VERGİ UYGULAMALARI - Deneme Sınavı - 15

Bu bağlamda, vergi kanunlarına aykırılıkları; vergi kabahatleri (idari yaptırım gerektiren) ve vergi suçları (adli vergi suçları) şeklinde ikili bir ayrıma tabi tutmak mümkündür. (Doğru Yanıt A Şıkkıdır.)

Vergi kanunlarına aykırılıkları; vergi kabahatleri (idari yaptırım gerektiren) ve vergi suçları (adli vergi suçları) şeklinde ikili bir ayrıma tabi tutmak mümkündür. (Doğru Yanıt B Şıkkıdır.)

Fiil ehliyetine sahip olmayan kişilerin vergi hukuku açısından ceza ehliyetleri bulunmamaktadır. Fiil ehliyetine sahip olmayan bir gerçek kişinin vergiye ilişkin ödevleri kanuni temsilcileri (veli, vasi, kayyım) tarafından yerine getirilmek durumundadır. Kanuni temsilcilerin temsil ettikleri kişilerin üzerlerine düşen ödevleri yerine getirmemeleri durumunda yaptırım doğrudan kanuni temsilciye kesilecektir. Bu nedenle kanuni temsilcilerin vergi kanunlarına aykırı hareketlerinden velayet/vesayet altında bulunanlar veya işlerinin idaresi kayyıma devredilenler cezaya muhatap olmazlar. Bu hâllerde cezanın muhatabı doğrudan doğruya veli, vasi veya kayyımın kendisidir (VUK m.332). Gerçek kişilerin kanuni temsilcilerinin kendilerine kesilen idari para cezaları nedeniyle temsil ettikleri kişilere rücu etmeleri söz konusu değildir. (Doğru Yanıt C Şıkkıdır.)

Tüzel kişilerin vergi mükellefiyetine ilişkin ödevleri kişi organ (örneğin, limitet şirketlerde müdür) veya kurul/organ (örneğin, anonim şirketlerde yönetim kurulu) tarafından yerine getirilmektedirler. Vergi kabahatleriyle ilgili olarak tüzel kişilerin ceza sorumluluğu kabul edilmiştir. Âdeta kabahati tüzel kişi işlemiş gibi doğrudan tüzel kişi sorumlu tutulur. Bu nedenle idari para cezası tüzel kişi adına kesilir. Tüzel kişilerin mal varlığından kısmen veya tamamen alınamayan vergi cezaları kanuni ödevleri yerine getirmeyen kanuni temsilcilerinin mal varlıklarından alınır (VUK m. 333). (Doğru Yanıt D Şıkkıdır.)

Vergi ziyaı kabahati, işlenen fiilin vergi ziyaına yol açmasını arayan bir kabahattir. İşlenen fiil, bir hareketin yapılması (icrai) şeklinde olabileceği gibi bir hareketin yapılmaması (ihmali) şeklinde de olabilir. İşlenen fiil vergi ziyaına sebep olmuyorsa vergi ziyaı suçundan bahsetmek mümkün olmaz.
Verginin eksik veya geç tahakkuk etmesi ile verginin haksız yere geri verilmesi (iadesi) hâllerinde vergi ziyaı ortaya çıkar. Tahakkuk etmiş bir verginin geç tahsil edilmesi veya hiç tahsil edilememesi hâlinde vergi ziyaı suçu oluşmaz. (Doğru Yanıt E Şıkkıdır.)

Muhayyel Adlarla Hesaplar Açmak: Gerçekte olmayan (hayal ürünü) bir kişiyi var ve yaşıyor gibi gösterip hayali adlara veya gerçekte var olan fakat işlemlerle hiç ilgisi bulunmayanlar adına hesaplar açılarak işletmeyle ilgili bazı hususların gizlenmesi amaçlanmaktadır. Vergi Usul Kanunu’nun 359. maddesindeki bu fillerle vergi ziyaına yol açılacak olması hâlinde yaptırım üç kat olarak uygulanacaktır. (Doğru Yanıt A Şıkkıdır.)

