VERGİ UYGULAMALARI

KDVK’nın 4. maddesinde hizmet; “bir şeyi yapmak, işlemek, meydana getirmek, imal etmek, onarmak, temizlemek, muhafaza etmek, hazırlamak, değerlendirmek, kiralamak, bir şeyi yapmamayı taahhüt etmek” gibi işlemler olarak belirtilmiştir.

Hizmet sayılan ve yurt dışında gerçekleştirilen bir işlemin ithalatının yapıldığının temel ölçütü, bundan Türkiye’de yararlanılmasıdır. Bu bağlamda, Türkiye’de bulunan müşteri için yurt dışındaki kişilerce danışmanlık yapılması, bozuk bir makinenin onarılması hizmet ithalatına örnek oluşturur.

Soruda sayılanların tamamı Katma Değer Vergisi Kanununda  “diğer faaliyetlerden doğan teslim ve hizmetler” olarak belirlenmiştir

Teslim, bir mal üzerindeki tasarruf hakkının malik veya onun adına hareket edenlerce, alıcıya veya adına hareket edenlere devredilmesidir. Bir malın alıcı veya onun adına hareket edenlerin gösterdiği yere veya kişilere tevdii teslim hükmündedir. Malın alıcıya veya onun adına hareket edenlere gönderilmesi hâlinde, malın nakliyesinin başlatılması veya nakliyeci veya sürücüye tevdi edilmesi de mal teslimidir. Üretilecek bir makine için avans alınması teslim değildir.

Gayrimenkul satışlarında vergiyi doğuran olay, satış işleminin tapu siciline tescilin yapıldığı anda oluşur. Buna göre, gayrimenkul satış vaadi sözleşmelerinin yapılması vergi doğuran olayı oluşturmaz. Ancak, satış vaadi sözleşmesinin yapılmasıyla beraber tasarruf hakkının da devredildiği hâllerde vergiyi doğuran olay satış sözleşmesinin yapıldığı anda oluşur.Diğer ifadelerde vergiyi doğuran olay doğru olarak verilmiştir.

 

Cumhurbaşkanı katma değer vergisi oranlarına ilişkin belirleme yetkisini çeşitli kararlarla kullanmıştır. Bu kararlar sonucunda genel oran % 18 olarak belirlenmiştir. Genel oran dışında % 1 ve % 8 olarak iki ayrı oran belirlenmiştir. Buna göre; I Sayılı Listede yer alan mal ve hizmet grupları için % 1; II Sayılı Listede yer alan mal ve hizmet grupları için % 8 oranı, diğer mal ve hizmetler için ise % 18 oranı uygulanacaktır.

Binek otomobiller  ve kanunen kabul edilmeyen giderler için ödenen KDV’si indirim konusu yapılamaz. Ayrıca daha önceki dönemlerde indirim konusu yapılan malların zayii olması halinde indirim konusu yapılan KDV indirimi iptal edilir. Bu durumda 25.000,00 -  (12.000,00 + 5.000,00) = 8.000,00 indirim konusu yapılacak KDV tutarıdır. (40.000,00 + 3.000,000) – 8.000,00 = 35.000,00 TL ödenecek KDV.

Vergilendirme dönemi bir aylık olan mükellefler, bir aylık işlemlerle ilgili beyannameyi ertesi ayın 26. günü akşamına kadar verirler.

Belgesiz mal bulundurulduğunun veya hizmet satın alındığının tespiti hâlinde söz konusu mal veya hizmeti alan kişi ödenmeyen vergi nedeniyle vergi sorumlusu sıfatıyla sorumludur.Belgesiz mal bulundurdukları veya hizmet satın aldıkları tespit edilenlere, bunlara ait alış belgelerinin ibrazı için tespit tarihinden itibaren 10 günlük süre verilir. Süresi içinde alış belgelerinin ibraz edilmemesi hâlinde, belgesi ibraz edilemeyen mal ve hizmetlerin tespit tarihindeki “emsal bedeli” üzerinden hesaplanan katma değer vergisi tarh edilir.

