VERGİ YARGILAMASI HUKUKU - Deneme Sınavı - 5

Tarhiyat öncesi uzlaşma talep etmeyen bir vergi ödevlisinin, vergi/ceza ihbarnamesinin vergi dairesi tarafından kendisine tebliğinden itibaren 30 gün içinde tarhiyat sonrası uzlaşma talep etmesi mümkündür. Doğru cevap D'dir.

Uzlaşmanın temin edilememesi ve/ya da uzlaşmanın sağlanamaması hâlinde yargı yoluna gidilebilmektedir. Uzlaşmaya başvurma dava açma süresini durdurma ve/ya da kesme etkisine sahip değildir. Doğru cevap B'dir.

Vergi Usul Kanunu’nun 118’inci maddesinde vergilendirme hataları, mükellefin şahsında,
mükellefiyette, verginin mevzuunda, vergilendirme veya muafiyet döneminde hata şeklinde sayılmaktadır. Doğru cevap C'dir.

Vergiyi doğuran olayın gerçekleştiği takvim yılını izleyen yılın başından itibaren 5 yıl içinde düzeltilmeyen vergi hataları zamanaşımına uğramaktadır ve artık düzeltilememektedir. Doğru cevap C'dir.

Cezalarda indirim kurumundan yararlanabilmek için, vergi/ceza ihbarnamesine karşı
dava açılmaması; indirimli ödeme talebinde bulunulması ve vergi aslı ile indirimden arta
kalan cezanın süresi içinde ödenmesi gerekir. Doğru cevap E'dir.

İdari Yargılama Usûlü Kanunu’na göre dava açma süresi, özel kanunlarında ayrı süre gösterilmeyen hâllerde Danıştay ve idare mahkemelerinde altmış gündür (İYUK.m.7/1). Doğru cevap D'dir.

İdari Yargılama Usûlü Kanunu’na göre dava açma süresi, özel kanunlarında ayrı süre gösterilmeyen hâllerde  vergi mahkemelerinde otuz gündür (İYUK.m.7/1). Doğru cevap D'dir.

İdarenin kesin olmayan cevabı üzerine dava açma süresinin başlaması söz konusu değildir (İYUK.m. 10/2). Doğru cevap E'dir.

Vergi yargılaması hukukunda, üst makama ve/ya da işlemi yapan makama başvurulması hâlinde dava açma süresi durmaktadır (İYUK.m.11). Ayrıca, mücbir sebebin varlığı ve mali tatilde de hâlinde de dava açma süresinin durduğu kabul edilmektedir. Doğru cevap E'dir.

Davacının Dava Açma Süresini Kaçırdığı İçin Mağdur Olması ek süre verilen hallerden değildir. Doğru cevap C'dir.

Dava açmanın hukukî sonuçlarını yürütmenin dur(durul)ması, zamanaşımının kesilmesi, iddia ve savunmanın sınırlandırılması, derdestlik ve hüküm vermedir. Doğru cevap E'dir.

Yürütmenin durdurulması taleplerinin reddi veya kabulü kararlarına karşı, bir defaya
mahsus olmak üzere, kararın tebliğ tarihinden itibaren yedi gün içinde itiraz edilebilir. Doğru cevap B'dir.

Usûlüne uygun olmadığı, yani kanuna uygunluk şartlarını taşımadığı için reddini gerektiren
eksiklikler taşıyan dava dilekçesi ile dava açılması durumunda, davacıya davasını usûlüne
uygun olarak açabilmesi için ek süre verilmektedir. Ancak, bu ihtimalin gerçekleşebilmesi;
• dava dilekçesinin düzenlenmesinde ve içeriğinde eksikliklerin bulunması(İYUK.m. 3);
• veya avukat olmayan vekil tarafından davanın açılması (İYUK. m. 15/1,d);
• veya şartları bulunmadığı hâlde, tek dilekçeyle birden çok işleme karşı dava açılması ya da şartları bulunmadığı hâlde birden çok kişinin tek dilekçeyle dava açmaları (İYUK.m. 5), hâlinde mümkündür. Doğru cevap A'dır.

