VERGİ UYGULAMALARI

Vergi Kabanahtleri ile vergi suçları arasındaki temel farklılıklar temel olarak şunlardır:
• Vergi kabahatleri, vergi ziyaının (kaybının) veya şekli vergi ödevlerinin ihmalinin (usulsüzlük) meydana gelmesini engellemeyi amaçlarken vergi suçları kamu düzenini ihlal niteliği ağır basan ve devlet otoritesinin zayıflamasına neden olacak fiilleri engellemeyi amaçlar.
• Vergi kabahatlerine ilişkin fiil ve yaptırımlar idari usullerle saptanırken vergi suçlarına ilişkin fiil ve yaptırımlar kazai (yargısal) usullerle saptanır. Vergi kabahatlerinde kabahat olarak saptanan fiilin cezası idari merci olan vergi dairesince kesilir. Vergi suçlarında cezaya mahkemece hükmedilir.
Başka bir deyişle işlenen fiillerin niteliklerine bağlı olarak yaptırımı uygulamaya yetkili makamlar farklıdır.
• Vergi kabahatlerinin yaptırımı parasal, vergi suçlarının yaptırımı ise hürriyeti bağlayıcı ceza karakterindedir.
• Vergi kabahatlerinde işlenen fiillerde kasıt veya taksirin var olup olmadığı aranmazken adli vergi suçlarının temel unsurlarından biri fiillerin kasıtlı olarak işlenmesi hâlinde yaptırım uygulanacak olmasıdır.

Verginin eksik veya geç tahakkuk etmesi ile verginin haksız yere geri verilmesi (iadesi) hâllerinde vergi ziyaı ortaya çıkar. Tahakkuk etmiş bir verginin geç tahsil edilmesi veya hiç tahsil edilememesi hâlinde vergi ziyaı suçu oluşmaz.

Defter ve belgeler yangın, su baskını veya yer sarsıntısı gibi doğal afetler sebebiyle yok olduğunda ileri sürülen yok olma olayının öğrenilmesinden itibaren onbeş gün içinde ticari işletmenin bulunduğu yer mahkemesine başvurulur ve mahkemenin olumlu kararı çıkarsa (yani zayi belgesi alınırsa) yok olma nedenine dayanan fiil oluşmaz. Somut olayda Behçet su baskınının yaşandığı gün yok olma olayını tespit etmiştir. Bu nedenle 20.06.2020 tarihinden itibaren başlayan on beş günlük 05.07.2020 tarihinde dolmaktadır.

Sahte belge, gerçek bir muamele veya durum olmadığı hâlde varmış gibi düzenlenen belgelerdir. Örneğin, bir inşaat firmasına demir, çimento, kereste ve benzeri satılmadığı hâlde, satılmış gibi
düzenlenen belge, sahte belgedir. Hiçbir ekonomik faaliyette bulunulmamasına rağmen (mal veya hizmet hareketi olmaksızın) sanki öyle bir faaliyette bulunulmuş gibi bir belge düzenlemektir. Mal alımı ve satımı olmadığı hâlde düzenlenen belge sahte niteliktedir. Uygulamada bu nitelikteki belgelere “naylon” belge denmektedir.

Genel usulsüzlük kabahatini oluşturan fiiller, birinci derece ve ikinci derece fiiller olmak üzere iki grupta ele alınmıştır.
Birinci Derece Fiiller: Beyannamelerin süresinde verilmemesi, Defterlerin tutulmaması, Kayıt ve belgelerin noksan, usulsüz veya karışık olması, Ekim-sayım beyanında bulunulmaması, Defterlere ilişkin kayıt nizamına uyulmaması, İşe başlamanın zamanında bildirilmemesi, Defter tasdiklerinin yaptırılmaması, ek süreden sonra tasdiki, Diğer ücretlerin zamanında tarh edilmemesi, Veraset ve intikal vergisi beyannamesinin birinci ek süreden sonra verilmesidir.
İkinci Derece Fiiller: Bildirimlerin süresinde yapılmaması, Ekim sayım beyanlarının yapılmaması, eksik veya yanlış yapılması, Diğer ücretlilerin vergi karnelerini almamaları, Defterlerin ek süre içinde tasdiki, Beyanname, bildirim ve belgelerin şekil ve içeriğe uymaması, Bazı belgelerin ibraz edilmemesi, Veraset ve intikal vergisi beyannamesinin birinci ek sürede verilmesidir.

