VERGİ UYGULAMALARI - Deneme Sınavı - 8

Vergi sorumluları asıl vergi yükümlüsü olmayıp yasa gereği onların yerine görev almaktadırlar. Vergi sorumlusu, kendisi gerçek yükümlü olmamasına rağmen, vergi kanunlarının emredici hükümleri dolayısıyla verginin vergi dairesine ödenmesi ve diğer bazı işlemleri yapması zorunluluğu olan kişilerdir. Örneğin, bir işveren işçilerine ücretlerini öderken ücret üzerinden kesilen vergileri vergi dairesine yatırmak zorundadır. Bu durumda, asıl vergi yükümlüsü işçiler olmasına karşın, bunların vergileme ile ilgili ödevleri işveren tarafından yerine getirilmektedir. Dolayısıyla, işveren burada vergi sorumlusu durumundadır. Doğru yanıt D'dir.

Vergi borcu kural olarak vergiyi doğuran olayın gerçekleşmesi ile doğmaktadır. Nitekim VUK 19/2’de “Vergi alacağı vergi kanunlarının vergiyi bağladıkları olayın vukuu veya hukuki durumun tekemmülü ile doğar” denilmektedir. Yasa hükmünde de belirtildiği gibi devlet açısından vergi alacağı (yükümlü açısından vergi borcu) vergiyi doğuran olayın gerçekleşmesiyle ortaya çıkmaktadır. Doğru yanıt A'dır.

İkmalen vergi tarhı, bir vergi tarh edildikten sonra ortaya çıkan vergi farkı dolayısıyla gerçekleştirilmektedir. Yani, ikmalen tarhiyatın olması için, önceden tarh işlemi yapılmış olmalıdır. Ve bu tarh işlemi ile karşılanmayan bir vergi farkı bulunmalıdır. Ancak bu şartlarda ikmalen (tamamlayıcı nitelikte) vergi tarhı yapılabilir.Doğru yanıt B'dir.

Verginin tebliği vergilendirmeyi ilgilendiren ve hüküm ifade eden hususların yetkili makamlar tarafından mükellefe ya da ceza sorumlusuna yazı ile bildirilmesi anlamına gelmektedir.Doğru yanıt C'dir.

Yasa, tebliği vergilendirmeyi ilgilendiren ve hüküm ifade eden hususlar olarak belirtmesine karşın, tahakkuk fişlerini tebliğ kapsamı dışında bırakmıştır. Tahakkuk fişinin tebliğ işlemi dışında bırakılmasının nedeni, tahakkuk fişi ile yapılan tahakkuk hakkında yükümlünün zaten bilgisinin olduğu, ayrıca bildirimde bulunulmasının gereksiz olduğu yaklaşımıdır. Doğru yanıt C'dir.

Tahakkuk zamanaşımı Vergi Usul Kanunu’nun 114. maddesinde düzenlenmiştir. Anılan madde hükmüne göre; “Vergi alacağının doğduğu takvim yılını takip eden yılın başından başlayarak beş yıl içinde tarh ve mükellefe tebliğ edilmeyen vergiler zamanaşımına uğrar.” Yasada öngörülen bu süre içinde idarenin tarh ve tebliğ işlemlerini yapmaması durumunda, vergiyi tahakkuk ettirme olanağı bulunmamaktadır. Dolayısıyla, tahakkuku yapılmamış verginin “alacak” niteliği bulunmadığından dolayı yükümlüden istenme olanağı bulunmamaktadır. Doğru yanıt D'dir.

Zamanaşımını kesen nedenlerden bazıları şunlardır: 
• Ödeme yapılması, 
• Haciz uygulanması, 
• Zorla tahsil ve takip işlemleri sonucunda tahsilat yapılması, 
• Ödeme emri tebliğ edilmesi, 
• Mal bildirimi, mal edinme ve artmalarının bildirilmesi, 
• Yukarıdaki işlemlerin kefil veya kanuni temsilci kişiliğinde gerçekleşmesi, 
• Uyuşmazlık konusu olan kamu alacaklarında yargı organı tarafından bozma kararı verilmesi, 
• Yargı organlarının yürütmenin durdurulması kararı vermesi, 
• Kamu alacağının teminata bağlanmasıdır.

Terkin, silinme anlamına gelmektedir. Vergi hukukunda terkin, bazı koşulların varlığı durumunda devletin vergi alacağını bütün hukuki sonuçları ile birlikte ortadan kaldıran bir idari işlemdir. Verginin terkin edilmesi ancak yasal koşulların bulunması durumunda mümkündür. Terkin işlemi dört nedene dayalı olarak yapılabilir: • Doğal Afetler Nedeniyle Terkin • Yargı Kararına Dayanan Terkin• Vergi Hatalarının Düzeltilmesi Nedeniyle Terkin • Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun’a Dayalı Terkin. Doğru yanıt A'dır.

