VERGİ UYGULAMALARI - Deneme Sınavı - 6

İradi temsil durumunda (vekâlet yoluyla temsilde) vergi dairesinin muhatabı vekil değil; asıl yükümlüdür. Bu nedenle vekilin vergileme ile ilgili ödevleri yerine getirmemesi durumunda, eksik ödenen vergiler asıl yükümlüden istenir ve cezalar da asıl yükümlü adına kesilir. Doğru cevap “D” şıkkıdır.

Vergi sorumlusu, vergi yükümlüsünden farklı bir kavramdır. Vergi sorumluları asıl vergi yükümlüsü olmayıp yasa gereği onların yerine görev almaktadırlar. Vergi sorumlusu, kendisi gerçek yükümlü olmamasına rağmen, vergi kanunlarının emredici hükümleri dolayısıyla verginin vergi dairesine ödenmesi ve diğer bazı işlemleri yapması zorunluluğu olan kişilerdir. Doğru cevap “B” şıkkıdır

Vergi hukukunda zincirleme sorumluluk birden fazla kişinin aynı vergi borcunun sorumlusu olmalarını ifade eder. Zincirleme sorumluluk durumunda, vergi dairesi, vergi borcunun tamamını zincirleme borçlu durumunda olanların herhangi birinden isteyebilir. Doğru cevap “C” şıkkıdır.

Vergi Usul Kanunu’nun 12. Maddesine göre; ölüm halinde mükellefin ödevleri, mirası reddetmemiş kanuni ve mansup mirasçılara geçer. Ancak, mirasçılardan her biri ölenin vergi borçlarından miras hisseleri oranında sorumlu olurlar. Ancak cezaların kişiselliği kuralının sonucu olarak cezalar dolayısıyla mirasçıların herhangi bir sorumluluğu bulunmamaktadır. Dolayısıyla ölüm hâlinde cezalar düşmektedir. Bu durumda mirasçılar, sadece 100.000 TL vergi borcundan sorumludurlar. Sorumlulukları da hisseleri oranında olduğu için her bir mirasçının da hisse oranı eşit (%50) olduğu için her bir çocuk 100.000 TL vergi borcunun %50’si olan 50.000 TL’den sorumludur. Doğru cevap “E” şıkkıdır.

VUK’un 20. maddesinde “Verginin tarhı, vergi alacağının kanunlarında gösterilen matrah ve nispetler üzerinden vergi dairesi tarafından hesaplanarak bu alacağı miktar itibariyle tespit eden idari muameledir.” şeklinde tanımlanmaktadır. Doğru cevap “A” şıkkıdır.

Beyana dayanan tarh, verginin hesaplanmasında, yükümlünün beyan ettiği matraha vergi tarifesinin uygulanması yoluyla gerçekleştirilen tarh işlemidir. Beyana dayanan tarhta yükümlüler defter ve belgeler üzerinden hesapladıkları vergi matrahını ve buna esas olan değerleri beyanname ile vergi dairesine bildirmektedirler. Vergi dairesi, beyan edilen vergi matrahını esas alarak, tahakkuk fişi düzenlemek suretiyle tarh işlemini gerçekleştirmektedir. Doğru cevap “A” şıkkıdır.

Verginin ödenebilir duruma gelmesi ve bazı sürelerin başlangıcı tebliğe bağlıdır. Verginin tebliği vergilendirmeyi ilgilendiren ve hüküm ifade eden hususların yetkili makamlar tarafından mükellefe ya da ceza sorumlusuna yazı ile bildirilmesi anlamına gelmektedir. Doğru cevap “B” şıkkıdır.

Elektronik Tebligat, fiziki ortamda yapılan tebligat ile aynı sonucu doğurmaktadır. E-Tebligat sistemi ile gönderilen belgeler, mükellefin elektronik ortamdaki adresine ulaştığı tarihi izleyen beşinci günün sonunda tebliğ edilmiş sayılır ve ayrıca posta yoluyla tebligat yapılmaz. Doğru cevap “C” şıkkıdır.

Tahakkuk zamanaşımı Vergi Usul Kanunu'nun 114. maddesinde düzenlenmiştir. Anılan madde hükmüne göre; Vergi alacağının doğduğu takvim yılını takip eden yılın başından başlayarak beş yıl içinde tarh ve mükellefe tebliğ edilmeyen vergiler zamanaşımına uğrar Doğru cevap “E” şıkkıdır.

Kira gelirleri, Gelir Vergisi Kanunu’nda “gayrimenkul sermaye iradı” olarak nitelendirilmiştir. Gayrimenkul sermaye iradı, “gayrimenkul” olarak kabul edilen mal ve hakların kiraya verilmesi karşılığında elde edilen gelirleri ifade etmek üzere kullanılmaktadır.

Gayrimenkul sermaye iratlarında elde etme “tahsil esasına” bağlanmıştır. Geçmiş yıl kiralarının sonraki yıllarda ödenmesi halinde, bu kiralar ödemenin yapıldığı yılda elde edilmiş kabul edilir. Gelecek yılların kiralarının peşin ödenmesi halinde ise her biri ait olduğu yılın kira geliri sayılır. Bu durumda 2018 (12.000 TL), 2019 (13.000 TL)  ve 2020 (14.000 TL) yıllarına ait kiralar 2020 yılında kiracıdan alındığı için, 2020 yılının gayrimenkul sermaye iradı (39.000 TL) olarak kabul edilir. 2021 yılına ait olan 15.000 TL kira geliri ise 2021 yılının geliri olarak değerlendirilecektir. Doğru cevap "D" şıkkıdır.

