VERGİ USUL HUKUKU - Deneme Sınavı - 6

Verginin tarhı vergilendirme işlemleri sıralamasında ilk aşamadır.

Vergilendirme işleminin maddi sebep (somut olay) unsuru Vergiyi doğuran olaydır.

Kumarhane işletmeciliği kanunlarla yasak edilmiş olmasına rağmen ticari faaliyet kabul edilip vergilendirilen faaliyetlerden biridir.

Sonuç, vergi tarhında idari işlemin unsurlarından değildir.

“Vergiye tabi unsurların en iyi mükellef tarafından bilinebileceği varsayımı altında, bunların değer ve miktarlarının mükelleflerce vergi idaresine bildirilmesi esasına dayanan usul”, Beyan usulüdür.

Motorlu taşıtlar vergisinde spesifik tarifeye göre vergi tutarı hesaplanır.

Beyannameye dayanan tarh vergi sistemimizde en çok uygulanan tarh usulüdür.

Mükellefin Beyanına dayalı vergilendirme sürecinde, Tarh, tebliğ ve tahakkuk aşamaları aynı anda tamamlanır.

Türk vergi sisteminde emlak vergisinde beyan esasına göre tarh olunamaz.

Emlağın vergi değerini etkileyen unsurlarda bir değişiklik olması halinde, değişikliğin meydana geldiği tarihten itibaren 30 gün içinde değişiklik bildirimin yapılması gerekmektedir.

Vergilemenin temel amacı verginin tahsilini sağlamaktır. Ancak verginin tahsili ondan önce bir dizi aşamanın gerçekleştirilmesine bağlıdır. Bu aşamalar bir bütün olarak vergilendirme süreci olarak adlandırılır. Vergilendirme süreci vergiyi doğuran olayla başlayan, tarh, tebliğ, tahakkuk ve tahsil ile sona eren bir süreçtir.

Vergiyi alacağı, vergi kanunlarının vergiyi bağladıkları olayın gerçekleşmesi veya hukuki durumun tamamlanması ile doğar.
Vergi alacağının doğumundan sonra, idare tarh
işlemini yapar.

Vergi alacağının doğumundan sonra, idare tarh
işlemini yapar. Verginin tarhı, verginin miktar olarak hesaplanmasıdır.

Vergilendirme süreci genel olarak tarh, tebliğ, tahakkuk ve tahsil sıralamasında birbiri arkasına gelen işlemlerden oluşmaktadır. Tahakkuku tahsile bağlı vergiler ile her yıl kendiliğinden tahakkuk eden vergilerde olduğu gibi bu aşamaların birkaçı veya tamamının
içe içe geçmiş bir şekilde gerçekleşmesi nedeniyle vergilendirme süreci özellik arz ettiği görülmektedir. Tahakkuku tahsile bağlı vergilerde, verginin ödenmesi/tahsil edilmesi işlemi verginin tahakkuk aşamasını da içermektedir (VUK md.24). Bu tür
vergilerde birbirinden ayrı tarh, tebliğ ve tahakkuk aşamaları bulunmamaktadır. Ancak herhangi bir
nedenle tahsil işlemi gerçekleştirilememişse, tarh edilen verginin ayrıca tebliğ edilerek tahakkuk ettirilmesi gerekmektedir. Tahakkuku tahsile bağlı vergilere, damga vergisi ve eğlence vergisi örnek olarak verilmektedir.  Her yıl kendiliğinden tahakkuk eden vergilere ise örnek olarak emlak vergisi ve motorlu taşıtlar vergisi verilebilir.

Bir verginin alınabilmesi bazı ön koşulları gerektirir. Bu koşullar; kabul edilmiş, yürürlükte bulunan bir kanunun varlığı, bu kanunun her yıl
bütçe kanununda yer alması yani bütçe kanunu ile verginin tahsiline izin verilmesi ve mükellef şahsında vergiyi doğuran olayın gerçekleşmesidir.

Vergiyi doğuran olay, vergi kanunlarının yer, zaman ve anlam bakımından uygulanmasında önemli bir unsurdur. Vergi kanunlarının yer bakımından uygulanması vergilendirme yetkisi ile alakalıdır ve mükelleflerin hangi devlete vergi ödeyeceğini belirler. Vergi kanunlarının yer bakımından uygulanmasında iki temel ilke mevcuttur. Bunlar, kanunların mülkiliği ve kanunların şahsiliği ilkesidir.
Kanunların mülkiliği ilkesi yerine hemen hemen aynı anlama gelen kaynak ilkesi kavramı kullanılabilmektedir. Kaynak ilkesine göre, bir devletin siyasi sınırları içinde gerçekleşen vergiyi doğuran olaylar bakımından o devletin vergilendirme yetkisi geçerli sayılır.

İdari işlemde bulunması gereken unsurlarda sakatlık tarh işlemini sakatlar. İdari işlemin unsurları; yetki, sebep, konu, amaç ve şekil unsurudur. Yetki unsuru, idari işlemin kim ya da kimler tarafından yapılacağını belirtir.

Tarh işleminde yetkili “idari makam”dır, daha açık ifade ile mükellefin bağlı bulunduğu vergi dairesidir. VUK’un 4. maddesinde
vergi dairesi, mükellefi tespit eden, vergi tarh eden, tahakkuk ettiren ve tahsil eden daire şeklinde tanımlanmıştır.

Verginin konusu, üzerinden vergi alınan iktisadi unsur iken, verginin matrahı vergi konusunun değeri ya da miktarıdır. Vergi matrahı, verginin üzerinden hesaplandığı ekonomik değer veya miktar olarak tanımlanmaktadır.

Tebliğ hem yazılı hem de sözlü olarak yerine getirilebilir.