Harcamalar Üzerinden Alınan Vergilerde Vergi Planlaması

Harcamalar üzerinden alınan vergilerde planlama araçlarının daha çok sektörü rahatlatma şeklinde sağlanan istisna uygulamaları olması, ekonominin bütünü için düşünüldüğünde bir canlılık sağlamaktadır.

Merkezi yönetim bütçe vergi gelirlerine bakıldığında dolaysız vergilerin vergi gelirleri içindeki payı %35, dolaysız vergilerin payı ise %65'tir. 

- İhracat İstisnası
- Araç Teslimlerinde İstisna
- Kıymetli Maden ve Petrol Arama Faaliyetlerinde İstisna
- Teşvik Belgeli Yatırımlarda İstisna
- İthalat İstisnası
- Devir veya Dönüştürme İstisnası
- Kültür, Sağlık ve Eğitim Amacı Taşıyan İstisnalar
- Kamu kurum ve kuruluşlarına yapılan bedelsiz mal teslimleri
- Ulusal Güvenlik Hizmetlerine İlişkin İstisna
- Konut Teslimlerinde İstisna
- Diğer İstisnalar

İhracat istisnasının kapsamına her türlü ihracat teslimleri ve bu teslimlere ilişkin hizmetler, yurt dışındaki müşteriler için yapılan hizmetler, serbest bölgelerdeki müşteriler için yapılan fason hizmetler ve karşılıklı olmak şartıyla uluslararası roaming anlaşmaları çerçevesinde yurt dışındaki müşteriler için Türkiye’de verilen roaming hizmetleri operatörlerinin sağladığı dolaşım ücretleri) ile ihraç kayıtlı gümrük rejimleri çerçevesinde yapılan ihracat işlemleri girmektedir. 

Faaliyetleri kısmen veya tamamen deniz, hava ve demiryolu taşıma araçlarının, yüzer tesis ve araçların kiralanması veya çeşitli şekillerde işletilmesi olan mükelleflere bu amaçla yapılan deniz, hava ve demiryolu taşıma araçlarının, yüzer tesis ve araçlarının teslimleri, bu araçların imal ve inşası ile ilgili
olarak yapılan teslim ve hizmetler ile bunların tadili, onarım ve bakımı şeklinde ortaya çıkan hizmetler ve faaliyetleri deniz taşıma araçları ile yüzer tesis ve araçların imal ve inşası olanlara bu araçların imal ve inşası ile ilgili olarak yapılacak teslim ve hizmetler KDV’den istisnadır. 

Deniz ve hava taşıma araçları için liman ve hava meydanlarında yapılan hizmetler vergiden istisnadır.

Altın, gümüş, platin arama, işletme, zenginleştirme, rafinaj ve Türk Petrol Kanunu hükümlerine göre petrol arama faaliyetlerine ilişkin olmak üzere,
bu faaliyetleri yürütenlere yapılan teslim ve hizmetler ile aynı Kanun hükümlerine göre boru hattıyla taşımacılık yapanlara bu hatların inşa ve modernizasyonuna ilişkin yapılan teslim ve hizmetler vergiden istisnadır. 

Gümrük Kanunu’na göre geçici ithalat ve hariçte işleme rejimleri ile geri gelen eşyaya ilişkin hükümleri kapsamında gümrük vergisinden muaf veya müstesna olan eşyanın ithali ile Gümrük Kanunu’ndaki transit ve gümrük antrepo rejimleri ile geçici depolama ve serbest bölge hükümlerinin uygulandığı mallar vergiden istisnadır. 

Gelir Vergisi Kanunu’nun 81’inci maddesinde belirtilen işlemler (vergilendirilmeyecek değer artış kazançları) ile aynı maddenin birinci fıkrasının (2) numaralı bendinde yazılı şartlar dahilinde adi ortaklıkların sermaye şirketine dönüşmesi işlemleri ve Kurumlar Vergisi Kanunu’na göre yapılan devir
ve bölünme işlemleri KDV’den istisnadır.

Türkiye’de yerleşmiş sayılmayan kişiler hariç olmak üzere çalışma veya oturma izni alarak altı aydan daha fazla yurt dışında yaşayan Türk vatandaşlarına, Türkiye’de yerleşmiş olmayan yabancı uyruklu gerçek kişiler ile kanuni ve iş merkezi Türkiye’de olmayan ve bir iş yeri ya da daimi temsilci vasıtasıyla Türkiye’de kazanç elde etmeyen kurumlara yapılan konut veya iş yeri teslimleri, konut veya iş yeri olarak inşa edilen binaların ilk tesliminde uygulanmak ve bedeli döviz olarak Türkiye’ye getirilmek kaydıyla vergiden istisnadır. 

Engellilerin eğitimleri, meslekleri, günlük yaşamları için özel olarak üretilmiş her türlü araç-gereç ve özel bilgisayar programlarının teslimi nedeniyle engellilerden KDV alınmamaktadır. 

Vergi indirimi mükelleflerin yaptıkları işlemlerin yarattığı katma değerin bulunması amacıyla yapılmaktadır.

- Kendilerine yapılan teslim ve hizmetler dolayısıyla hesaplanarak düzenlenen fatura ve benzeri vesikalarda gösterilen katma değer vergisini,
- İthal olunan mal ve hizmetler dolayısıyla
ödenen katma değer vergisini,
- Götürü veya telafi edici usulde vergiye tabi
mükelleflerden gerçek usulde vergilendirmeye geçenlerin, çıkarılan envantere göre hesap dönemi başındaki mallara ait fatura ve benzeri vesikalarda gösterilen katma değer vergisini indirebilmeleri söz konusudur

ÖTV’de de uluslararası ticarette vergilendirmede malın gittiği ülkede yani
“varış ülkesinde” vergilendirilmesi esas alınmaktadır.

Özel tüketim vergisine tâbi malların, yer aldığı listedeki başka bir malın imalinde kullanılması hâlinde ödenen vergi, Hazine ve Maliye Bakanlığınca belirlenen esaslara göre ödenecek vergiden indirilir. 

Bir ticari ve zirai faaliyetin yürütülmesi ile bağlantılı ithal edilen eşyalar ile ilgili olarak gümrük vergisi muafiyeti bulunmaktadır. 

Sınai tesis, makina veya teçhizat gibi, ithal eşyası için ithalattan sonra yapılan inşa, kurma, montaj, bakım veya teknik yardıma ilişkin giderlerde gümrük vergisi muafiyeti bulunmaktadır.

Banka ve sigorta muameleleri vergisine tabi işlemlere KDV uygulanmamaktadır.

Varlık finansmanı fonlarının, sermaye piyasalarında yaptıkları işlemleri ile İpotek finansmanı kuruluşlarının, konut finansmanı kuruluşlarının ve konut finansmanı fonlarının, konut finansmanı kapsamında yaptıkları tüm işlemleri dolayısıyla lehe alınan paralar nedeniyle varlığa ve ipoteğe dayalı finansman fonlarının muafiyetleri söz konusudur. 

-Resmi İşlerle İlgili Kağıtlar

- Öğrenciler ve askerlerle ilgili kağıtlar
-  İşçiler, çiftçiler ve göçmenlerle ilgili kağıtlar
- Ticari ve medeni işlerle ilgili kağıtlar
- Kurumlarla ilgili kağıtlar