Genel usulsüzlük kabahatini oluşturan fiiller, birinci derece ve ikinci derece fiiller olmak üzere iki grupta ele alınmıştır.
Birinci Derece Fiiller: Beyannamelerin süresinde verilmemesi, Defterlerin tutulmaması, Kayıt ve belgelerin noksan, usulsüz veya karışık olması, Ekim-sayım beyanında bulunulmaması, Defterlere ilişkin kayıt nizamına uyulmaması, İşe başlamanın zamanında bildirilmemesi, Defter tasdiklerinin yaptırılmaması, ek süreden sonra tasdiki, Diğer ücretlerin zamanında tarh edilmemesi, Veraset ve intikal vergisi beyannamesinin birinci ek süreden sonra verilmesidir. (Doğru Yanıt B Şıkkıdır.)

Kesinleşmiş bir vergi kabahatinin kamu alacağı olması dolayısıyla kamu alacaklarının tahsil sürecine uygun şekilde ödenmesi hâlinde sorun çözülecektir. Ceza muhatabının rızaen ödeme yapmadığı durumda kamu alacaklısı cebri icraya başvurur. Kendisine vergi cezası kesilenler, bunlardan kurtulmak için ödeme dışında bazı olanaklara sahiptir. Bunlar; af, ölüm, terkin, yanılma, hataların varlığı, cezalarda indirim, mücbir sebep. (Doğru Yanıt D Şıkkıdır.)

Uyuşmazlık konusu vergi, resim, harç ve benzeri mali yükümleri tarh ve
tahakkuk ettiren, zam ve cezaları kesen idarenin bulunduğu yerdeki vergi mahkemesidir. Vergi mahkemelerinde dava açılmasında genel süre 30 gündür. (Doğru Yanıt D Şıkkıdır.)

Vergilendirme işleriyle uğraşan memurların, vergi incelemesinde ve idari yargıda görev yapanların, komisyonlarda görev alanların, bilirkişilerin ve kendilerine bilgi verilen meslek kuruluşlarının yöneticilerinin, öğrendikleri sırları veya gizli kalması gereken diğer hususları ifşa etmeleri veya kendilerinin veyahut üçüncü şahısların yararına kullanmaları hâlinde bu suç meydana gelir. Vergi mahremiyetini ihlal suçuna verilecek ceza, bir yıldan üç yıla kadar hapis ve beşbin güne kadar adli para cezasıdır. Bu suçu tekrar edenler bir daha devlet hizmetinde kullanılmaz. Adli vergi suçlarına ilişkin cezalar ceza mahkemelerince yapılan yargılama sonucunda verilir. Ceza yargılaması iddia, savunma ve bunların mahkemesi üzerine kuruludur. İddia görevini yapan makam Devlet adına Cumhuriyet Savcılığıdır. İddia makamı bir kişinin suç tiplerinden birine uygun düşen hareket yaptığını iddia ettiği zaman soruşturma başlatır ve sonuçta fiillerin suç oluşturduğu kanaatine ulaşırsa ceza mahkemesine kamu davası açar. (Doğru Yanıt E Şıkkıdır.)

Katma değer vergisinin mükellefleri KDVK’nın 8. maddesinde sayılmıştır. Anılan
maddeye göre vergi mükellefleri şunlardır.
• Mal teslimi ve hizmet ifası hâllerinde bu işleri yapanlar,
• İthalatta mal ve hizmet ithal edenler,
• Transit taşımalarda gümrük veya geçiş işlemine muhatap olanlar,
• PTT İşletme Genel Müdürlüğü ve radyo ve televizyon kurumları,
• Her türlü şans ve talih oyunlarını tertip edenler,
• Gösteri ve konserlerde bunları tertipleyenler veya gösterenler,
• Gelir Vergisi Kanununun 70. maddesinde belirtilen mal ve hakları kiraya
verenler,
• İsteğe bağlı mükellefiyette talepte bulunanlar

Katma değer vergisinde vergiyi doğuran olay “teslimdir”. Kanun teslimi şu şekilde
tanımlamıştır.

