VERGİ TEORİSİ - Deneme Sınavı - 10

Subjektif vergiler mükellefin kişisel ödeme gücüne göre ayarlanan vergilerdir. Veraset vergisi bu gruba örnek gösterilebilir.

Özel vergi vergi matrahının sadece belli bir kısmını vergiye tabi tutan ya da genel vergi matrahından birtakım istisna ve indirimlerin yapılmasına izin veren vergidir.

Düzenleyici vergiler; kullanımı topluma, büyük maliyetler yükleyen malların tüketimini kısmak ve/veya vergiye rağmen kullanmaya devam edenleri cezalandırmak için uygulanan vergilerdir.

Tek vergiyi öneren sistemlerde, çalışma ve teşebbüs faaliyetleri vergi dışında tutulmakta, verginin arzı esnek olmayan arazi üzerinden alınması savunulmaktadır.

Sınırlı arzın sınırsız talebe bölüştürülmesine talep kısıtlaması (veya tayınlama) denir. Tayınlama miktar ve fiyat tayınlaması olmak üzere ikiye ayrılır. Miktar tayınlaması kuyruk (önce gelen alır), rastgele (kura çekilir), arz kesintisi (elektrik, su kesintisi) ve karne (her eve bir ekmek alma hakkı) gibi yöntemlerle gerçekleştirilir.

Devletin mülk ve teşebbüs gelirlerine patrimuan gelirleri denir.

Bazı kamu kuruluşlarının sundukları ticari ve sınai mahiyette olmayan hizmetlerden yararlananların yararlanma karşılığı ödedikleri bedele harç denir. Tapu, yargı, noter, pasaport ve konsolosluk, trafik harçları en önemli harç türleridir. Harcı ödeyen karşılığında özel bir fayda elde eder. Doğru yanıt D seçeneğidir.

III, ve IV seçenekte verilen bilgiler çeldirici olarak kullanılmıştır. 

III. Toplanması isteğe bağlı değil zorunludur.

IV. Özel bir programın finansmanı için kullanılan gelirlere bağış denmektedir. Örneğin deprem için kurulan bir fona yapılan bağışlar gibi.

Doğru yanıt A seçeneğidir.

Devletin kamusal mal ve hizmetleri finanse etmek için, çok daha kolay bir yol olan para basmayı tercih etmemesinin temel nedeni enflasyona neden olmasıdır.

Hayatın her alanında karşımıza çıkan ve Benzamin Franklin'n ifadesiyle, vergi ile birlikte kesin olan iki şeyden biri, ölüm dür. Doğum ve büyüme gibi şıklar hayatın her alanında karşılaştığımız hususlardan olmasına rağmen, Franklin ölümü belirtmiştir.

Vergi tanımında mutlaka bulunması gereken temel unsurlar sorunun ilk dört cevap şıkkında belirtilmiştir. Son şık olan, verginin toplanması konusunda kamu gücünün bir sınırı vardır. Bu sınır Başta Anayasamız olmak üzere belirtilmiştir. Dolayısıyla doğru cevap (e) şıkkıdır.

Vergilemenin temel amacı gelir sağlamaktır. Bir başka deyişle mali amaçlı vergi alınır. Diğer amaçlar mali amaçtan sonra gözetilecek amaçlardır.

Tarihte ilk kez kralın sınırsız olan vergilendirme yetkisini sınırlayan Magna Carta, 1215 yılında İngiltere'de kabul edilmiştir. Doğru cevap (c) şıkkıdır.

Endüstri Devrimi vergi sistemlerinde önemli değişikliklere neden olurken İngiltere'de Napolyon savaşlarının finansman ihtiyacı, ilk  modern gelir vergisinin uygulanmasına neden olmuştur.

Türkiye'de modern anlamda bir gelir vergisi 1950 yılında uygulanmaya başlamıştır.

İyi bir vergi sisteminde olması gereken temel özellikler; adalet, esneklik, idari ve ekonomik etkinliktir. Bu özellikler arasında çeşitlilik yoktur. Her ne kadar vergi sistemi çok çeşitli vergilerden oluşsa da bu hem temel özellik değildir hem de iyi bir özellik değildir.

Mahalli bayındırlık hizmetlerinin finansmanı için fayda prensibine göre alınan kamu finansman türü "şerefiye" dir.

Vergilemede dikey adaleti sağlamak için genellikle uygulanan  araçlardan biri "artan oranlı vergileme" dir. Doğru cevap (a) şıkkıdır.

Vergi yüküne ilişkin iki soru sorulabilir:
• Vergi yükü vatandaşlar arasında ‘adil’ olarak dağılmakta mıdır?
• Vergi gelir dağılımını nasıl etkilemektedir?

Gelirin, geliri üreten faktörler arasındaki dağılımına fonksiyonel gelir dağılımı denir.