluna başvurulabilir. Ancak, konusu beş bin Türk lirasını geçmeyen vergi davaları, tam yargı davaları ve idari işlemlere karşı açılan iptal davaları hakkında idare ve vergi mahkemelerince verilen kararlar kesin olup, bunlara karşı istinaf yoluna başvurulamaz”  Cevabımız C seçeneğidir.

Vergi davasında, karara karşı taraflar istinaf talebinde bulunabilmektedir. Karara taraflardan yalnız biri istinaf talebinde bulunabildiği gibi her iki tarafın da istinaf talebinde bulunması mümkündür. Davaya katılanın (müdahilin) katılma talebinin kabulü, ona davada taraf sıfatını kazandırmamakta, bu nedenle ancak katıldığı tarafla birlikte istinaf talebinde bulunabilmektedir. İstinaf başvurusunda bulunduktan sonra henüz istinaf merciince karar verilmeden tarafların kişilik veya niteliğinde herhangi bir nedenle değişiklik olursa davayı takip hakkı kendisine geçenin başvurmasına kadar dosya ilgili mahkemece işlemden kaldırılır. Bu hallerde taraf olma ehliyetini, takip hakkı kendisine geçen veya mirasçılar kazanmış olur. Davacının ölmesi ile yalnız öleni ilgilendiren davalara ait dilekçeler iptal edileceğinden istinafın düşmesi gerekmekte gibi görünmekte ise de, istinafta bu hükmün uygulanma yerinin olmaması gerekir. Çünkü, istinafa konu kararlar, tam yargı davalarıyla vergi uyuşmazlıklarında tarhiyata ilişkin davalara ait olmaları itibariyle yalnız ölenle değil, mirasçıları ile de ilgilidir. Bu nedenle, istinafın düşmesi söz konusu olamaz. Cevabımız E seçeneğidir.

İstinaf dilekçesi İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 3’üncü maddesine uygun olarak düzenlenmemiş ise, eksikliklerin onbeş gün içinde tamamlanması, kararı veren mahkeme veya bölge idare mahkemesi tarafından ilgiliye tebliğ edilir. Bu sürede eksiklikler tamamlanmazsa, tebligatı yapan merci tarafından istinaf isteminde bulunulmamış sayılmasına karar verilir. Cevabımız A seçeneğidir.

İstinaf için başvurma ve istinafın bölge idare mahkemesinde ele alınması şekil ve usulleri, Danıştay’daki temyiz şekil ve usullerine tabidir. Buna göre, istinaf dilekçesi, bölge idare mahkemesi başkanlığına hitaben yazılır. İstinaf yoluna başvuran birden fazla ise, her birinin adı, soyadı ve adreslerinin ayrı ayrı yazılması gerekir. Eğer dava vekil ile takip ediliyorsa, vekil ve davacının adresleri yazılmalıdır. Yalnız vekilin adresinin yazılması halinde dilekçe reddedilir. Ayrıca istinaf dilekçesinde; davanın ve istinaf edilen kararın konusunun, nedenlerinin ve dayandığı deliller ile kararın yazılı bildirim tarihinin bulunması gerekir. Cevabımız D seçeneğidir.

İstinaf dilekçesi verilirken gerekli harç ve giderlerin tamamı ödenmemiş ise, kararı veren merci tarafından ilgiliye tamamını ödemesi için 7 günlük süre verilir. Bu süre içinde tamamlanmazsa istinaftan vazgeçmiş sayılacağı kendisine bildirilir. İlgili bu tebligata rağmen süresinde harç ve giderleri tamamlamazsa, ilgili merci, kararın istinaf edilmemiş sayılmasına karar verir (İYUK.m.45/2; 48/6). Cevabımız A seçeneğidir.

Vergi mahkemesince bir karar verilmeden, yani istinaf hakkı doğmadan istinaftan vazgeçilemez. Ancak, karar verildikten sonra tarafların bu karara karşı istinaf hakkını kullanmaması mümkündür. Ayrıca, istinaf dilekçesini verdikten, yani istinaf hakkını kullandıktan sonra, istinaf talebi, bölge idare mahkemesince karara bağlanıncaya kadar yine istinaftan vazgeçilebilir. İstinaftan vazgeçme talebinin bir dilekçe ile mahkeme başkanlığına bildirilmesi gerekir. İstinaftan vazgeçen taraf, kararın doğruluğunu kabul etmiş sayılır. Cevabımız A seçeneğidir.

