VERGİ UYGULAMALARI - Deneme Sınavı - 2

Katma değer vergisinin kanun’da belirtilen oranı %10’dur. Ancak oran konusunda Cumhurbaşkanına yetki verilmiştir. Bu çerçevede Cumhurbaşkanı, oranı mal ve hizmet grupları, perakende ve toptan safhası itibarıyla ayrı ayrı 4 katına kadar artırmaya ve %1’e kadar indirmeye yetkilidir.

Cumhurbaşkanı katma değer vergisi oranlarına ilişkin belirleme yetkisini çeşitli kararlarla kullanmıştır. Bu kararlar sonucunda genel oran % 18 olarak belirlenmiştir. Genel oran dışında % 1 ve % 8 olarak iki ayrı oran belirlenmiştir. Buna göre; I Sayılı Listede yer alan mal ve hizmet grupları için % 1; II Sayılı Listede yer alan mal ve hizmet grupları için % 8 oranı, diğer mal ve hizmetler için ise % 18 oranı uygulanacaktır.

Katma değer vergisinde genel kural indirim olmakla birlikte bazı işlemler sebebiyle ödenen KDV’nin indirilmesi olanağı yoktur. Bunlar aşağıda kısaca açıklanmaktadır.
Verginin Konusuna Girmeyen İşlemler
Vergi Bağışıklığı Kapsamındaki İşlemler
Binek Otomobillerinin Katma Değer Vergisi
Zayi Olan Malların Katma Değer Vergisi
Kanunen Kabul Edilmeyen Giderler

Mükellefin değişik nedenlerle işi bırakması hâlinde, beyanname işin bırakıldığı ayı izleyen ayın 26. günü akşamı verilecektir. Ülkeyi terk hâlinde beyanname, terkten önceki 15 gün içinde verilir.

Katma değer vergisi aşağıda belirtilen süreler içinde ödenir; Bir aylık vergilendirme dönemine ait vergi, izleyen ayın 26. günü akşamına kadar.

Belgesiz mal bulundurdukları veya hizmet satın aldıkları tespit edilenlere, bunlara ait alış belgelerinin ibrazı için tespit tarihinden itibaren 10 günlük süre verilir.

Ticari teamüllere uygun olan ve faturada ayrıca gösterilen iskontolar matraha dahil değildir.

5.000 - (5000 x % 20) = 4.000 vergi matrahına % 18’lik KDV oranı uygulanacak.
4.000 x % 18 = 720 TL KDV ödenecektir.

486 x 100 = 48.600, 48.600 / 108 = 450 TL KDV hariç bedel.
Bu mal için ödenecek KDV 486-450=36 TL'dir.

Vergi Kabanahtleri ile vergi suçları arasındaki temel farklılıklar temel olarak şunlardır:
• Vergi kabahatleri, vergi ziyaının (kaybının) veya şekli vergi ödevlerinin ihmalinin (usulsüzlük) meydana gelmesini engellemeyi amaçlarken vergi suçları kamu düzenini ihlal niteliği ağır basan ve devlet otoritesinin zayıflamasına neden olacak fiilleri engellemeyi amaçlar.
• Vergi kabahatlerine ilişkin fiil ve yaptırımlar idari usullerle saptanırken vergi suçlarına ilişkin fiil ve yaptırımlar kazai (yargısal) usullerle saptanır. Vergi kabahatlerinde kabahat olarak saptanan fiilin cezası idari merci olan vergi dairesince kesilir. Vergi suçlarında cezaya mahkemece hükmedilir.
Başka bir deyişle işlenen fiillerin niteliklerine bağlı olarak yaptırımı uygulamaya yetkili makamlar farklıdır.
• Vergi kabahatlerinin yaptırımı parasal, vergi suçlarının yaptırımı ise hürriyeti bağlayıcı ceza karakterindedir.
• Vergi kabahatlerinde işlenen fiillerde kasıt veya taksirin var olup olmadığı aranmazken adli vergi suçlarının temel unsurlarından biri fiillerin kasıtlı olarak işlenmesi hâlinde yaptırım uygulanacak olmasıdır.

Verginin eksik veya geç tahakkuk etmesi ile verginin haksız yere geri verilmesi (iadesi) hâllerinde vergi ziyaı ortaya çıkar. Tahakkuk etmiş bir verginin geç tahsil edilmesi veya hiç tahsil edilememesi hâlinde vergi ziyaı suçu oluşmaz.

Defter ve belgeler yangın, su baskını veya yer sarsıntısı gibi doğal afetler sebebiyle yok olduğunda ileri sürülen yok olma olayının öğrenilmesinden itibaren onbeş gün içinde ticari işletmenin bulunduğu yer mahkemesine başvurulur ve mahkemenin olumlu kararı çıkarsa (yani zayi belgesi alınırsa) yok olma nedenine dayanan fiil oluşmaz. Somut olayda Behçet su baskınının yaşandığı gün yok olma olayını tespit etmiştir. Bu nedenle 20.06.2020 tarihinden itibaren başlayan on beş günlük 05.07.2020 tarihinde dolmaktadır.

