VERGİ UYGULAMALARI - Deneme Sınavı - 10

Geçmiş yıl kiralarının sonraki yıllarda ödenmesi hâlinde, bu kiralar ödemenin yapıldığı yılda elde edilmiş kabul edilir. Gelecek yılların kiralarının peşin ödenmesi hâlinde ise her biri ait olduğu yılın kira geliri sayılır. Cevabımız B seçeneğidir.

Gayrimenkul sermaye iradı elde edenlerin hasılattan düşebilecekleri giderler aşağıda kısaca açıklanmıştır.

Cevabımız C seçeneğidir.

Gayrimenkul sermaye iradı elde eden mükellefler istemeleri hâlinde herhangi bir belge gerekmeksizin hasılatın % 15’ini götürü gider olarak düşebilirler.

Gelir Vergisi Kanunu'na göre sahibinin ticari, zirai veya mesleki faaliyeti dışında nakdi sermaye veya para ile temsil edilen değerlerden müteşekkil sermaye dolayısıyla elde ettiği kar payı, faiz, kira ve benzeri iratlar menkul sermaye iradıdır. Her nevi hisse senetlerinin kâr payları menkul sermaye iradı olarak sayılmıştır. Doğru yanıt D'dir.

Kiraya veren tarafından kiracıdan kira bedeli dışındaki yakıt, asansör, temizlik gibi giderler karşılığında alınan paralar da hasılata eklenir. Doğru yanıt D'dir.

Gayrimenkulün aydınlatma, ısıtma, su ve asansör gibi giderleri ancak kiraya veren (mal sahibi) tarafından ödenmesi hâlinde gayrimenkul sermaye iradı hasılatından düşebilir. Doğru yanıt E'dir.

Gayrimenkul sermaye iradı elde eden mükellefler istemeleri hâlinde herhangi bir belge gerekmeksizin hasılatın % 15 (yüzde onbeş)’ini götürü gider olarak düşebilirler. Hakları kiraya veren mükellefler bu usulden yararlanamazlar. Haklarını kiraya verenler dışındaki mükellefler giderlerini hangi usule göre belirleyeceklerine kendileri karar verirler. Ancak götürü gider usulünü seçen mükellefler bu usulü iki yıl üst üste uygulamadan gerçek usule geçemezler.

Vergi sorumlularının faaliyetleriyle ilgili olarak yapmış oldukları kira ödemelerinden vergi kesintisi yapmaları ve bu kesintileri kanunen belirlenmiş sürelerde bildirerek ödemeleri zorunludur. Örneğin, vergi sorumlusu durumunda olan birinci sınıf tüccarın oturduğu konuta yapmış olduğu kira ödemesi faaliyetiyle ilgili olmadığından vergi kesintisi yapması söz konusu değildir. Ancak ticari faaliyetini sürdürdüğü işyeri için yapılan kira ödemesi üzerinden vergi kesintisi yapılacaktır. Kiralanan mal veya hakların vergiye tabi bir işletmenin aktifinde kayıtlı olması durumunda elde edilen gelir, gayrimenkul sermaye iradı sayılmadığından buradaki esaslara göre kesinti yapılması söz konusu olmayacaktır. Burada sözü edilen vergi kesintisi kişilerin özel mal varlığına dâhil mal ve hakların kiraya verilmesi hâlinde söz konusudur. Doğru yanıt E'dir.

Konut istisnası, gayrimenkullerini kiraya veren mükelleflerden bazıları için söz konusudur. İstisnanın uygulanabilmesi için gayrimenkulün “konut olarak” kiraya verilmiş olması gerekmektedir. Ayrıca, diğer gelirleri nedeniyle ticari, zirai ve mesleki kazançlarını yıllık beyanname ile bildirmek zorunda olanlar ile gelir toplamı belirli bir sınırı aşanlar bu istisnadan yararlanamazlar. Konut istisnası mutlak istisna olmayıp belirli bir parasal sınır için söz konusudur. İstisna uygulanması söz konusu olan konuta birden fazla kişinin ortak olması hâlinde ortaklık payına bakılmaksızın istisna bütün ortaklar için ayrı ayrı uygulanır. İstisna miktarının üzerinde kira geliri elde edilmesine rağmen beyan edilmemesi veya eksik beyan edilmesi hâlinde, istisnadan yararlanılamaz. Cevabımız E seçeneğidir.

Vergi sorumlularının faaliyetleriyle ilgili olarak yapmış oldukları kira ödemelerinden vergi kesintisi yapmaları ve bu kesintileri kanunen belirlenmiş sürelerde bildirerek ödemeleri zorunludur. Vergi kesintisi brüt kira bedelinin % 20 (yüzde yirmi)’sidir. Kiranın “net” olarak kararlaştırılması hâlinde stopaj uygulanacak tutar, net kira tutarının 0,80 katsayısına bölünmesi yoluyla bulunacaktır.

Bazı gelirler, kanunen, menkul sermaye iradı sayılmaktadır. Kâr Payları: Bu gruba; hisse senetlerinden, yatırım fonlarından elde edilen kâr payları, limitet şirket ortaklarının kâr payları, iş ortaklıklarından ortakların elde ettikleri kâr payları, adi komandit şirketlerde komanditer ortakların kâr payları, kooperatiflerin dağıttıkları kazançlar, yönetim kurulu başkanı ve üyelerine verilen kâr payları, girmektedir. Faizler: Bu gruba; her türlü tahvil faizleri, hazine bonoları ile Toplu Konut İdaresi ile Kamu Ortaklığı İdaresi ve Özelleştirme İdaresince çıkarılan menkul kıymet gelirleri, her türlü alacak faizi, mevduat faizleri, repo ve ters repo gelirleri, faizsiz bankacılık sisteminden elde edilen kar payları girmektedir. Diğerleri: Bu gruba giren menkul sermaye iratları;

Cevabımız A seçeneğidir.