İdari Yargılama Usulü Kanunu'na göre dava açmadan uzlaşma yoluna başvurulması halinde uzlaşmanın temin edilemediğine ve/ya da uzlaşmanın sağlanamadığına ilişkin tutanağın tebliğ tarihinde dava açma süresi sona ermişse, tutanağın tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içinde dava açılması gerekir. Doğru cevap C'dir.

Vergi uyuşmazlıklarının çözümünde görevli yargı kolu, vergi yargısıdır.

Tarhiyat öncesi uzlaşma: Tarh aşamasından önce, idare ile vergi ödevlisi arasında vergi incelemesine dayanılarak tarh edilecek vergi ve kesilecek cezalarda anlaşmaya varılmasıdır.

Cezalarda İndirim: Vergi ödevlisinin, adına ikmalen, re’sen veya idarece tarh edilen vergi aslı ile indirimlerden arta kalan cezaları, ihbarnamenin tebliğ tarihinden itibaren otuz gün içinde ilgili vergi dairesine başvurmak ve dava açmamak kaydıyla vadesinde veya teminat göstererek vadenin bitmesinden itibaren üç ay içinde ödeyeceğini bildirmesi hâlinde, kesilmiş olan vergi cezalarında belli oranlarda indirim yapılmasıdır.

Türk vergi hukukunda vergi anlaşmazlıklarının (idarî aşamada) çözümünü sağlayan kurumların başında uzlaşma ve hata düzeltme gelmektedir. Bunlar dışında, cezalarda indirim ile pişmanlık ve ıslah kurumları da vergi anlaşmazlıklarının (idarî aşamada) çözümüne yardımcı olmaktadır. Uzlaşma ve hata düzeltme, kural olarak, hem vergi aslına hem de vergi cezalarına ilişkin anlaşmazlıkların çözümünde başvurulabilecek yollardır. Cezalarda indirim ise, tarh-tahakkuk aşamasında devreye girmekte, bazı şartların gerçekleştirilmesi hâlinde, vergi cezalarının kısmen sona ermesi sonucunu doğurmak suretiyle, vergi anlaşmazlıklarının (idarî aşamada) çözümüne yardımcı olmaktadır. Pişmanlık ve ıslah ise, beyana dayanan vergilerin tarh aşaması öncesinde, vergi zıyaına dayanan vergi cezalarının kesilmesine ve hürriyeti bağlayıcı cezayı gerektiren suç(lu)ların takibine engel olmak suretiyle, hem vergi cezalarına ilişkin anlaşmazlıkları doğrudan, hem de vergi aslına ilişkin anlaşmazlıkları dolaylı bir şekilde sona erdirmek gibi bir işleve sahiptir.

Vergi Usul Kanunu’nun 116’ncı maddesinde vergi hatası, vergiye ilişkin hesaplarda veya vergilendirmede yapılan hatalar yüzünden haksız yere fazla veya eksik vergi istenilmesi veya alınması olarak tanımlanmaktadır. Bu tanımdan hareketle, vergi cezasında hatayı da vergi cezasına ilişkin hesaplarda veya cezalandırmada yapılan hatalar yüzünden haksız yere fazla veya eksik vergi cezası kesilmesi veya alınması olarak tanımlamak mümkündür.

Vergi Usul Kanunu’nun Ek 1-10’uncu maddelerinde usûl ve esasları belirtilen uzlaşmaya tarhiyat sonrası uzlaşma denilmektedir. Tarhiyat sonrası uzlaşma, vergi tarh edildikten ve/ya da ceza kesildikten sonra, idare ile vergi ödevlisi arasında tahakkuk edecek olan vergi aslı ve/ya da vergi cezası konusunda varılan anlaşmadır.