Verginin ödenmesiyle vergi borcunun ortadan kalkabilmesi için temel kural ödemenin zamanında yapılmasıdır. Vergiler ödeme zamanı geçtikten sonra ödendiğinde geciken zamana göre gecikme zammı hesaplanmaktadır. Doğru yanıt B'dir.

İşletmelerin hukuki yapısı kurumlar vergisine tabi olacak şekilde yapılandırıldığında, gelir vergisine göre bazı avantajlar ortaya çıkmaktadır. Bunlar: 

Gelir vergisi mükellefleri, ödenmeyen vergiler bakımından bütün mal varlığıyla sorumludur. Bir ticari işletmenin vergi borçları ödenmediğinde işletmenin sahibi özel mal varlığı ile de sorumlu tutulur. Sınırsız sorumluk olarak nitelenen bu durum kurumlar vergisine tabi şirketlerde (özellikle anonim şirketlerde) söz konusu değildir.

Başka bir avantaj, gelir vergisine tabi olarak ticari kazanç elde edenler, yanlarında çalışan eş ve küçük çocuklarına yapmış oldukları ücret ödemelerini gider olarak düşürmezler. Kurumlar vergisinde bu yönde bir kısıtlama yoktur.

Bir diğer avantaj ise vergi oranları konusundadır. Gelir vergisi yapı olarak, artan oranlıdır. Vergi matrahı arttıkça matraha uygulanan oran kademeli olarak artmakta ve %40’a ulaşmaktadır. Kurumlar vergisi ise düz oranlı yapıya sahip olduğundan matrahın arttığı hâllerde ciddi avantajlar ortaya çıkarmaktadır. Doğru yanıt D'dir.

Hem kanuni merkezi hem de iş merkezi Türkiye’de olmayan kurumlar Türkiye’den kazanç elde etmeleri hâlinde dar mükellef sayılırlar. Dar mükellef kurumun hangi durumda kazancı Türkiye’de elde etmiş sayılacağı konusunda, Gelir Vergisi Kanunu’nda yer alan esaslar dikkate alınmaktadır. Doğru yanıt B'dir.

Sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerde komandite ortakları kâr payı şahsi ticari kazanç olarak vergilendirilir. Aynı kazancın iki kez vergilenmesini önlemek üzere kurum kazancından komandite ortaklara isabet eden pay düşülür.Doğru yanıt E'dir.

Kurumlar ticari faaliyetlerini sürdürürken ortak dışı kişilerden borç para alabilecekleri gibi ortaklarından da borç alabilirler. Kurumun kendi ortaklarından veya ortaklarıyla “ilişkili kişilerden” yapacağı borçlanmalar için faiz de ödeyebilir. Ortakla ilişkili kişi; 
• Ortağın, doğrudan veya dolaylı olarak en az %10 (yüzde on) oranında ortağı olduğu, • Ortağın en az %10 (yüzde on) oranında oy veya kâr payı hakkına sahip olduğu bir kurumu, 
• Doğrudan veya dolaylı olarak, ortağın veya ortakla ilişkili bu kurumun sermayesinin, oy veya kâr payı hakkına sahip hisselerinin en az %10 (yüzde on)’unu elinde bulunduran bir gerçek kişi veya kurumu ifade etmektedir

Emek ve sermaye unsurlarının birlikte kullanılarak devamlı bir organizasyona dayanan, gelir vergisinin tanımını yaptığı zirai ve serbest meslek faaliyetleri dışında kalan, tüm faaliyetlere ticari faaliyet denir. Doğru cevap A seçeneğidir.

Üretim sonucu artık değer yaratma çabalarına sınai faaliyet denilmektedir. Doğru cevap C seçeneğidir.

Bazı taşıtların giderleri ve amortismanları gider olarak kabul edilmezler. Doğru cevap E seçeneğidir.

İşveren sendikasına ödenen aidatlar ticari kazancın tespitinde gider olarak indirilebilir. Doğru cevap E seçeneğidir.

İşletmelerde çalıştırılanlara, ücret, prim ve diğer adlarla hizmet karşılığı yapılan ödemeler zirai kazancın tespitinde indirilebilecek giderlerden biridir. Doğru cevap C seçeneğidir.

Her türlü para cezaları ve vergi cezaları ile çiftçinin suçlarından doğan tazminatlar zirai kazancın tespitinde indirilmeyecek giderlerden biridir. Doğru cevap A seçeneğidir.

Seyahat ve konaklama giderleri serbest meslek kazancında hasılattan indirilebilen giderlerdendir. Doğru cevap C seçeneğidir.