VERGİ TEORİSİ - Deneme Sınavı - 15

Gelirin, geliri üreten faktörler arasındaki dağılımına fonksiyonel gelir dağılımı
denir.

Lorenz eğrisi, fiili gelir dağılımını gösterir.

Gini katsayısı, 0 ile 1 arasında bir değer alır.

Sosyo-ekonomik alanda devlet müdahaleciliğinin artması nedeniyle artan kamu
harcamalarını gerçekleştirmek üzere kurulan yarı kamu niteliğine haiz sosyal ve
mesleki kuruluşlarca toplanan kamu gelirlerine parafiskal gelirler denir.

Devletin mülk ve teşebbüs gelirlerine patrimuan gelirleri denir.

Türkiye’de 1925 yılında yürürlükten kaldırılan Aşar, 1943-1945 yılları arasında uygulanan Toprak Mahsulleri Vergisi ve 1951 yılında kaldırılan Yol Vergisi buna birer örnektir.

Devletin para basmadaki tekel gücünü kullanarak elde ettiği reel gelire senyoraj denir.

Vergi konusunun büyüklük ya da ağırlık miktarına dayandığı vergilere spesifik, vergi konusunun değeri üzerinden alındığı vergilere ise ad valorem vergi denir.

Türkiye’de 1925 yılında yürürlükten kaldırılan Aşar, 1943-1945 yılları arasında uygulanan Toprak Mahsulleri Vergisi ve 1951 yılında kaldırılan Yol Vergisi buna birer örnektir.

Türkiye’de 1925 yılında yürürlükten kaldırılan Aşar, 1943-1945 yılları arasında uygulanan Toprak Mahsulleri Vergisi ve 1951 yılında kaldırılan Yol Vergisi buna birer örnektir.

Senyoraj ‘hükümranlık hakkı’ anlamına gelmektedir.

Para Basmak (Senyoraj)
Devletin para basmadaki tekel gücünü kullanarak elde ettiği reel gelire senyoraj denir. Senyoraj ‘hükümranlık hakkı’ anlamına gelmektedir. Senyoraj teorik bir
gelirdir ve bu yüzden hesaplanması zordur. Senyoraj olabilmesi için enf­lasyonun
yüksek olması gerekir. Kaynakları kamuya aktarmanın yollarından biri daha fazla
para basmak suretiyle para biriminin değerini düşürmektir. Devletler para basma
gücüne sahiptir ve vergi salmada olduğu gibi bu da devletin egemenliğinden kaynaklanan bir güçtür.
Paranın değeri düştükçe satın alma gücü parayı elinde tutanlardan devlete geçecektir, bu şekilde elde edilen kamu geliri enf­lasyon vergisi olarak adlandırılır.
Yüksek enf­lasyon döneminde bir fiyat endeksine bağlanmaması hâlinde, alınan
borcun gerçek değeri düşecek ve devlet borcu enf­lasyon vergisi ile finanse edilmiş olacaktır. Kamu harcamalarının para basarak finanse edilmesi hâlinde, para arzı sürekli artacak ve neticede fiyatlar seviyesi yükselecektir, yani enf­lasyon ortaya çıkacaktır. Enf­lasyon ise vatandaşların tüketim ve tasarruf­larını kısmalarına yol açacaktır. Enf­lasyona neden olmaması için devlet kolay bir yol olan para basmayı ya da onunla aynı anlama gelen Merkez Bankası’ndan borç alma yolunu tercih etmemelidir.

Bazı kamu kuruluşlarının sundukları ticari ve sınai mahiyette olmayan hizmetlerden yararlananların yararlanma karşılığı ödedikleri bedele harç denir.

Gelir Dağılımında Adaletin Ölçülmesi
Gelir dağılımdaki eşitsizlikleri ölçmek için genellikle milli gelirin kişiler veya
hane halkları arası dağılımı incelenir. Bu ölçümde hane halkları harcanabilir (kullanılabilir) gelirlerine göre sıralanıp yüzdelik (genellikle yüzde 20’lik) dilimlere
ayrılırlar. Gelirine göre sıralanıp yüzde 20’lik dilimlere ayrılan nüfusun ilk yüzde
20’lik dilimi düşük gelir grubu olarak tasnif edilir. Diğer gruplar ise orta altı,
orta, orta üstü ve üst gelir gruplarıdır. Gelir dağılımı eşit olduğunda bu grupların
her birinin toplam gelirin de aynı yüzdesini alması gerekir. Bir başka ifadeyle her
yüzde 20’lik grubun toplam gelirden aldığı pay da yüzde 20 olmalıdır. Bu ideal
durum elbette hiçbir ülke için mümkün değildir. Ancak bu durumdan uzaklaşıldıkça gelir de daha eşitsiz dağılmış olur. Bu gruplandırmadan faydalanılarak biri Lorenz eğrisi adı verilen grafiksel diğeri ise Gini katsayısı denilen rakamsal iki ölçü geliştirilir.

Tam rekabet çok sayıda satıcının, monopol ise tek satıcının yer aldığı piyasadır.

Türkiye’de 1985 yılında diğer satış vergileri yerine Katma Değer Vergisi
(KDV) getirilmiştir

Bir vergi tarifesi içindeki en yüksek dilim ile en düşük dilim arasındaki farka uzunluk farkı denir

Bir tarifedeki en yüksek oran ile en düşük oran arasındaki farka yükseklik farkı denir.

Uzunluk farkı hesaplanırken dilimlerde yer alan sıfır (0) en küçük değer olarak kabul edilmez.

Sorunun doğru cevabı vergidir. Dolayısıyla D şıkkı doğrudur.