VERGİ TEORİSİ

Vergi sistemi içinde barındırdığı unsurlar sayesinde kendiliğinden genişletici veya daraltıcı etki de yaratabilir. Bu etkiler de otomatik stabilizatör ve mali engel (sürüklenme) kavramları ile izah edilir.

Vergi çarpanı vergideki bir değişikliğin toplam talebi (millî geliri) kaç kat değiştireceğini gösteren katsayıdır.

Ödenen verginin gelire oranlanarak bulunan vergicilik  kavramının adı "vergi yükü" dür.

Ekonomide devlete vergi biçiminde aktarılan kaynakların büyüklüğünü görmek için hesaplanan vergi yüküne "Toplam Vergi Yükü" denir.

Devlet hizmetlerinden sağlanan  faydanın dikkate alınması sonucu ortaya çıkan vergi yüküne"Net vergi yükü" denir.

Vergilemede etkinlik ve adalet hedefleri arasında uyumun sağlanması, "Optimal Vergileme" nin tanımıdır.

Ramsey Kuralı, "Etkinlik Hedefi" gözetilmek istendiğinde yapılması gerekeni ortaya koyar.

Ekonomik istikrar, tam istihdam ve fiyat istikrarından oluşur.

Vergideki bir değişikliğin toplam talebi kaç kat değiştireceğini gösteren katsayıya "vergi çarpanı" verilir?

Vergi idaresi ve mükelleflerin vergisel işlemleri yürütürken katlandıkları maliyetlerin tamamına "Vergi Uyum Maliyeti" adı verilir.

Mükelleflerin, vergisel yükümlülüklerini yasalara uygun olarak yerine getirmek için katlandıkları tüm maliyetler, "vergilemenin saklı maliyetleri" olarak adlandırılır.

Vergi alındığında ekonomik

birimler kararını değiştirebilir.

Bu değişiklik ödenen vergi

dışında ek bir yük oluşturur.

Bu ilave yüke aşırı vergi yükü

denir.

Vergi yükü, bireyin, gelir grubunun, sektörün, bölgenin veya toplumun ödediği vergiyi, bunların geliri ile birlikte ele alan bir kavramdır.

Bireysel vergi yükü ödenen verginin kişinin yıllık gelirine oranıdır. Buna göre Ahmet Beyin vergi yükü şöyle hesaplanır:

10 000 / 100 000 = 0,10

Ekonomide devlete vergi biçiminde aktarılan kaynakların büyüklüğünü görmek amacıyla toplam vergi yükü hesaplanır. Toplam vergi gelirlerini, gayrisafi yurtiçi hasıla (GSYH) gibi toplam gelir büyüklüklerine oranladığımızda vergilerin ekonomideki ağırlığı görülebilir.

Net vergi yükü, ödenen vergilerin harcandığı hizmetlerin faydasının da dikkate alındığı vergi yükü hesaplamasıdır.

Gerçek vergi yükü, devlet

hizmetlerinin faydası

yanında vergi yansımasının

net sonucunun da dikkate

alınması ile hesaplanan vergi

yüküdür.

Vergi idaresi idaresi ve mükellefler vergisel işlemleri yürütürken katlandıkları maliyetlerin tamamına vergi uyum maliyeti adı verilir.

Ramsey Kuralı

Vergi çarpanı vergideki

bir değişikliğin toplam

talebi (millî geliri) kaç kat

değiştireceğini gösteren

katsayıdır.