Sahte belge, gerçek bir muamele veya durum olmadığı hâlde varmış gibi düzenlenen belgelerdir. Örneğin, bir inşaat firmasına demir, çimento, kereste ve benzeri satılmadığı hâlde, satılmış gibi
düzenlenen belge, sahte belgedir. Hiçbir ekonomik faaliyette bulunulmamasına rağmen (mal veya hizmet hareketi olmaksızın) sanki öyle bir faaliyette bulunulmuş gibi bir belge düzenlemektir. Mal alımı ve satımı olmadığı hâlde düzenlenen belge sahte niteliktedir. Uygulamada bu nitelikteki belgelere “naylon” belge denmektedir.

Genel usulsüzlük kabahatini oluşturan fiiller, birinci derece ve ikinci derece fiiller olmak üzere iki grupta ele alınmıştır.
Birinci Derece Fiiller: Beyannamelerin süresinde verilmemesi, Defterlerin tutulmaması, Kayıt ve belgelerin noksan, usulsüz veya karışık olması, Ekim-sayım beyanında bulunulmaması, Defterlere ilişkin kayıt nizamına uyulmaması, İşe başlamanın zamanında bildirilmemesi, Defter tasdiklerinin yaptırılmaması, ek süreden sonra tasdiki, Diğer ücretlerin zamanında tarh edilmemesi, Veraset ve intikal vergisi beyannamesinin birinci ek süreden sonra verilmesidir.
İkinci Derece Fiiller: Bildirimlerin süresinde yapılmaması, Ekim sayım beyanlarının yapılmaması, eksik veya yanlış yapılması, Diğer ücretlilerin vergi karnelerini almamaları, Defterlerin ek süre içinde tasdiki, Beyanname, bildirim ve belgelerin şekil ve içeriğe uymaması, Bazı belgelerin ibraz edilmemesi, Veraset ve intikal vergisi beyannamesinin birinci ek sürede verilmesidir.

Mücbir sebeplere VUK m. 13’te yer verilmiştir. Buna göre:
• Vergi ödevlerinden herhangi birinin yerine getirilmesine engel olacak derecede ağır kaza, ağır hastalık ve tutukluluk
• Vergi ödevlerinin yerine getirilmesine engel olacak yangın, yer sarsıntısı ve su basması gibi afetler
• Kişinin iradesi dışında vukua gelen mecburi gaybubetler
• Sahibinin iradesi dışındaki sebepler dolayısıyla defter ve vesikalarının elinden çıkmış bulunması gibi hâllerdir.
Maddede yer alan “gibi afetlere” mükellefin kasırgaya ve heyelana maruz kalması, “gibi hâllere” de yurt dışından gelecek mükellefin uçak seferinin iptal edilmiş olması, gözaltına alınma, mükellefin çocuğunun vefat etmesi örnek olarak verilebilir.

Genel usulsüzlük kabahatlerine ceza kesme zaman aşımı, suçun işlendiği yılı takip eden yılın birinci gününden başlayarak iki yıldır.

Tarhiyat sonrası uzlaşma, mükellefe yönelik idari işlem olan tarhiyat yapıldıktan sonra gidilebilecek bir idari yoldur. Tarhiyat sonrası uzlaşma kapsamına ikmalen, re’sen ve idarece tarh edilen vergiler ile bunlara ilişkin olarak kesilen vergi ziyaı kabahati girer. Bu nedenle beyana dayalı olarak yapılan tarhiyatlar ile genel usulsüzlük ve özel usulsüzlük kabahatlerine verilen cezalar tarhiyat sonrası uzlaşma kapsamına girmez. Kaçakçılık suçunu oluşturan ve dolayısıyla ağır nitelikli fiillerle vergi ziyaı suçunun işlenmesi hâlinde tarh edilecek ve kesilecek cezalar da kanunda açıkça belirtilmek suretiyle tarhiyat sonrası uzlaşma kapsamı dışına çıkartılmıştır.

Tarhiyat sonrası uzlaşmanın gerçekleşmediği durumlarda, uzlaşma tutanağının tebliğinden itibaren;
• Kalan dava açma süresi 15 günden fazlaysa normal süre içinde,
• Dava açma süresi bitmişse 15 gün içinde,
• Kalan dava açma süresi 15 günden azsa süre 15 gün olacak şekilde uzatılarak yetkili vergi mahkemesinde dava açılabilir.

Kaçakçılık suçunda yargılama süreci, vergi incelemesine yetkili kişiler tarafından vergi suçu raporu düzenlenmesi ve bu raporun inceleme elemanının bağlı bulunduğu birimin mütalasıyla Cumhuriyet Savcılığına ulaştırılmasıyla başlamaktadır. Savcılık, yapacağı inceleme sonucunda, rapordaki tespitlerin dava açmak için yeterli olmadığı görüşündeyse takipsizlik kararı verir. Raporun yeterli bulunması durumda iddianame hazırlanır ve mahkemeye sunulur. Mahkeme, iddianameyi kabulettiğinde kamu davası açılmış olur. Yargılama, Asliye Ceza Mahkemesi’nde yapılır.

Verginin eksik veya geç tahakkuk etmesi ile verginin haksız yere geri verilmesi (iadesi) hâllerinde vergi ziyaı ortaya çıkar. Doğru cevap A seçeneğidir.

Beyana dayanan vergilerde beyannamenin kanuni süresinden sonra kendiliğinden verilmesi hafifletici nitelikli fiil olarak belirtilmiştir. Doğru cevap C seçeneğidir.