VERGİ PLANLAMASI

Soruda verilen ifadelerin hepsi hisse başı kazancı maksimize edebilmek için amaçlayabileceği farklı vergisel sonuçlardır.

Vergi yükümlüsünün ödediği vergilerin gelirine oranı olarak ifade edilmektedir.

Uluslararası çifte vergilendirme sorununun engellenmesi ve ortadan kaldırılması konusunda çalışmalar yapan uluslararası kurumlar; Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Teşkilatı (OECD), Birleşmiş Milletler (BM), ve Avrupa Birliği (AB)'dir.

Çifte vergilendirilmeme/tamamen vergi dışı kalma, gelirin ne kaynak ne de ikamet devlet tarafından vergilendirildiği, gelirin tamamen vergi dışı kaldığı durumu ifade etmektedir.

İkamet ve kaynak devletleri tarafından vergilendirilmemiş gelir yurtsuz gelir (stateless income) olarak adlandırılır.

Kâr kaydırması çok uluslu şirketler için temel uluslararası vergi planlaması stratejisi olarak nitelendirilir.

Kârın kaydırılmasında blok zincir teknolojisinin kullanılması uluslararası vergi planlaması stratejileri arasında yer almamaktadır.

Holding şirketlerin kuruluş nedenleri ile ilgili gerekçeler arasında nitelikli personel arayışı bulunmamaktadır.

Belirli şirket türlerinin kuruluş, sermaye artırımı veya kanuni merkez ya da etkin yönetim merkezlerinin transferi aşamasında alınan vergiye sermaye vergisi denilmektedir.

Bir holding şirket için en uygun vergi dışı faktörlerler arasında doğal güzellikler bulunmamaktadır.

İkamet ve kaynak devletleri tarafından vergilendirilmemiş gelir yurtsuz gelir (stateless income) olarak adlandırılır. Yurtsuz gelir, genel itibariyle çok uluslu şirketlerin vergi yüklerini minimize etme çabası sonucunda elde edilmektedir.

Vergi tatili, özellikle gelişmekte olan ülkelerin belirli sektörlerini geliştirmek ya da yeni sektörler elde etmek amacıyla bu sektörlerde faaliyette bulunan vergi yükümlülerine belirli bir süre boyunca vergi muafiyeti ya da istisnası şeklinde vergi avantajı sağlamasıdır.

Bir holding şirket için en uygun vergi dışı faktörler aşağıdaki gibi sıralanabilir:

Bir şirketin hissedarları tarafından sermayeye kıyasla daha yüksek bir miktarda borçla finanse edildiği durumda şirketin örtülü sermaye temin ettiği varsayılır. Hissedarlar şirketi sermaye yerine borçla finanse ederek borçla finansmanın vergi yönünden sağladığı avantajdan yararlanmak isterler.

Müşterek siparişe dayalı ar-ge modeline göre; ar-ge şirketi aynı şirketler grubunda yer alan diğer şirketler adına belirli bedel karşılığında ar-ge faaliyetleri yürütmektedir. Proje sonunda elde edilen gayri maddi varlıktan ekonomik fayda elde etme hakkı ise sipariş sözleşmesinin şartlarına göre bu gayri maddi varlığı kullanacak grup şirketleri arasında paylaşılır. Burada, varlıktan ekonomik fayda elde etme salt hukuki tasarruftan farklı olup, vergi hukuku açısından farklı sonuçlar yaratır.

Çok uluslu şirketlerin işletme giderlerini minimize etmek ve verimliliği en üst düzeye çıkarmak amacıyla işlevlerini, varlıklarını ve riskleri yavru şirketleri ve iştirakleri arasında tahsis etmesi tedarik zinciri yönetimi olarak nitelendirilir. Sermaye ve kambiyo kontrollerin kaldırılması, teknolojide ve sözleşme serbestisinde kaydedilen gelişmeler çok uluslu şirketlerin işlevlerini, varlıklarını ve üstlendikleri riskleri yavru şirketleri ve iştirakleri arasında paylaştırmasını kolaylaştırmıştır. Çok uluslu şirketlerin sahip olduğu bu olanaklar aynı zamanda ticaretin doğasını değiştirerek yeni iş modellerinin geliştirilmesini sağlamıştır. Belirli bir ticari faaliyette bir işletme tarafından gerçekleştirilen işlevler, kullanılan varlıklar ve üstlenilen riskler, bu işletmenin kazancını ve bu kazanç üzerinden ödeyeceği vergiyi etkiler. Tedarik zinciri yönetimi, çok uluslu şirketin hangi ülkede ne kadar vergi ödeyeceği konusunda doğrudan belirleyicidir. Bu nedenle çok uluslu şirketler tedarik zinciri yönetimini vergiye tabi kazançlarının en düşük oranlı ülkede ortaya çıkacak şekilde kullanabilmektedirler.

Sermaye vergisi; belirli şirket türlerinin kuruluş, sermaye artırımı veya kanuni merkez ya da etkin yönetim merkezlerinin transferi aşamasında alınan bir vergidir. Avrupa Birliği ülkelerinde 1972 yılından itibaren uygulanmaya başlanan bu vergi, günümüzde kademeli olarak kaldırılmaktadır.

Uluslararası vergi planlaması ile ilgili bir ayrım da planlama stratejisinin nasıl oluşturulduğu ile ilgili olan niteliksel ve biçimsel uluslararası vergi planlaması ayrımıdır. Niteliksel uluslararası vergi planlamasında, vergi yükümlüsü efektif vergi oranını minimize edebilmek için ekonomik faaliyetin nitelinde değişiklik yapar. Örneğin, efektif kurumlar vergisi oranının yüksek olduğu bir ülkede faaliyette bulunan bir çok uluslu şirket, efektif vergi oranının daha düşük olduğu bir başka ülkede faaliyetleri sürdürme kararı alabilir ya da kuruluş yerinin belirlenmesi aşamasında efektif kurumlar vergisi oranının yüksek olduğu ülkeyi tercih etmeyebilir

Holding şirketlerin kuruluş nedenleri ile ilgili olarak literatürde yer bulan gerekçeler şunlardır:

Efektif Vergi Oranı: Vergi yükümlüsünün ödediği vergilerin gelirine oranı olarak ifade edilmektedir. Nominal vergi oranından farklı olarak vergi yükümlüsünün ekonomik faaliyeti üzerindeki gerçek vergi yükünü gösterir.