VERGİ UYGULAMALARI

Katma değer vergisinin mükellefleri KDVK’nın 8. maddesinde sayılmıştır. Anılan
maddeye göre vergi mükellefleri şunlardır.
• Mal teslimi ve hizmet ifası hâllerinde bu işleri yapanlar,
• İthalatta mal ve hizmet ithal edenler,
• Transit taşımalarda gümrük veya geçiş işlemine muhatap olanlar,
• PTT İşletme Genel Müdürlüğü ve radyo ve televizyon kurumları,
• Her türlü şans ve talih oyunlarını tertip edenler,
• Gösteri ve konserlerde bunları tertipleyenler veya gösterenler,
• Gelir Vergisi Kanununun 70. maddesinde belirtilen mal ve hakları kiraya
verenler,
• İsteğe bağlı mükellefiyette talepte bulunanlar

Katma değer vergisinde vergiyi doğuran olay “teslimdir”. Kanun teslimi şu şekilde
tanımlamıştır.

Mal teslimlerinde vergiyi doğuran olayla ilgili bazı özellikli durumlara aşağıda
kısaca yer verilmiştir.
Mal satışına ilişkin sözleşme yapılması ve mal bedeline mahsuben avans alınması hâlinde, malın teslimi yapılmadıkça vergiyi doğuran olay gerçekleşmez.
Mal teslimi bir hizmetle birlikte bütün olarak yapılıyorsa vergiyi doğuran olay,
hizmetin tamamlanmasıyla oluşur. Bu bağlamda, kurma (montaj) hizmetini de
içeren satışlarda hizmet tamamlanınca vergi doğar.
Gayrimenkul satışlarında vergiyi doğuran olay, satış işleminin tapu siciline
tescilin yapıldığı anda oluşur. Buna göre, gayrimenkul satış vaadi sözleşmelerinin
yapılması vergi doğuran olayı oluşturmaz. Ancak, satış vaadi sözleşmesinin yapılmasıyla beraber tasarruf hakkının da devredildiği hâllerde vergiyi doğuran olay
satış sözleşmesinin yapıldığı anda oluşur.
Mülkiyeti muhafaza kaydı ile yapılan satışlarda malın alıcıya teslim edilmesiyle vergiyi doğuran olay oluşur.
Su, elektrik, doğal gaz ve benzerlerinin dağıtım ve satışlarında vergi doğuran
olay tüketim bedellerinin satıcı tarafından tahakkuk ettirilmesidir

Vergiye tabi malların işletme personeline ücret, prim, ikramiye, hediye, yardım gibi adlarla verilmesi de vergiyi doğuran olaydır.

Katma değer vergisinin konusuna giren işlemlerden ilki; “ticari, sınai, zirai ve serbest meslek faaliyeti çerçevesinde yapılan teslim ve hizmetler” olarak belirlenmiştir. Bankaların yapmış olduğu işlemler BSMV(Banka sigorta muamele vergisi)'ye tabidir. Doğru yanıt C'dir.

Katma değer vergisinin mükellefleri KDVK’nın 8. maddesinde sayılmıştır. Anılan maddeye göre vergi mükellefleri şunlardır.
• Mal teslimi ve hizmet ifası hâllerinde bu işleri yapanlar,
• İthalatta mal ve hizmet ithal edenler,
• Transit taşımalarda gümrük veya geçiş işlemine muhatap olanlar,
• PTT İşletme Genel Müdürlüğü ve radyo ve televizyon kurumları,
• Her türlü şans ve talih oyunlarını tertip edenler,
• Gösteri ve konserlerde bunları tertipleyenler veya gösterenler,
• Gelir Vergisi Kanununun 70. maddesinde belirtilen mal ve hakları kiraya
verenler,
• İsteğe bağlı mükellefiyette talepte bulunanlar

Görüldüğü gibi, kanun’da katma değer vergisi mükellefleri ifadesiyle “vergi sorumluları” sayılmıştır. Katma değer vergisi yükünün nihai tüketici üzerinde kalması öngörüldüğünden teorik olarak verginin mükellefi; vergi konusuna giren mal ve hizmetlerin
nihai tüketicileridir. Doğru yanıt D'dir.

Trampa iki ayrı teslim niteliğindedir. Vergiye tabi iki mal ve/veya hizmetin trampaya tabi tutulması hâlinde, KDV açısından her iki mal ya da hizmet itibarıyla ayrı teslim söz konusu olmaktadır. Doğru yanıt E'dir.

Gider Vergileri Kanunu’na göre alınmakta olan özel iletişim vergisi ve şans oyunları vergisi, katma değer vergisi matrahına dahil edilmez. Doğru yanıt B'dir.

Vergi konusuna giren işlemleri gerçekleştiren bir yabancı gerçek veya tüzel kişinin mal teslimleri ve hizmet ifaları üzerinden de vergi hesaplanması gerekir. Ancak, bu durumdakilerin KDV’yi tahsil ederek vergi dairesine yatırmama olasılıkları yüksektir. Bu nedenle bu kişilere ödeme yapan vergi sorumluları, işlem bedeli üzerinden hesaplanan KDV’yi bu kişilere ödemeyip vergi dairesine “sorumlu sıfatıyla” beyan ederek ödeyecektir. Doğru yanıt A'dır.

Karşılıklı olmak kaydıyla yabancı devletlerin Türkiye’deki diplomatik temsilciliklerine, konsolosluklarına ve bunların diplomatik haklara sahip mensuplarına yapılan teslim ve hizmetler ile uluslararası anlaşmalar gereğince vergi muafiyeti tanınan uluslararası kuruluşlara ve bunların mensuplarına yapılan teslim ve hizmetler KDV’den istisnadır. Diğer şıklarda sayılanlar muafiyettir. Doğru yanıt E'dir.