Kültür ve Eğitim Amaçlı Muafiyetler; Genel ve katma bütçeli daireler, il özel idareleri, belediyeler, köyler, bunların teşkil ettikleri birlikler, üniversiteler, döner sermayeli kuruluşlar, kanunla kurulan kamu kurum ve kuruluşları, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları, siyasi partiler ve sendikalar, kanunla kurulan veya tüzel kişiliği haiz emekli ve yardım sandıkları, kamu menfaatine yararlı dernekler, tarımsal amaçlı kooperatifler ve Cumhurbaşkanınca vergi muafiyeti tanınan vakıfların; İlim, fen ve güzel sanatları, tarımı yaymak, ıslah ve teşvik etmek amacıyla yaptıkları teslim ve hizmetleri, Tiyatro, konser salonu, kütüphane, sergi, okuma ve konferans salonları ile spor tesisleri işletmek veya yönetmek suretiyle ifa ettikleri kültür ve eğitim faaliyetlerine ilişkin teslim ve hizmetleri KDV’ye tabi değildir.

Katma değer vergisinin konusuna giren işlemlerden ilki; “ticari, sınai, zirai ve serbest meslek faaliyeti çerçevesinde yapılan teslim ve hizmetler” olarak belirlenmiştir. Buna göre Kanun’da belirlenmiş faaliyetleri “devamlı” olarak yapanların bu faaliyetleri kapsamında yapmış oldukları teslim ve hizmetler verginin konusuna girmektedir. Söz konusu faaliyetlerin “arızi” olarak yapılması ise verginin konusuna girmemektedir. (Doğru Yanıt A Şıkkıdır.)

Katma değer vergisinin mükellefleri KDVK’nın 8. maddesinde sayılmıştır. Anılan maddeye göre vergi mükellefleri şunlardır.
• Mal teslimi ve hizmet ifası hâllerinde bu işleri yapanlar,
• İthalatta mal ve hizmet ithal edenler,
• Transit taşımalarda gümrük veya geçiş işlemine muhatap olanlar,
• PTT İşletme Genel Müdürlüğü ve radyo ve televizyon kurumları,
• Her türlü şans ve talih oyunlarını tertip edenler,
• Gösteri ve konserlerde bunları tertipleyenler veya gösterenler,
• Gelir Vergisi Kanununun 70. maddesinde belirtilen mal ve hakları kiraya
verenler,
• İsteğe bağlı mükellefiyette talepte bulunanlar.
Görüldüğü gibi, Kanun’da katma değer vergisi mükellefleri ifadesiyle “vergi sorumluları” sayılmıştır. Çünkü sayılanlar, verginin nihai ödeyicisi durumunda değildir. KDV’in yapısı gereği kanun’da mükellef olarak sayılan kimselerin verginin konusuna giren işlemler dolayısıyla üzerlerinde vergi yükü kalmamaktadır. (Doğru Yanıt B Şıkkıdır.)

Katma değer vergisinde vergiyi doğuran olay “teslimdir”. Kanun teslimi şu şekilde tanımlamıştır: “Teslim, bir mal üzerindeki tasarruf hakkının malik veya onun adına hareket edenlerce, alıcıya veya adına hareket edenlere devredilmesidir. Bir malın alıcı veya onun adına hareket edenlerin gösterdiği yere veya kişilere tevdii teslim hükmündedir. Malın alıcıya veya onun adına hareket edenlere gönderilmesi hâlinde, malın nakliyesinin başlatılması veya nakliyeci veya sürücüye tevdi edilmesi de mal teslimidir.” (Doğru Yanıt C Şıkkıdır.)

Ticari teamüllere uygun olan ve faturada ayrıca gösterilen iskontolar matraha dahil değildir. Katma değer vergisine konu mal üzerinden ÖTV alınıyorsa katma değer vergisinin matrahı, bedele ÖTV eklenerek bulunur.
İthalatta uygulanan KDV’nin matrahı; bedele ithalat sırasında ödenen her türlü vergi, resim, harç ve benzerleri payların eklenmesiyle bulunur. Mal veya hizmetin satış bedeli dışında ayrıca tahsil edilmesi gereken vade farkı, fiyat farkı, faiz gibi farklar da katma değer vergisi matrahına dahil olacaktır.
Gider Vergileri Kanunu’na göre alınmakta olan özel iletişim vergisi ve şans oyunları vergisi, katma değer vergisi matrahına dahil edilmez. (Doğru Yanıt D Şıkkıdır.)