Tek işverenden alınmış ve tevkif suretiyle vergilendirilmiş 103 üncü maddede yazılı tarifenin dördüncü gelir diliminde yer alan tutarı (2020 yılı için T600.000) aşmayan ücretler için beyanname verilmez. Başka gelirleri dolayısıyla beyanname verilmesi halinde de beyannameye dahil edilmez. Cevabımız B seçeneğidir.

Menkul sermaye iratlarında elde etme, edinilen gelirin hukuki ve ekonomik tasarruf olanağının doğmuş olmasına bağlanmıştır. Hukuki tasarruf, gelir sahibinin gelir üzerinde talepte bulunma hakkını; ekonomik tasarruf ise ödemeyi yapacak olan tarafından gelirin sahibinin emrine amade kılınmasını ifade eder. Bu bağlamda, bankada bulunan mevduat için faiz hesaplanması elde etme kapsamındadır. Bu faizden mevduat sahibinin haberdar olması veya bu parayı çekmesi gerekmez. Doğru yanıt B'dir.

Tam mükellef durumunda olanların gelirleri belirli özelliklere sahip; ücret,menkul sermaye iradı, gayrimenkul sermaye iradı ile diğer bazı gelirlerden biri veya bir kaçından oluşursa bunlar için yıllık beyanname verilmez. Tam mükellef durumunda bulunan kişinin başka kazanç ve iratları için beyanname vermesi hâlinde bunlar beyannameye dahil edilmez. Yıllık gelir vergisi beyannamesine dahil edilmeyen gelirler şunlardır:

Tek İşverenden Alınan Ücretler

Birden Fazla İşverenden Alınan Bazı Ücretler

Stopaj Usulündeki Zirai Kazançlar

İstisna Sınırları İçinde Kalan Gelirler

Belirli Parasal Sınırı Aşmayan Bazı Gelirler

Bireysel Emeklilik Şirketlerinin Yaptığı Bazı Ödemeler

Kesintisi Yapılmış Menkul ve Gayrimenkul Sermaye İratları

Doğru yanıt C'dir.

Gelir vergisinin üniter yapısı nedeniyle bütün gelirlerin toplanması gerekmektedir. Ancak çeşitli nedenlerle bazı gelirler için beyanname verilmesine gerek bulunmamaktadır. Diğer gelirler nedeniyle beyanname verilmesi hâlinde bu tür gelirler beyannameye dahil edilmeyecektir. Bunlar;

Tek işverenden alınan ücretler,

Birden fazla işverenden alınan bazı ücretler,

Stopaj usulündeki zirai kazançlar,

İstisna sınırları içinde kalan gelirler,

Belirli parasal sınırı aşmayan bazı gelirler,

Bireysel emeklilik şirketlerinin yaptığı bazı ödemeler,

Kesintisi yapılmış menkul ve gayrimenkul sermaye iratları.

Üzerinden vergi kesintisi yapılmış olması şartıyla menkul ve gayrimenkul sermaye iratları ve diğer gelirleri toplamının, gelir vergisi tarifesinin ikinci gelir diliminde yer alan tutarı aşmaması hâlinde bunlar için beyanname verilmez. Cevabımız D seçeneğidir.

Yıllık beyannameyle bildirilmesi gereken gelirlerin safi toplamının bulunmasından sonra bu toplamdan da bazı indirimler düşülerek vergi matrahına ulaşılır. Vergi matrahına ulaşmak için gelirlerin safi toplamından düşülebilecekler aşağıda sıralanmıştır:

Zararlar

Özel Sigorta Primleri ve Bireysel Emeklilik Katkı Payları

Sosyal Güvenlik Kurumu Primleri

Bağış ve Yardımlar

Engellilik İndirimi

Eğitim ve Sağlık Harcamaları

Araştırma ve Geliştirme Harcamaları

Doğru yanıt A'dır.

Geliri “sadece” basit usulde tespit edilen ticari kazançlardan oluşan mükellefler bu kazançlarını ait olduğu yılı izleyen yılın Şubat ayının sonuna kadar beyan edeceklerdir. Bu mükelleflerin beyana tabi başka gelirlerinin de bulunması hâlinde diğer mükellefler için belirlenen sürede beyanname verilecektir. Diğer mükellefler vergiye tabi gelirlerini ait olduğu yılı izleyen yılın Mart ayının sonuna kadar beyan edeceklerdir. Doğru yanıt E'dir.

Kanun geçici vergi dönemlerini altışar aylık dönemler olarak belirlemiştir. Ancak dönem belirlemesi konusunda Cumhurbaşkanına yetki verilmiştir. Cumhurbaşkanı kendisine verilen bu yetkiyi kullanarak geçici vergi dönemlerini üçer aylık dönemler olarak belirlemiştir.

Yıllık beyannameyle bildirilmesi gereken gelirlerin safi toplamının bulunmasından sonra bu toplamdan da bazı indirimler düşülerek vergi matrahına ulaşılır. Vergi matrahına ulaşmak için gelirlerin safi toplamından düşülebilecekler aşağıdadır:

B, D ve E seçeneklerinde verilenler ise hesaplanan vergiden indirilebilecek kalemler arasında yer alır. Cevabımız C seçeneğidir.

Yıllara yaygın inşaat ve onarım işlerine ilişkin beyanname işin bittiği takvim yılını izleyen yılın Mart ayının 15’ine kadar verilir. Cevabımız E seçeneğidir.