Cumhurbaşkanı katma değer vergisi oranlarına ilişkin belirleme yetkisini çeşitli kararlarla kullanmıştır. Bu kararlar sonucunda genel oran % 18 olarak belirlenmiştir. Genel oran dışında % 1 ve % 8 olarak iki ayrı oran belirlenmiştir. Buna göre; I Sayılı Listede yer alan mal ve hizmet grupları için % 1; II Sayılı Listede yer alan mal ve hizmet grupları için % 8 oranı, diğer mal ve hizmetler için ise % 18 oranı uygulanacaktır. Doğru Yanıt B'dir.

İşletmeye kayıtlı binek otomobillerinin alış belgelerinde gösterilen katma değer vergisi indirilemez. Binek otomobilleri dışında kalan araçların KDV’lerinin indirilmesi mümkündür.

Vergilendirme dönemi bir aylık olan mükellefler, bir aylık işlemlerle ilgili beyannameyi ertesi ayın 26. günü akşamına kadar verirler. Bir aylık vergilendirme dönemine ait katma değer vergisi, izleyen ayın 26. günü akşamına kadar ödenir. Doğru yanıt C'dir.

KDVK’nın 9. maddesi, Hazine ve Maliye Bakanlığı’na “gerekli görülen hâllerde” vergiye tabi işlemlere taraf olanları, verginin ödenmesinden sorumlu tutma yetkisi vermiştir. Bakanlık bu yetkisini çeşitli tarihlerde kullanarak sorumluluk uygulaması kapsamındaki işlemleri belirlemiştir. Bu işlemler aşağıda başlık olarak sayılmıştır.

• Süreklilik gösteren telif faaliyetleri,

• Bazı kiralama işlemleri,

• Bazı reklam verme işlemleri,

• Fason olarak yapılan tekstil ve konfeksiyon işleri,

• Özel güvenlik hizmetleri,

• İnşaat ve taahhüt işleri,

• Temizlik, bakım ve onarım işleri,

• Yemek servisi, danışmanlık ve denetim hizmetleri,

• İş gücü hizmetleri,

• Akaryakıt alımları,

• Bazı maden ürün ve külçeleri alımları,

• Hurda metalden elde edilen külçe alımları,

• Turizm acente ve rehberlerine yapılan ödemeler.

Doğru yanıt A'dır.

Katma değer vergisinin mükellefleri KDVK’nın 8. maddesinde sayılmıştır. Anılan
maddeye göre vergi mükellefleri şunlardır.
• Mal teslimi ve hizmet ifası hâllerinde bu işleri yapanlar,
• İthalatta mal ve hizmet ithal edenler,
• Transit taşımalarda gümrük veya geçiş işlemine muhatap olanlar,
• PTT İşletme Genel Müdürlüğü ve radyo ve televizyon kurumları,
• Her türlü şans ve talih oyunlarını tertip edenler,
• Gösteri ve konserlerde bunları tertipleyenler veya gösterenler,
• Gelir Vergisi Kanununun 70. maddesinde belirtilen mal ve hakları kiraya
verenler,
• İsteğe bağlı mükellefiyette talepte bulunanlar.

Ticari teamüllere uygun olan ve faturada ayrıca gösterilen iskontolar matraha
dahil değildir. Katma değer vergisine konu mal üzerinden ÖTV alınıyorsa katma değer vergisinin matrahı, bedele ÖTV eklenerek bulunur.
İthalatta uygulanan KDV’nin matrahı; bedele ithalat sırasında ödenen her türlü vergi, resim, harç ve benzerleri payların eklenmesiyle bulunur.
Mal veya hizmetin satış bedeli dışında ayrıca tahsil edilmesi gereken vade farkı, fiyat farkı, faiz gibi farklar da katma değer vergisi matrahına dahil olacaktır.
Gider Vergileri Kanunu’na göre alınmakta olan özel iletişim vergisi ve şans
oyunları vergisi, katma değer vergisi matrahına dahil edilmez.
Katma değer vergisinin kanun’da belirtilen oranı %10’dur

Türkiye’de İkamet Etmeyen Yolcular
KDV’nin iç tüketimi hedef alması nedeniyle Türkiye’de ikamet etmeyen yolcuların Türkiye dışına götürdükleri mallar için KDV ödenmemesi gerekmektedir. Bu
durumdaki kişilerin söz konusu mallar için ödedikleri vergiler yurt dışına çıkışta iade edilir. Bunun için söz konusu alışların belirli yerlerden (tax free) yapılması ve
özel fatura düzenlenmesi gerekmektedir. Türkiye'de ikamet eden yolculara ait herhangi bir istisna mevcut değildir.

KDVK’nın 9. maddesi, Hazine ve Maliye Bakanlığı’na “gerekli görülen hâllerde” vergiye tabi işlemlere taraf olanları, verginin ödenmesinden sorumlu tutma yetkisi
vermiştir. Bakanlık bu yetkisini çeşitli tarihlerde kullanarak sorumluluk uygulaması kapsamındaki işlemleri belirlemiştir. Bu işlemler aşağıda başlık olarak sayılmıştır.

İthalattan alınacak katma değer vergisini, malın ithalatının gerçekleştiren gümrük idaresi tarh eder.

Belgesiz mal bulundurdukları veya hizmet satın aldıkları tespit edilenlere, bunlara ait alış belgelerinin ibrazı için tespit tarihinden itibaren 10 günlük süre verilir.