VERGİ PLANLAMASI - Deneme Sınavı - 2

Teşvikler

Hazine ve Maliye Bakanlığı

Tam Mükellef

a. Kamu idare ve kuruluşları tarafından tarım
ve hayvancılığı, bilimi, fenni ve güzel sanatları öğretmek, yaymak, geliştirmek ve teşvik
etmek amacıyla işletilen kuruluşlar,
b. Kamu idare ve kuruluşları tarafından genel
insan ve hayvan sağlığını korumak ve tedavi
etmek amacıyla işletilen kuruluşlar,
c. Kamu idare ve kuruluşları tarafından sosyal
amaçlarla işletilen kuruluşlar,
d. Kamu idare ve kuruluşları tarafından açılan
sergiler, fuarlar ve panayırlar,
e. Genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerine ait kreş ve konukevleri ile askeri kışlalardaki kantinler,
f. Kanunla kurulan emekli ve yardım sandıkları ile sosyal güvenlik kurumları,
g. Yaptıkları iş veya hizmet karşılığında resim
ve harç alan kamu kuruluşları,
h. Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğü ile askeri fabrika ve atölyeler,
i. İl özel idareleri, belediyeler ve köyler ile
bunların oluşturdukları birlikler veya bunlara bağlı kuruluşlar tarafından işletilen işletmeler,
j. Köyler veya köy birlikleri tarafından işletilen işletmeler,
k. Spor kulüplerinin idman ve spor faaliyetlerinde bulunan iktisadi işletmeleri ile sadece
idman ve spor faaliyetinde bulunan anonim
şirketler,
l. Kooperatifler,
m. Kredi teminatı sağlamak üzere kurulmuş
olan kurumlar,
n. Bilimsel araştırma ve geliştirme faaliyetinde
bulunan kurum ve kuruluşlar,
o. Organize sanayi bölgeleri ile küçük sanayi
sitelerine ait iktisadi işletmeler.

Kurumların istisnadan yararlanabilmeleri için;
• İştirak edilen kurumun anonim veya limited şirket niteliğinde bir kurum olması,
• İştirak edilen kurumun kanuni ve iş merkezinin Türkiye’de bulunmaması,
• İştirak payını elinde tutan kurumun, yurt dışı iştirakin ödenmiş sermayesinin en az %10’una sahip
olması,
• İştirak kazancının elde edildiği tarih itibarıyla, iştirak payının kesintisiz olarak en az bir yıl süre ile
elde tutulması,
• İştirak kazancının (kâr payı dağıtımına kaynak olan kazançlar üzerinden ödenen vergiler de dahil
olmak üzere) iştirak edilen kurumun faaliyette bulunduğu ülke vergi kanunları uyarınca en az %15
oranında; iştirak edilen yabancı kurumun esas faaliyet konusunun finansman temini veya sigorta
hizmetlerinin sunulması ya da menkul kıymet yatırımı olması durumunda, iştirak edilen kurumun
faaliyette bulunduğu ülke vergi kanunları uyarınca en az Türkiye’de uygulanan kurumlar vergisi
oranında, gelir ve kurumlar vergisi benzeri toplam vergi yükü taşıması,
• İştirak kazancının, elde edildiği hesap dönemine ilişkin kurumlar vergisi beyannamesinin verilmesi
gereken tarihe kadar Türkiye’ye transfer edilmesi gerekmektedir.
Yurt dışı iştirak kazançları istisnasından yararlanılabilmesi için yukarıda yer alan şartların topluca yerine
getirilmesi şarttır. İştirak oranı %10’dan fazla olsa dahi süre şartının gerçekleşmemesi hâlinde veya bütün
şartlar gerçekleşmekle birlikte vergi yükü şartının gerçekleşmediği durumlarda istisnadan yararlanılabilmesi mümkün değildir.

KVK m.5/1-ç
hükmüne göre anonim şirketlerin kuruluşlarında
veya sermayelerini artırdıkları sırada çıkardıkları
hisse senetlerinin itibari değerlerinin üzerinde bir
bedelle elden çıkarılmasından sağlanan kazançlar
kurumlar vergisinden istisnadır.

KVK 5/1-e hükmüne göre, kurumların, en az
iki tam yıl süreyle aktiflerinde yer alan taşınmazlar
ve iştirak hisseleri ile aynı süreyle sahip oldukları
kurucu senetleri, intifa senetleri ve rüçhan haklarının satışından doğan kazançların %75’lik kısmı
(taşınmaz satışlarında %50’lik kısmı) kurumlar
vergisinden istisnadır.