Mücbir sebeplere VUK m. 13’te yer verilmiştir. Buna göre:
• Vergi ödevlerinden herhangi birinin yerine getirilmesine engel olacak derecede ağır kaza, ağır hastalık ve tutukluluk
• Vergi ödevlerinin yerine getirilmesine engel olacak yangın, yer sarsıntısı ve su basması gibi afetler
• Kişinin iradesi dışında vukua gelen mecburi gaybubetler
• Sahibinin iradesi dışındaki sebepler dolayısıyla defter ve vesikalarının elinden çıkmış bulunması gibi hâllerdir.
Maddede yer alan “gibi afetlere” mükellefin kasırgaya ve heyelana maruz kalması, “gibi hâllere” de yurt dışından gelecek mükellefin uçak seferinin iptal edilmiş olması, gözaltına alınma, mükellefin çocuğunun vefat etmesi örnek olarak verilebilir.

Genel usulsüzlük kabahatlerine ceza kesme zaman aşımı, suçun işlendiği yılı takip eden yılın birinci gününden başlayarak iki yıldır.

Tarhiyat sonrası uzlaşma, mükellefe yönelik idari işlem olan tarhiyat yapıldıktan sonra gidilebilecek bir idari yoldur. Tarhiyat sonrası uzlaşma kapsamına ikmalen, re’sen ve idarece tarh edilen vergiler ile bunlara ilişkin olarak kesilen vergi ziyaı kabahati girer. Bu nedenle beyana dayalı olarak yapılan tarhiyatlar ile genel usulsüzlük ve özel usulsüzlük kabahatlerine verilen cezalar tarhiyat sonrası uzlaşma kapsamına girmez. Kaçakçılık suçunu oluşturan ve dolayısıyla ağır nitelikli fiillerle vergi ziyaı suçunun işlenmesi hâlinde tarh edilecek ve kesilecek cezalar da kanunda açıkça belirtilmek suretiyle tarhiyat sonrası uzlaşma kapsamı dışına çıkartılmıştır.

Tarhiyat sonrası uzlaşmanın gerçekleşmediği durumlarda, uzlaşma tutanağının tebliğinden itibaren;
• Kalan dava açma süresi 15 günden fazlaysa normal süre içinde,
• Dava açma süresi bitmişse 15 gün içinde,
• Kalan dava açma süresi 15 günden azsa süre 15 gün olacak şekilde uzatılarak yetkili vergi mahkemesinde dava açılabilir.

Kaçakçılık suçunda yargılama süreci, vergi incelemesine yetkili kişiler tarafından vergi suçu raporu düzenlenmesi ve bu raporun inceleme elemanının bağlı bulunduğu birimin mütalasıyla Cumhuriyet Savcılığına ulaştırılmasıyla başlamaktadır. Savcılık, yapacağı inceleme sonucunda, rapordaki tespitlerin dava açmak için yeterli olmadığı görüşündeyse takipsizlik kararı verir. Raporun yeterli bulunması durumda iddianame hazırlanır ve mahkemeye sunulur. Mahkeme, iddianameyi kabulettiğinde kamu davası açılmış olur. Yargılama, Asliye Ceza Mahkemesi’nde yapılır.

Verginin eksik veya geç tahakkuk etmesi ile verginin haksız yere geri verilmesi (iadesi) hâllerinde vergi ziyaı ortaya çıkar. Doğru cevap A seçeneğidir.

Beyana dayanan vergilerde beyannamenin kanuni süresinden sonra kendiliğinden verilmesi hafifletici nitelikli fiil olarak belirtilmiştir. Doğru cevap C seçeneğidir.

Yanıltıcı belge düzenleyerek 85.000 TL vergi kaybına yol açan mükellefe 3 katı oranında vergi ziyaı cezası kesilir. Doğru cevap D seçeneğidir.

Beyanname, bildirim ve belgelerin şekil ve içeriğe uymaması genel usulsüzlük kabahatini oluşturan ikinci derece fillerden biridir. Doğru cevap E seçeneğidir.

Vergi ziyaı cezasının beş içinde tekerrürü durumunda kesilecek ceza oranı % 50 oranında arttırılır. Doğru cevap D seçeneğidir.

2016 yılında kurumlar vergisi beyannamesini eksik veren bir mükellef için zamanaşımı 2017 yılından itibaren beş yılıdır. Yani 31.12.2021 tarihinde zamanaşımına uğrar.

Uzlaşma talebinin, vergi veya ceza ihbarnamesinin mükellefe tebliğ tarihini takip eden günden itibaren otuz gün içinde yapılması şarttır. Doğru cevap C seçeneğidir.

Vergi mahkemelerinde dava açılmasında genel süre 30 gündür. Doğru cevap C seçeneğidir.

Çalışmaya ara verme (adli tatil), 20 Temmuz- 31 Ağustos (dâhil) tarihleri arasındadır. Dolayısıyla dava açma süresinin son günü bu zaman aralığına rastladığında süre 7 gün uzar. Doğru cevap B seçeneğidir.

Asıl veya suretleri sahte olarak düzenlenen belgeleri bilerek kullanmak suçunu işleyen bir mükellefe verilecek ceza 3 yıldan 5 yıla kadar hapis cezasıdır. Doğru cevap D seçeneğidir.