VERGİ İCRA HUKUKU

Mal bildirimi dışındaki müesseseler (I, II, III, IV) kamu alacaklarının korunmasına doğrudan hizmet ederler. Mal bildirimi kamu alacağının korunmasından ziyade başlatılmış olan icra takibini sürdürülmesine olanak sağlayan, onu kolaylaştıran bir müessesedir.

Vergi ziyaı ya da kaçakçılık cezasını gerektirecek fiillerin işlenmiş olması durumunda mükelleften teminat göstermesi istenebilir. Usulsüzlük suçları tek başına teminat istenmesini gerektiren nedenler arasında yer almaz.

Kamu borçlusu Türkiye'de ikamet etmiyorsa ve durumu itibariyla kamu alacağının tahsili tehlikedeyse borçludan teminat göstermesi istenir.

Alacaklı idare teminat olarak gösterilen bir kişinin kefaletini kabul etmek zorunda değildir.

Kamu borçlusundan teminat istenmesi tahsil zamanaşımı süresini keser. Diğer bir deyişle, teminat isteme yazısının gönderildiği yılı izleyen takvim yılı başından itibaren yeni bir tahsil zamanaşımı süresi işlemeye başlar.

Ödeme emri tebliğ edilmiş ve itiraz süresi de geçmişse bu alacak hakkında ihtiyati haciz uygulamak gereksizdir. Doğrudan icrai haciz veya kesin haciz de denilen haciz işleminin uygulanması gerekir.

İstenen teminatı göstermemenin yaptırımı borçlu hakkında ihtiyati haciz uygulanmasıdır. Bir bakıma kendi rızasıyla teminat vermeyen borçludan istenen teminat haciz suretiyle zorla alınmış olur.

Ödeme emrine karşı dava açma süresi gibi ihtiyati haciz işlemine karşı dava açma süresi de 15 gündür.

İhtiyati haciz işlemine karşı dava süresi haczin yapıldığı tarihten itibaren işlemeye başlar.İhtiyati haciz kararı borçluya tebliğ edilmez.

AATUHK’nin 13. maddesinde sayılı sebeplerin varlığı halinde ihtiyati haciz uygulama yetkisi Vergi Dairesi Müdürlüğünün talebi üzerine, Vergi Dairesi Başkanlığı bulunan yerlerde vergi dairesi başkanı, bulunmayan yerlerde vergi dairesi müdürlüğü tarafından derhal uygulanır. Alacaklı kamu idaresinin
il özel idaresi olması durumunda ihtiyati haciz kararı vali, belediye olması durumunda ise karar belediye başkanı tarafından verilir.

Defter ve kayıtlarda hesap ve muhasebe hileleri yapmak ve gerçek olmayan kişiler veya kayıt konusu işlemlerle ilgili bulunmayan kişiler adına hesap açmak; birinci grup hareketleri oluştururken; defter sahifelerini yok ederek yerlerine başka yapraklar koymak veya koymamak, belgelerin asıl veya suretlerini tamamen veya kısmen sahte olarak düzenlemek ya da bu belgeleri kullanmak ikinci grup hareketleri oluşturmaktadır.  Hazine ve Maliye Bakanlığı ile anlaşması bulunan kişilerin basabileceği belgeleri, bakanlık ile anlaşması olmadığı hâlde basmak veya bilerek kullanmak ise üçüncü grup hareketler olarak yer almaktadır.

Birinci grupta yer alan hareketleri yapanlara uygulanacak ceza on sekiz aydan üç yıla kadar hapis cezasıdır.

Alacağın zamanında ödenmesini sağlamak üzere, borçlunun mallarına geçici olarak el konulması ihtiyati haciz olarak tanımlanmaktadır.

Borçlunun kaçmış olması ya da kaçması, mallarını kaçırması ve hileli yollara sapması ihtimallerinin bulunması hâlinde ihtiyati haciz uygulanabilmektedir

Mal bildirimine çağrılan kamu borçlusu 15 gün içinde mal bildiriminde bulunmazsa ya da göstermiş olduğu teminat borcuna yetecek miktarda değilse ihtiyati haciz uygulanabilecektir.

Teminat istenmesini gerektiren hallerin varlığı, mükellefin (borçlunun) belli bir ikametgâhının bulunmaması, mükellefin (borçlunun) kaçmış olması veya kaçması, mallarını kaçırması ve hileli yollara sapması ihtimallerinin bulunması ve mal bildirimine çağrılan mükellefin (borçlunun) belli bir süre içinde mal bildiriminde bulunmamış veya noksan bildirimde bulunmuş olması ihtiyati tahakkuk sebebi olan ihtiyati haciz sebepleri iken teşebbüsün muvazaalı olduğu ve gerçekte başkasına ait bulunduğu hakkında deliller elde edilmiş olması İhtiyati tahakkuk sebeplerinden biridir.

İhtiyati haciz işlemi kesin hacze dönüşmediği sürece, ihtiyaten haczedilen malların satılarak paraya çevrilmez. Bununla birlikte, ihtiyaten haczedilen malların bozulması, çürümesi gibi nedenlerle korunmasının mümkün olmadığı ya da beklediği zaman önemli bir değer düşüklüğüne uğrayacağının anlaşılması halinde, bu malların derhal paraya çevrilmesi ve elde edilen tutarların teminat olarak muhafaza edilmesi gerekmektedir. Menkul mallar ihtiyati haczin kaldırılması için teminat olarak kabul edilmez.Teminat istenmesini gerektiren sebeplerin varlığı hâlinde ihtiyati haciz uygulaması için kamu borçlusuna herhangi bir süre verilmesi söz konusu değildir. Teminat istenmesini gerektiren sebeplerin varlığı halinde uygulanacak ihtiyati hacizlerde, borçlu tarafından teminat gösterilinceye kadar bekleme zorunluluğu yoktur.

Hükûmetçe belli edilecek milli hisse senedi ve tahviller teminatın kabul edilmesine en yakın borsa cetvelleri üzerinden %15 noksanıyla değerlendirilir.

2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu ile yapılan düzenleme kapsamında ise 213 sayılı VUK’da yer alan vergi davalarına ilişkin yargılama usulü hükümleri yürürlükten kaldırılmıştır. Buna göre ihtiyati haczin sebeplerine karşı açılacak davaların; haczin uygulandığı tarihten ve gıyapta yapılan hacizlerde ise haczin tebliğ edildiği tarihten, itibaren 15 gün içinde yetkili vergi mahkemesinde açılması gerekmektedir.

Hükümsüz tasarrufların iptalinde, dava zaman aşımı süresi, hükümsüz tasarrufların vukuu tarihinden itibaren beş yıldır.