KVK m.5/1-ı maddesine göre, özel kreş ve gündüz bakımevleri ile okul öncesi eğitim, ilköğretim,
özel eğitim ve orta öğretim özel okulları ile vergiden muaf vakıflara veya kamuya yararlı derneklere
bağlı rehabilitasyon merkezlerinin, fiilen faaliyete
geçtikleri hesap döneminden itibaren beş hesap dönemi süreyle elde edilen kazançları kurumlar vergisinden istisnadır.

Faktoring, işletmelerin genellikle kısa vadeli satışlardan doğan alacak haklarının,
faktör adı verilen finansal kuruluşlara
(faktoring şirketlerine) satılmasıyla, işletmelere kısa vadeli fon sağlama olanağı veren bir finansman yöntemidir.

Kira sertifikaları, Hazine ve Maliye Bakanlığı Varlık Kiralama Anonim Şirketince,
kendi nam ve sertifika sahiplerinin hesabına ve yararına, satın almak veya kiralamak
suretiyle devralınan varlıkların finansmanını sağlamak amacıyla düzenlenen ve sahiplerinin bu varlıklardan elde edilen gelirlerden payları oranında hak sahibi olmalarını
sağlayan menkul kıymetlerdir.

Kurumlar vergisinden muaf olan kurumlar şun-ardır:

Kurumların bir başka kurumdaki ortaklık payları karşılığında elde etmiş oldukları iştirak kazançları aynı kazancın iki ayrı kurumda vergilendirilmesini önlemek, çifte vergilendirme sorununa yol açmamak için kurumlar vergisinden istisna tutulmuştur. İştirak kazançları istisnası yurt içinden ve yurt dışından elde edilen iştirak kazançlarına farklı esaslarla düzenlenmiştir.

kurumların yurt dışından elde ettikleri iştirak kazançları da belli koşullar altında kurumlar vergisinden istisna edilmiştir.

Kurumların istisnadan yararlanabilmeleri için;

Emisyon primi, anonim şirketlerin kuruluş veya sermaye artırımı sırasında ihraç ettikleri hisse senetlerini itibari değerinin üstünde satmaları nedeniyle elde ettikleri kazançtır. KVK m.5/1-ç hükmüne göre anonim şirketlerin kuruluşlarında veya sermayelerini artırdıkları sırada çıkardıkları hisse senetlerinin itibari değerlerinin üzerinde bir bedelle elden çıkarılmasından sağlanan kazançlar kurumlar vergisinden istisnadır.

KVK 5/1-e hükmüne göre, kurumların, en az iki tam yıl süreyle aktiflerinde yer alan taşınmazlar ve iştirak hisseleri ile aynı süreyle sahip oldukları kurucu senetleri, intifa senetleri ve rüçhan haklarının satışından doğan kazançların %75’lik kısmı (taşınmaz satışlarında %50’lik kısmı) kurumlar vergisinden istisnadır.

KVK m.5/1-i maddesi ile kooperatif ortaklarının yönetim gideri karşılığı olarak ödedikleri paralardan harcanmayarak iade edilen kısımlar ile tüketim kooperatiflerinin, ortaklarının kişisel ve ailevi gıda ve giyecek ihtiyaçlarını karşılamak için satın aldıkları malların değerine göre hesapladıkları risturnlar kurumlar vergisinden istisna edilmiştir. Bununla birlikte, 29/6/2004 tarihli ve 5200 sayılı Tarımsal Üretici Birlikleri Kanunu’na göre kurulan birliklerin üyeleri ile yaptıkları işlemler risturn istisnası kapsamındadır.

KVK m5/1/j maddesine göre her türlü taşınır ve taşınmaz malların 6361 sayılı Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketleri Kanunu’nu kapsamında geri kiralama amacıyla ve sözleşme sonunda geri alınması şartıyla, kurumlar tarafından finansal kiralama şirketleri, katılım bankaları ile kalkınma ve yatırım bankalarına satışından doğan kazançlar ile bu kurumlarca söz konusu varlıkların devralındığı kuruma kira süresi sonunda devrinden doğan kazançlar kurumlar vergisinden istisnadır. İstisnanın amacı, işletmenin aktifine kayıtlı taşınır ve taşınmazlar aracılığıyla finansman temin etmesini sağlamaktır.

Kurumların Türkiye’de gerçekleştirdiği Ar-Ge ve yenilik faaliyetleri ile yazılım geliştirme faaliyetleri sonucunda elde edilen buluşların kiralanması, devri veya satışı ile seri üretime tabi tutularak pazarlanmaları neticesinde elde edilen kazançların patentli veya faydalı model belgeli buluşa atfedilen kısmının %50’si kurumlar vergisinden istisnadır.