VERGİ USUL HUKUKU - Deneme Sınavı - 3

DEĞERLEME

Değerleme bir işletmenin varlığını meydana getiren aktif ve pasif kalemlerin belirli bir tarihteki değer­lerinin para birimi ile ifade edilmesidir.

Envanter esas itibariyle yıllık olarak çıkartı­lır ve envanter defterine kaydedilir. Vergi Usul Kanunu’na göre yıllık yapılması gereken fiili en­vanter süresi çeşitli mal üzerine geniş ölçüde ve pe­rakende iş yapan büyük mağazalar ve eczaneler için üç yılda bir olabilir. Bu işletmeler fiili envanter ya­pılmadığı dönemlerde değerlemeyi kaydi envanter üzerinden yapabilirler (VUK m. 190)

Maliyet Bedeli

Maliyet bedeli, iktisadi bir kıymetin iktisap edilmesi veyahut değerinin artırılması sebebiyle yapılan ödemelerle bunların eklentisi bütün giderlerin toplamını ifade eder (VUK m. 262).

Borsa rayici ile değerlenecek iktisadi kıymetler şunlardır:

İtibari Değer

İtibari değer, her nevi senetlerle esham ve tahvil­lerin üzerinde yazılı olan değerlerdir (VUK m. 266).

İtibari değer ile değerlenecek iktisadi kıymetler şunlardır:

Mukayyet Değer

Mukayyet değer, bir iktisadi kıymetin muha­sebe kayıtlarında gösterilen hesap değeridir (VUK m.265).

Fevkalade amortisman uygulanacak olağanüstü durumlar Vergi Usul Kanunu’nun 317. maddesin­de hüküm altına alınmıştır:

Amortismana tabi olup;

Kıst Amortisman uygulaması işletmelerin aktifinde kayıtlı olan sadece binek otomobillere özgü bir uygulamadır.

Kurumların kuruluş ve örgütlenme giderleri ile peştamallıklar mukayyet değerleri üzerinden eşit miktarlarda ve beş yıl içinde itfa olunur.

Borsa rayici, gerek menkul kıymetler ve kambi­yo borsasına, gerekse ticaret borsalarına kayıtlı olan iktisadi kıymetlerin değerlemeden evvelki son işlem gününde borsadaki işlemlerin ortalama değerlerini ifade eder.

Vergilendirme Hataları

1) Mükellefin şahsında hata: Bir verginin asıl borçlusu yerine başka bir kişiden istenmesi veya alınmasıdır. Örneğin, emlak vergisinin gayrimenkulün maliki yerine, mükellef sı­fatı bulunmayan kiracıdan istenmesi veya alınması yahut isim benzerliği sebebiyle verginin alâkasız birinden istenmesi gibi.

Dava Açma Süresi Geçtikten Sonra Zamanaşımı Süresi İçinde Başvuru

Dava açma süresi geçtikten sonra yapılacak düzeltme talepleri için bir süre sınırı getirilmiştir. Buna göre tarh zaman aşımı süresi dolduktan son­ra meydana çıkarılan vergi hataları düzeltilemez.

Buna göre vergi hatalarının, vergi alacağının doğ­duğu takvim yılını takip eden takvim yılı başından başlayarak beş yıl içinde ortaya çıkarılması gerekir. Bu tarihten sonra ortaya çıkarılan hatalar, zamana­şımına uğradıkları için düzeltilemez.

Vergi Yargı Organları, Görev ve Yetkileri

Kanun Yolları

Temyiz:

Vergi davaları için temyiz mercii Danıştay’dır. İYUK’un 46. maddesine göre, 2021 yılı itibariyle konusu 192.000 TL’yi aşan bölge idare mahkeme­lerinin istinaf başvurusu üzerine verdikleri kararlar, 30 gün içinde Danıştay’da temyiz edilebilir.

Vergi Hatası Kavramı ve Hata Çeşitleri

VUK’un 116. maddesinde vergi hatası, “vergiye müteallik hesaplarda veya vergilendirmede yapılan hatalar yüzünden haksız yere fazla veya eksik vergi istenmesi veya alınması” olarak tanımlanmıştır.

Vergi Yargılaması Usulü

Dava Açma Süresi

Dava açma süresi vergi mahkemelerinde kural olarak 30 gündür. (İYUK madde 7). Özel kanun­larında ayrı bir süre belirtilmediği takdirde vergi mahkemelerinde dava açmaya ilişkin genel süre otuz gündür.

Vergi uyuşmazlıklarının idari çözüm yolları, uyuşmazlığın yargıya intikal ettirilmeden taraflar arasında barışçı bir şekilde sona erdirilmesidir.

Vergi Yargılaması Usulü

Kanun Yolları

İstinaf:

İstinaf, ilk derece mahkemelerinin henüz kesinleş­memiş kararlarının hem maddî, hem de hukukî yön­lerden denetlenmesini ifade eden bir kanun yoludur.

Vergilendirme Hataları

VUK’un 118. maddesinde dört bent halinde düzenlenmiştir.

Vergilendirme Hataları

3) Mevzuda (konuda) hata: Açık olarak vergi mevzuuna girmeyen veya vergiden müstes­na bulunan gelir, servet, madde, kıymet, evrak ve işlemler üzerinden vergi istenme­si veya alınmasıdır.