VERGİ UYGULAMALARI

Vergi mükellefi (yükümlü), “vergi kanunlarına göre kendisine vergi borcu terettübeden gerçek ve tüzel kişidir”.  Vergi mükellefinin vergi borcunu ödeme dışında başka yükümlülükleri de bulunmaktadır. Bunlardan bazıları; defter tutmak, işe başlamayı ve işi bırakmayı bildirmek, adres değişikliklerini bildirmektir. Doğru yanıt E'dir.

Vergi sorumluları asıl vergi yükümlüsü olmayıp yasa gereği onların yerine görev almaktadırlar. Vergi sorumlusu, kendisi gerçek yükümlü olmamasına rağmen, vergi kanunlarının emredici hükümleri dolayısıyla verginin vergi dairesine ödenmesi ve diğer bazı işlemleri yapması zorunluluğu olan kişilerdir. Örneğin, bir işveren işçilerine ücretlerini öderken ücret üzerinden kesilen vergileri vergi dairesine yatırmak zorundadır. Bu durumda, asıl vergi yükümlüsü işçiler olmasına karşın, bunların vergileme ile ilgili ödevleri işveren tarafından yerine getirilmektedir. Dolayısıyla, işveren burada vergi sorumlusu durumundadır. Doğru yanıt D'dir.

Vergi borcu kural olarak vergiyi doğuran olayın gerçekleşmesi ile doğmaktadır. Nitekim VUK 19/2’de “Vergi alacağı vergi kanunlarının vergiyi bağladıkları olayın vukuu veya hukuki durumun tekemmülü ile doğar” denilmektedir. Yasa hükmünde de belirtildiği gibi devlet açısından vergi alacağı (yükümlü açısından vergi borcu) vergiyi doğuran olayın gerçekleşmesiyle ortaya çıkmaktadır. Doğru yanıt A'dır.

İkmalen vergi tarhı, bir vergi tarh edildikten sonra ortaya çıkan vergi farkı dolayısıyla gerçekleştirilmektedir. Yani, ikmalen tarhiyatın olması için, önceden tarh işlemi yapılmış olmalıdır. Ve bu tarh işlemi ile karşılanmayan bir vergi farkı bulunmalıdır. Ancak bu şartlarda ikmalen (tamamlayıcı nitelikte) vergi tarhı yapılabilir.Doğru yanıt B'dir.

Verginin tebliği vergilendirmeyi ilgilendiren ve hüküm ifade eden hususların yetkili makamlar tarafından mükellefe ya da ceza sorumlusuna yazı ile bildirilmesi anlamına gelmektedir.Doğru yanıt C'dir.

Yasa, tebliği vergilendirmeyi ilgilendiren ve hüküm ifade eden hususlar olarak belirtmesine karşın, tahakkuk fişlerini tebliğ kapsamı dışında bırakmıştır. Tahakkuk fişinin tebliğ işlemi dışında bırakılmasının nedeni, tahakkuk fişi ile yapılan tahakkuk hakkında yükümlünün zaten bilgisinin olduğu, ayrıca bildirimde bulunulmasının gereksiz olduğu yaklaşımıdır. Doğru yanıt C'dir.

Tahakkuk zamanaşımı Vergi Usul Kanunu’nun 114. maddesinde düzenlenmiştir. Anılan madde hükmüne göre; “Vergi alacağının doğduğu takvim yılını takip eden yılın başından başlayarak beş yıl içinde tarh ve mükellefe tebliğ edilmeyen vergiler zamanaşımına uğrar.” Yasada öngörülen bu süre içinde idarenin tarh ve tebliğ işlemlerini yapmaması durumunda, vergiyi tahakkuk ettirme olanağı bulunmamaktadır. Dolayısıyla, tahakkuku yapılmamış verginin “alacak” niteliği bulunmadığından dolayı yükümlüden istenme olanağı bulunmamaktadır. Doğru yanıt D'dir.

Zamanaşımını kesen nedenlerden bazıları şunlardır: 
• Ödeme yapılması, 
• Haciz uygulanması, 
• Zorla tahsil ve takip işlemleri sonucunda tahsilat yapılması, 
• Ödeme emri tebliğ edilmesi, 
• Mal bildirimi, mal edinme ve artmalarının bildirilmesi, 
• Yukarıdaki işlemlerin kefil veya kanuni temsilci kişiliğinde gerçekleşmesi, 
• Uyuşmazlık konusu olan kamu alacaklarında yargı organı tarafından bozma kararı verilmesi, 
• Yargı organlarının yürütmenin durdurulması kararı vermesi, 
• Kamu alacağının teminata bağlanmasıdır.

Terkin, silinme anlamına gelmektedir. Vergi hukukunda terkin, bazı koşulların varlığı durumunda devletin vergi alacağını bütün hukuki sonuçları ile birlikte ortadan kaldıran bir idari işlemdir. Verginin terkin edilmesi ancak yasal koşulların bulunması durumunda mümkündür. Terkin işlemi dört nedene dayalı olarak yapılabilir: • Doğal Afetler Nedeniyle Terkin • Yargı Kararına Dayanan Terkin• Vergi Hatalarının Düzeltilmesi Nedeniyle Terkin • Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun’a Dayalı Terkin. Doğru yanıt A'dır.