Gayrimenkulün aydınlatma, ısıtma, su ve asansör gibi giderlerinin kiraya veren (mal sahibi) tarafından ödenmesi halinde bu giderler hasılattan indirilebilmektedir; kiracı tarafından ödenmesi halinde ise gayrimenkul sermaye iradı hasılatından indirilememektedir. Doğru cevap "E" şıkkıdır.

Gayrimenkul sermaye iradı elde eden mükellefler istemeleri halinde herhangi bir belge gerekmeksizin hasılatın % 15’ini götürü gider olarak düşebilirler.

Vergi sorumlularının faaliyetleriyle ilgili olarak yapmış oldukları kira ödemelerinden vergi kesintisi yapmaları ve bu kesintileri kanunen belirlenmiş sürelerde bildirerek ödemeleri zorunludur. Vergi sorumlusu durumunda olan birinci sınıf tüccar A, ticari faaliyetini sürdürdüğü iş yeri için yaptığı kira ödemesi üzerinden vergi kesintisi yapmak zorundadır. Çünkü B kişisinin özel mal varlığına dahil olan bir iş yerini kiraya tutmuştur. Vergi kesintisi brüt kira bedelinin % 20’sidir. Bu durumda 10.000 TL kira ödemesi için 2.000 TL vergi kesintisi yapacaktır.

Sahibinin ticari, zirai veya mesleki faaliyeti dışındaki sermaye veya para ile temsil edilen değerlerden oluşan sermaye dolayısıyla elde ettiği kar payı, faiz ve benzeri gelirler, menkul sermaye iradı kapsamında vergilendirilmektedir. Doğru cevap "B" şıkkıdır.

Gelir vergisinin üniter yapısı nedeniyle bütün gelirlerin toplanması gerekmektedir. Ancak çeşitli nedenlerle bazı gelirler için beyanname verilmesine gerek bulunmamaktadır. Diğer gelirler nedeniyle beyanname verilmesi halinde bu tür gelirler beyannameye dahil edilmeyecektir. B, C, D ve E şıklarında yer alan gelirler bu kapsama girmektedir. ancak A şıkkında yer alan "birden sonraki işverenden alınan gelir vergisi tarifesinin ikinci gelir diliminde yer alan tutarı aşan ücretler" için beyanname verilmesi gerekir. Eğer söz konusu ücret geliri toplamı, gelir vergisi tarifesinin ikinci gelir diliminde yer alan tutarı aşmasaydı bunun için de beyanname verilmesine gerek kalmayacaktı. Doğru cevap "A" şıkkıdır.

Hesaplanan gelir vergisinden, önceden ödenmiş bazı vergiler düşülerek ödenecek vergiye
ulaşılır. Söz konusu vergiler ise şunlardır:

Zararlar ise vergi matrahına ulaşmak için beyan edilecek gelirden düşülür. Yani vergi hesaplanmadan önceki aşamada indirilebilen kalemlerden biridir. Doğru cevap "C" şıkkıdır.

Geliri “sadece” basit usulde tespit edilen ticari kazançlardan oluşan mükellefler bu kazançlarını, ait olduğu yılı izleyen yılın Şubat ayının sonuna kadar beyan edeceklerdir. Doğru cevap "B" şıkkıdır.

Vergi mükellefi (yükümlü), “vergi kanunlarına göre kendisine vergi borcu terettübeden gerçek ve tüzel kişidir”. Bu tanımlama, ilk bakışta, vergi yükümlülüğünün sadece vergi borcunun ödenmesinden ibaret olduğu gibi yanlış bir yargı ortaya çıkarabilir. Burada tanımlanan vergi yükümlülüğü sadece “maddi” vergi yükümlülüğüdür.
Vergi mükellefinin vergi borcunu ödeme dışında başka yükümlülükleri de bulunmaktadır. Bunlardan bazıları; defter tutmak, işe başlamayı ve işi bırakmayı bildirmek, adres değişikliklerini bildirmektir. Bu bilgiler ışığında vergi mükellefi şu şekilde tanımlanabilir: Kendisine vergi kanunları gereğince vergi borcu ve/veya şekli ve usuli görevler düşen kimseye vergi mükellefi denilmektedir. (Doğru Yanıt A Şıkkıdır.)

Ehliyet kurumu Medeni Kanun’da düzenlenmiştir. Vergi Usul Kanunu’un 9. maddesinde “Mükellefiyet ve vergi sorumluluğu için kanuni ehliyet şart değildir.” hükmü yer almaktadır. Buna göre bir kimsenin vergi yükümlüsü ya da vergi sorumlusu olabilmesi için fiil ehliyeti olması gerekmez. Yasa vergi yükümlülüğü ve vergi sorumluluğu ile ilgili olarak kanuni ehliyet aramamıştır. Dolayısıyla, vergiyi doğuran olayla ilişki kurulmuş olmak kaydıyla herkes vergi yükümlüsü olabilir. Fiil ehliyeti olmayanların vergileme ile ilgili ödevleri kanuni temsilcileri tarafından yerine getirilir. (Doğru Yanıt B Şıkkıdır.)