VERGİ HUKUKU

İdari işlem, idari makamların kamu hizmetlerinin yerine getirilmesi sırasında yaptıkları işlemlerdir.

İdare hukukunda yetki dört ana başlık altında incelenmektedir. Bunlar kişi, konu, yer ve zaman itibariyle yetki kurallarıdır.

Hangi işlemlerin vergi davasına konu olabileceği yasada düzenlenmiştir (Vergi Usul Kanunu md 378). Bunlar, verginin tarh edilmesi, cezanın kesilmesi, tadilat ve takdir komisyonu kararlarının tebliğ edilmiş olması, kesinti yoluyla alınan vergilerde istihkak sahiplerine ödemenin yapılmış ve verginin kesilmiş olması durumlarıdır. Vergi davaları tarh aşamasında açılabileceği gibi tahsil aşamasında da açılabilir. Vergi alacağını güvence altına almak için yapılan işlemler de vergi davasına konu olabilir.

Vergi uyuşmazlığı hem yükümlü hem de vergi idaresinden kaynaklanabilir.

İdari işlemlerin özellikleri şunlardır:
i. İdari işlem, idari makamlarca yapılır.
ii. İdari işlemler kamu hizmetinin yürütülmesi
amacıyla yapılır.
iii. İdari işlemler kamu gücü kullanılarak yapılır.
iv. İdari işlem, idarenin tek taraflı iradesinin
ürünüdür.
v. İdari işlem kesindir.
vi. İdari işlem, yürütülmesi gerekli bir işlemdir.

İdare adına irade açıklama yetkisine sahip mercilere de “idari makam” denir. Cumhurbaşkanı,
bakan ve illerde valiler idari makama örnek teşkil eder.

Vergi uyuşmazlıklarının barışçıl yollardan çözülmesi, mükellef ile vergi idaresi arasındaki uyuşmazlığın
yargı makamları önüne götürülmeksizin çözülmesini ifade eder.

Matrah Hataları; Verginin matrahında hata, vergilendirme ile ilgili beyanname, tahakkuk fişi, ihbarname, tekâlif cetveli ve kararlarda matraha ait rakamların veya indirimlerin eksik veya fazla gösterilmiş veya hesaplanmış olmasıdır (Vergi Usul Kanunu md 117/1).

Yükümlülükte Hata; Yükümlülükte hata, vergiye tabi olmadığı veya vergiden muaf bulunduğu açık olan kimselerden vergi istenmesi veya alınmasıdır (Vergi Usul Kanunu md 118/2).

Vergi hataları, hatalı işlemi yapan memurun hatayı bulması veya görmesi ile üst amirlerin incelemesi sonucunda hataların görülmesi veya yükümlünün müracaatı ile ortaya çıkartılabilir (Vergi Usul Kanunu md 119). Vergi hatalarını düzeltme yetkisi ilgili vergi dairesi müdürüne aittir. Bu hatalar düzeltme fişine
dayanılarak düzeltilir. Yükümlüler, vergi işlemlerindeki hataların düzeltilmesini vergi dairesinden yazı ile
isteyebilmektedirler (Vergi Usul Kanunu md 122). Düzeltme isteği vergi dairesi tarafından reddedildiği
takdirde yükümlü hiyerarşik başvuru ile üst mercie gidebilir.

Tarhiyat öncesi uzlaşma, tarhiyat aşamasından önce, idare ile yükümlü veya ceza muhatabı arasında tarh edilecek vergi ve kesilecek cezalarda uzlaşılmasıdır. Hazine ve Maliye Bakanlığına bağlı vergi dairelerince tarh edilecek vergiler ile vergi ziyaı cezası tarhiyat öncesi uzlaşma kapsamındadır. Kaçakçılık cezası ile kaçakçılık fiilleriyle işlenmiş vergi ziyaı cezası uzlaşma kapsamı dışındadır.

Uzlaşma başvuru süresi 30 gündür. Sürenin başlangıcı, vergi veya ceza ihbarnamesinin yükümlüye
tebliğ edildiği tarihi izleyen günden itibaren başlar

Dilekçeler ve savunmalar ile davalara ilişkin her türlü evrak, Danıştay veya ait olduğu mahkeme başkanlarına veya bunlara gönderilmek üzere idare veya vergi mahkemesi başkanlıklarına, idare veya vergi mahkemesi bulunmayan yerlerde asliye hukuk hâkimliklerine veya yabancı memleketlerde Türk Konsolosluklarına verilebilir (İdari Yargılama Usulü Kanunu md 4).

Uzlaşma başvuru süresi 30 gündür. Sürenin başlangıcı, vergi veya ceza ihbarnamesinin yükümlüye tebliğ edildiği tarihi izleyen günden itibaren başlar.

Vergi uyuşmazlıklarının çözümünde vergi mahkemeleri ilk derece mahkemesi olarak görevlidir.

Vergi mahkemelerinde dava açma süresi, özel kanunlarda aksine bir hüküm olmadıkça
Danıştay’da altmış; vergi mahkemelerinde 30 gündür (İdari Yargılama Usulü Kanunu md 7). Ancak kanunlardaki özel süreler, bu genel sürelerin dışında kalmaktadır.

Vergi mahkemelerinde dava açma süresi, özel kanunlarda aksine bir hüküm olmadıkça
Danıştay’da 60; vergi mahkemelerinde 30 gündür.  Ancak kanunlardaki özel süreler, bu genel sürelerin dışında kalmaktadır.

Vergi mahkemesinde dava açma süresi ihbarnamenin tebliğinden itibaren 30 gündür. Özel kanunlardaki farklı düzenlemeler saklıdır.

İstinaf, vergi mahkemelerinin nihai (son) kararlarına karşı yargı çevresindeki bölge idare mahkemesine gidilen bir yargı yoludur. İstinaf yoluna, vergi mahkemesinin nihai kararının tebliğ edildiği tarihten itibaren 30 gün içerisinde başvurulması gerekir.

Doğru sıralama uzlaşma - ilk derece yargılaması - istinaf - temyiz şeklindedir.