VERGİ HUKUKU

Vergi mahkemeleri, vergi uyuşmazlıklarına ilişkin olarak Danıştay’ın ilk derece mahkeme sıfatıyla baktığı davaların dışında kalan davalarda genel ve ilk derece mahkemesi olarak görev yapan bir yargı kuruluşudur. Bu mahkemeler, bölgelerin coğrafi durumları ve iş hacimleri dikkate alınarak Adalet Bakanlığı tarafından kurulur.

Hangi işlemlerin vergi davasına konu olabileceği yasada düzenlenmiştir (Vergi Usul Kanunu md 378). Bunlar, verginin tarh edilmesi, cezanın kesilmesi, tadilat ve takdir komisyonu kararlarının tebliğ edilmiş olması, kesinti yoluyla alınan vergilerde istihkak sahiplerine ödemenin yapılmış ve verginin
kesilmiş olması durumlarıdır. Vergi davaları tarh aşamasında açılabileceği gibi tahsil aşamasında da açılabilir. Vergi alacağını güvence altına almak için yapılan işlemler de vergi davasına konu olabilir.

Vergi davalarında yazılı yargılama usulü uygulanır ve inceleme evrak üzerinde yapılır (İdari Yargılama Usulü Kanunu md 1). Tarh edilen vergi, resim ve harçlarla benzeri mali yükümlülükler ve bunların zam ve cezaları toplamı bir milyar lirayı aşan  vergi davalarında, taraflardan birinin isteği üzerine duruşma yapılır.

Vergi uyuşmazlığının özelliklerini şöyle sıralayabiliriz:

Vergi uyuşmazlığından taraflardan biri ver- gi yükümlüsü ve vergi sorumlusu, diğeri ise devletin organı olan vergi idaresidir,

Uyuşmazlık konusu, vergi ve benzeri mali yükümlülüklerdir,

Uyuşmazlığın nedeni, hukuk kurallarına göre birbiri ile örtüşmeyen görüş ayrılıklarına göre davranılmasıdır,

Uyuşmazlık, hukuk kurallarına aykırı davranmaktır.

Vergi uyuşmazlığı hem yükümlü hem de vergi idaresinden kaynaklanabilir.

Vergilendirme yetkisine sahip merkezi ve yerel idarelerle yüküm- lü arasında, yetki ve görevlerin yerine getirilmesinde hukuk kurallarına aykırı hareket nedeniyle oluşan görüş ayrılıklarına vergi uyuşmazlığı denir.

İdari işlemler kesindir.

İdari işlemlerde şekil, idarenin iradesinin açıklanması aşamasında izlenmesi gereken usulü ve idari işlemin hukuk düzeninde aldığı biçimi ifade eder.

Vergi hatalarını düzeltme yetkisi vergi dairesi müdürüne aittir.

A şıkkı vergi mahkemelerinin, B, C D ve E şıkkı bölge idari mahkemelerinin görevleri ve özellikleridir.

Danıştay, Anayasa’da yerini almış yüksek idare mahkemesi, danışma ve inceleme merciidir.

Tahsilat işlemleri olan ihtiyati haciz, ihtiyati tahakkuk, ödeme emri ve ödemeye davette (teminatın paraya çevrilmesinde) dava açma süresi 15 gündür.

Vergi davalarında davanın ilgili bulunduğu verginin veya cezanın nevi ve yılı, tebliğ edilen ihbarnamenin tarihi, numarası ve mükellefin hesap numarasıdır.

İstinaf, vergi mahkemelerinin nihai (son) kararlarına karşı yargı çevresindeki bölge idare mahkemesine gidilen bir yargı yoludur.

Uyuşmazlık, hukuk kurallarına aykırı davranmaktır.

Vergi uyuşmazlığı, vergilendirme yetkisine sahip merkezi ve yerel idarelerle yükümlü arasında, yetki ve görevlerin yerine getirilmesinde hukuk kurallarına aykırı hareket nedeniyle oluşan görüş ayrılıklarıdır.

İdari işlemler kamu gücü kullanılarak yapılır.

Vergi hataları dört grupta toplanmaktadır. Buna göre; vergilendirme hataları yükümlünün şahsında hata, yükümlülükte hata, verginin konusunda hata ve vergilendirme ve muafiyet döneminde hata şeklindedir

Dava dilekçesinde bulunması gerekli hususular şunlardır: i. Tarafların ve varsa vekillerinin veya temsilcilerinin ad ve soyadları, unvanları ve adresleri, ii. Davanın konusu, sebepleri ve dayandığı deliller, iii. Davaya konu olan idari işlemin yazılı bildirim tarihi, iv. Vergi, resim, harç ve benzeri mali yükümlülüklerin ve bunların zam ve cezalarına ilişkin davalarda uyuşmazlık konusu, v. Vergi davalarında davanın ilgili bulunduğu verginin veya cezanın nevi ve yılı, tebliğ edilen ihbarnamenin tarihi, numarası ve mükellefin hesap numarasıdır (İdari Yargılama Usulü Kanunu md 3).

Temyiz başvurusu, son kararın tebliğinden başlayarak 30 gün içinde yapılabilir.

Uzlaşma komisyonları, vergi dairesi uzlaşma komisyonları defterdarlık uzlaşma komisyonları, vergi dairesi başkanlığı uzlaşma komisyonu, merkez uzlaşma komisyonu, vergi daireleri koordinasyon uzlaşma komisyonudur