Katma değer vergisinde vergilendirme, her vergilendirme dönemi için mükellef tarafından yapılan beyana dayanır. Beyanlar, “beyanname” aracılığıyla yapılır.
İthalatta gümrük idaresine verilen gümrük giriş beyannameleri katma değer vergisi beyannameleri yerine geçmektedir. Bu nedenle ithalatta ayrıca beyanname verilmez.
Vergilendirme dönemi bir aylık olan mükellefler, bir aylık işlemlerle ilgili beyannameyi ertesi ayın 26. günü akşamına kadar verirler. Vergilendirme dönemi üç aylık olan mükellefler üç aylık işlemlerle ilgili beyannameyi üçüncü ayı izleyen ayın 26. günü akşamına kadar verirler. (Doğru Yanıt E Şıkkıdır.)

Katma değer vergisi kesintisi yapmakla sorumlu tutulanlar bir aylık süre içinde kesinti yapmış oldukları vergileri vergi sorumluları için öngörülen (2) no.lu beyanname ile izleyen ayın 26’sına kadar beyan ederler ve 26. günü akşamına kadar öder. (Doğru Cevap A Şıkkıdır.)

GVK hükümlerine göre kazancından dolayı gelir vergisinden muaf olan esnaflar (küçük esnaf) KDV’den de vergiden muaf tutulmuştur. Bu durumdaki kişilerce gerçekleştirilen teslim ve hizmetler için KDV hesaplanmaz. GVK hükümlerine göre vergiden muaf olan serbest meslek erbapları tarafından yapılan teslim ve hizmetler KDV’ye tabi değildir. Ticari kazancından dolayı basit usulde vergilendirilenler tarafından gerçekleştirilen teslim ve hizmetler ile nedeniyle de KDV hesaplanmaz. Gerçek usulde vergilendirilmeyen (stopaj yoluyla vergilendirilen) çiftçilerin
teslimleri üzerinden KDV hesaplanmaz. KDV’nin iç tüketimi hedef alması nedeniyle Türkiye’de ikamet etmeyen yolcuların Türkiye dışına götürdükleri mallar için KDV ödenmemesi gerekmektedir. (Doğru Yanıt B Şıkkıdır.)

Kural olarak mal tesliminde vergiyi doğuran olay malın satıcı tarafından teslim edilmesidir. Bu teslim, bizzat malın alıcısına yapılabileceği gibi onun adına hareket edenlere (örneğin çalışanlarına) de yapılabilir. Teslim edilen malın bedelinin tahsil edilip edilmemesinin vergiyi doğuran olayın oluşumuna bir etkisi yoktur. Bedel tahsil edilmese bile teslim yapılmışsa vergi doğar. Dolayısıyla malın müşteriye teslimiyle vergiyi doğuran olay gerçekleşir. (Doğru Yanıt C Şıkkıdır.)

KDV, iç tüketimin vergilendirilmesini amaçlayan bir vergidir. Bu nedenle ihracat teslimleri vergiden istisna edilmiştir. Dolayısıyla yapılan ihracat bedeli üzerinden KDV hesaplanmayacaktır. (Doğru Yanıt D Şıkkıdır.)

Katma Değer Vergisi Kanunun'da  katma değer vergisi mükellefleri ifadesiyle “vergi sorumluları” sayılmıştır. Çünkü sayılanlar, verginin nihai ödeyicisi durumunda değildir. KDV’in yapısı gereği kanun’da mükellef olarak sayılan kimselerin verginin konusuna giren işlemler dolayısıyla üzerlerinde vergi yükü kalmamaktadır.
Katma değer vergisi yükünün nihai tüketici üzerinde kalması öngörüldüğünden teorik olarak verginin mükellefi; vergi konusuna giren mal ve hizmetlerin nihai tüketicileridir. (Doğru Yanıt E Şıkkıdır.)