Verginin ödenmesiyle vergi borcunun ortadan kalkabilmesi için temel kural ödemenin zamanında yapılmasıdır. Vergiler ödeme zamanı geçtikten sonra ödendiğinde geciken zamana göre gecikme zammı hesaplanmaktadır. Doğru yanıt B'dir.

Vergi Usul Kanunu’un 9. maddesinde “Mükellefiyet ve vergi sorumluluğu için kanuni ehliyet şart değildir.” hükmü yer almaktadır. Buna göre bir kimsenin vergi yükümlüsü ya da vergi sorumlusu olabilmesi için fiil ehliyetine sahip olması gerekmez. Dolayısıyla, vergiyi doğuran olayla ilişki kurulmuş olmak kaydıyla herkes vergi yükümlüsü olabilir. Ancak fiil ehliyeti olmayanların vergileme ile ilgili ödevleri kanuni temsilcileri tarafından yerine getirilir. Doğru cevap “A” şıkkıdır.

İradi temsil durumunda (vekâlet yoluyla temsilde) vergi dairesinin muhatabı vekil değil; asıl yükümlüdür. Bu nedenle vekilin vergileme ile ilgili ödevleri yerine getirmemesi durumunda, eksik ödenen vergiler asıl yükümlüden istenir ve cezalar da asıl yükümlü adına kesilir. Doğru cevap “D” şıkkıdır.

Vergi sorumlusu, vergi yükümlüsünden farklı bir kavramdır. Vergi sorumluları asıl vergi yükümlüsü olmayıp yasa gereği onların yerine görev almaktadırlar. Vergi sorumlusu, kendisi gerçek yükümlü olmamasına rağmen, vergi kanunlarının emredici hükümleri dolayısıyla verginin vergi dairesine ödenmesi ve diğer bazı işlemleri yapması zorunluluğu olan kişilerdir. Doğru cevap “B” şıkkıdır

Vergi hukukunda zincirleme sorumluluk birden fazla kişinin aynı vergi borcunun sorumlusu olmalarını ifade eder. Zincirleme sorumluluk durumunda, vergi dairesi, vergi borcunun tamamını zincirleme borçlu durumunda olanların herhangi birinden isteyebilir. Doğru cevap “C” şıkkıdır.

Vergi Usul Kanunu’nun 12. Maddesine göre; ölüm halinde mükellefin ödevleri, mirası reddetmemiş kanuni ve mansup mirasçılara geçer. Ancak, mirasçılardan her biri ölenin vergi borçlarından miras hisseleri oranında sorumlu olurlar. Ancak cezaların kişiselliği kuralının sonucu olarak cezalar dolayısıyla mirasçıların herhangi bir sorumluluğu bulunmamaktadır. Dolayısıyla ölüm hâlinde cezalar düşmektedir. Bu durumda mirasçılar, sadece 100.000 TL vergi borcundan sorumludurlar. Sorumlulukları da hisseleri oranında olduğu için her bir mirasçının da hisse oranı eşit (%50) olduğu için her bir çocuk 100.000 TL vergi borcunun %50’si olan 50.000 TL’den sorumludur. Doğru cevap “E” şıkkıdır.

VUK’un 20. maddesinde “Verginin tarhı, vergi alacağının kanunlarında gösterilen matrah ve nispetler üzerinden vergi dairesi tarafından hesaplanarak bu alacağı miktar itibariyle tespit eden idari muameledir.” şeklinde tanımlanmaktadır. Doğru cevap “A” şıkkıdır.

Beyana dayanan tarh, verginin hesaplanmasında, yükümlünün beyan ettiği matraha vergi tarifesinin uygulanması yoluyla gerçekleştirilen tarh işlemidir. Beyana dayanan tarhta yükümlüler defter ve belgeler üzerinden hesapladıkları vergi matrahını ve buna esas olan değerleri beyanname ile vergi dairesine bildirmektedirler. Vergi dairesi, beyan edilen vergi matrahını esas alarak, tahakkuk fişi düzenlemek suretiyle tarh işlemini gerçekleştirmektedir. Doğru cevap “A” şıkkıdır.

Verginin ödenebilir duruma gelmesi ve bazı sürelerin başlangıcı tebliğe bağlıdır. Verginin tebliği vergilendirmeyi ilgilendiren ve hüküm ifade eden hususların yetkili makamlar tarafından mükellefe ya da ceza sorumlusuna yazı ile bildirilmesi anlamına gelmektedir. Doğru cevap “B” şıkkıdır.

Elektronik Tebligat, fiziki ortamda yapılan tebligat ile aynı sonucu doğurmaktadır. E-Tebligat sistemi ile gönderilen belgeler, mükellefin elektronik ortamdaki adresine ulaştığı tarihi izleyen beşinci günün sonunda tebliğ edilmiş sayılır ve ayrıca posta yoluyla tebligat yapılmaz. Doğru cevap “C” şıkkıdır.

Tahakkuk zamanaşımı Vergi Usul Kanunu'nun 114. maddesinde düzenlenmiştir. Anılan madde hükmüne göre; Vergi alacağının doğduğu takvim yılını takip eden yılın başından başlayarak beş yıl içinde tarh ve mükellefe tebliğ edilmeyen vergiler zamanaşımına uğrar Doğru cevap “E” şıkkıdır.