Mal teslimlerinde vergiyi doğuran olayla ilgili bazı özellikli durumlara aşağıda
kısaca yer verilmiştir.
Mal satışına ilişkin sözleşme yapılması ve mal bedeline mahsuben avans alınması hâlinde, malın teslimi yapılmadıkça vergiyi doğuran olay gerçekleşmez.
Mal teslimi bir hizmetle birlikte bütün olarak yapılıyorsa vergiyi doğuran olay,
hizmetin tamamlanmasıyla oluşur. Bu bağlamda, kurma (montaj) hizmetini de
içeren satışlarda hizmet tamamlanınca vergi doğar.
Gayrimenkul satışlarında vergiyi doğuran olay, satış işleminin tapu siciline
tescilin yapıldığı anda oluşur. Buna göre, gayrimenkul satış vaadi sözleşmelerinin
yapılması vergi doğuran olayı oluşturmaz. Ancak, satış vaadi sözleşmesinin yapılmasıyla beraber tasarruf hakkının da devredildiği hâllerde vergiyi doğuran olay
satış sözleşmesinin yapıldığı anda oluşur.
Mülkiyeti muhafaza kaydı ile yapılan satışlarda malın alıcıya teslim edilmesiyle vergiyi doğuran olay oluşur.
Su, elektrik, doğal gaz ve benzerlerinin dağıtım ve satışlarında vergi doğuran
olay tüketim bedellerinin satıcı tarafından tahakkuk ettirilmesidir

Vergiye tabi malların işletme personeline ücret, prim, ikramiye, hediye, yardım gibi adlarla verilmesi de vergiyi doğuran olaydır.

Katma değer vergisinin konusuna giren işlemlerden ilki; “ticari, sınai, zirai ve serbest meslek faaliyeti çerçevesinde yapılan teslim ve hizmetler” olarak belirlenmiştir. Bankaların yapmış olduğu işlemler BSMV(Banka sigorta muamele vergisi)'ye tabidir. Doğru yanıt C'dir.

Katma değer vergisinin mükellefleri KDVK’nın 8. maddesinde sayılmıştır. Anılan maddeye göre vergi mükellefleri şunlardır.
• Mal teslimi ve hizmet ifası hâllerinde bu işleri yapanlar,
• İthalatta mal ve hizmet ithal edenler,
• Transit taşımalarda gümrük veya geçiş işlemine muhatap olanlar,
• PTT İşletme Genel Müdürlüğü ve radyo ve televizyon kurumları,
• Her türlü şans ve talih oyunlarını tertip edenler,
• Gösteri ve konserlerde bunları tertipleyenler veya gösterenler,
• Gelir Vergisi Kanununun 70. maddesinde belirtilen mal ve hakları kiraya
verenler,
• İsteğe bağlı mükellefiyette talepte bulunanlar

Görüldüğü gibi, kanun’da katma değer vergisi mükellefleri ifadesiyle “vergi sorumluları” sayılmıştır. Katma değer vergisi yükünün nihai tüketici üzerinde kalması öngörüldüğünden teorik olarak verginin mükellefi; vergi konusuna giren mal ve hizmetlerin
nihai tüketicileridir. Doğru yanıt D'dir.

Trampa iki ayrı teslim niteliğindedir. Vergiye tabi iki mal ve/veya hizmetin trampaya tabi tutulması hâlinde, KDV açısından her iki mal ya da hizmet itibarıyla ayrı teslim söz konusu olmaktadır. Doğru yanıt E'dir.

Gider Vergileri Kanunu’na göre alınmakta olan özel iletişim vergisi ve şans oyunları vergisi, katma değer vergisi matrahına dahil edilmez. Doğru yanıt B'dir.

Vergi konusuna giren işlemleri gerçekleştiren bir yabancı gerçek veya tüzel kişinin mal teslimleri ve hizmet ifaları üzerinden de vergi hesaplanması gerekir. Ancak, bu durumdakilerin KDV’yi tahsil ederek vergi dairesine yatırmama olasılıkları yüksektir. Bu nedenle bu kişilere ödeme yapan vergi sorumluları, işlem bedeli üzerinden hesaplanan KDV’yi bu kişilere ödemeyip vergi dairesine “sorumlu sıfatıyla” beyan ederek ödeyecektir. Doğru yanıt A'dır.

Karşılıklı olmak kaydıyla yabancı devletlerin Türkiye’deki diplomatik temsilciliklerine, konsolosluklarına ve bunların diplomatik haklara sahip mensuplarına yapılan teslim ve hizmetler ile uluslararası anlaşmalar gereğince vergi muafiyeti tanınan uluslararası kuruluşlara ve bunların mensuplarına yapılan teslim ve hizmetler KDV’den istisnadır. Diğer şıklarda sayılanlar muafiyettir. Doğru yanıt E'dir.