İstinaf incelemesi kural olarak evrak üzerinden yapılmakla beraber, tarafların talep etmesi ve bölge idare mahkemesinin karar vermesi veya bölge idare mahkemesinin kendiliğinden karar vermesi halinde inceleme duruşmalı olarak da yapılabilmektedir. İncelemenin duruşmalı yapılabilmesi için istinafa konu kararın ilişkin bulunduğu davanın, iptal veya yirmi beş bin Türk lirasını aşan tam yargı davası veya tarh edilen vergi, resim ve harçlarla benzeri mali yükümler ve bunların zam ve cezaları toplamı 2019 yılı için 44.000 Türk lirasını aşan vergi davası olması gerekir. Duruşmalar, açık olarak yapılır. Cevabımız D seçeneğidir.

İstinaf başvuru dilekçesinde inceleme, dava dilekçelerinin incelenmesinde izlenecek sırayı gösteren İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 14’üncü maddesinin 3’üncü bendindeki sıra ile yapılır. Bu konular sırasıyla; görev ve yetki, merci tecavüzü, ehliyet, dava konusu işlem, istinaf süresi ve husumettir. Cevabımız C seçeneğidir.

İdare, bölge idare mahkemesinin esas ve yürütmenin durdurulmasına ilişkin kararlarının gereklerine göre, gecikmeksizin işlem tesis etmeye veya eylemde bulunmaya mecburdur. Bu süre hiçbir şekilde kararın idareye tebliğinden başlayarak otuz günü geçemez. Cevabımız E seçeneğidir.

İstinaf dilekçesi İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 3’üncü maddesine uygun olarak düzenlenmesi gerekir. Düzenlenmemişse, eksikliklerin on beş gün içinde tamamlanması, kararı veren hâkim veya mahkeme tarafından ilgiliye tebliğ edilir. Bu sürede eksiklikler tamamlanmazsa, tebligatı yapan merci tarafından istinaf isteminde bulunulmamış sayılmasına karar verilir.

İstinaf için başvurma ve istinafın bölge idare mahkemesinde ele alınması şekil ve usûlleri, Danıştay’daki temyiz şekil ve usûllerine tâbidir (İYUK.m.45/2). Buna göre, istinaf dilekçesi, bölge idare mahkemesi başkanlığına hitaben yazılır. Şekil bakımından vergi davası dilekçesinde yer alacak hususlara burada da aynen uyulması gerekir.

Tek hâkimle çözümlenen davalar hakkında hâkimin verdiği nihaî kararlara karşı, başka kanunlarda aksine hüküm bulunsa dahi, kural olarak, istinaf yoluna başvurulabilir. Ancak, konusu beş bin Türk lirasını geçmeyen vergi davaları, tam yargı davaları ve idarî işlemlere karşı açılan iptal davaları hakkında idare ve vergi mahkemeleri tarafından, yani tek hâkim tarafından verilen kararlar kesin olup, bunlar hakkında istinaf yoluna başvurulması mümkün değildir.

Bir karara karşı istinaf yoluna başvurulabilmesi için üç şart aranmaktadır; birincisi, kararın (idare veya) vergi mahkemesi tarafından verilmiş olması; ikincisi, kararın nihaî bir karar olması; üçüncüsü, kararın konusunun beş bin Türk lirasını aşmasıdır.

İlk derece mahkemesi olan vergi mahkemelerinin verdikleri nihaî kararlara karşı başvurulan olağan kanun yolu istinaftır.

İdarî/vergi yargılaması hukukunda vergi mahkemeleri tarafından verilen kararlar hakkında başvurulan kanun yolu denetimi olan istinaf, İdari Yargılama Usulü Kanunu’nda düzenlenmektedir

Bir karara karşı istinaf yoluna başvurulabilmesi için üç şart aranmaktadır; birincisi, kararın (idare veya) vergi mahkemesi tarafından verilmiş olması; ikincisi, kararın nihaî bir karar olması; üçüncüsü, kararın konusunun beş bin Türk lirasını aşmasıdır.

Bir karara karşı istinaf yoluna başvurulabilmesi için üç şart aranmaktadır; birincisi, kararın (idare veya) vergi mahkemesi tarafından verilmiş olması; ikincisi, kararın nihaî bir karar olması; üçüncüsü, kararın konusunun beş bin Türk lirasını aşmasıdır.

İstinaf mercii olan bölge idare mahkemelerinin bulunduğu iller Ankara, Erzurum, Gaziantep, İstanbul, İzmir, Konya ve Samsun’dur. Her bir bölge idare mahkemesinin yargı çevresi birden çok ili kapsamaktadır.

İstinaf denetimine tâbi olması gereken kararlara karşı yanlışlıkla Danıştay’a temyiz başvurusunda bulunulması hâlinde, Danıştay’ın görevsizlik kararı vererek dosyayı görevli ve yetkili bölge idare mahkemesine göndermesi gerekir. Kaldı ki, istinaf başvurusuna konu olacak kararlara karşı yapılan kanun yolu başvurularında, dilekçelerdeki hitap ve istekle bağlı kalınmaksızın dosyaların bölge idare mahkemesine gönderilmesi şarttır (İYUK m.45/2)