VERGİ HUKUKU

Vergi sisteminin temel amacı, devlete Anayasa ile verilen görevlerin yerine getirilebilmesi için ihtiyaç duyduğu geliri sağlamaktır (AY md.73, f.1). Başka bir deyişle vergi borcunu (alacağını), başta kanunilik ve eşitlik ilkeleri olmak üzere hukuka uygun şekilde tespit (tarh) ve tahsil etmek, kısaca vergi toplamaktır. Türk Hukuku’nda bu amacı gerçekleştirme görevi vergi idaresine verilmiş ancak başka pek çok ülkede olduğu gibi, başta mükellef olmak üzere başka bazı kimselere de bu amaca etkin bir şekilde ulaşılmasını sağlamak üzere çeşitli ödevler getirilmiştir. Ancak Homo ekonomus tipinde bir vergi ödevlisi, gelirini ve servetini fazlalaştırmak için bu ödevlere pek uymak istemez, mümkün olduğunca az vergi ödemek ister. Dolayısıyla ilk iki önerme doğrudur, üçüncü önerme yanlıştır. Doğru cevap C'dir.

Bir yandan yürütmenin bir parçası olan idare tarafından belirlenen ödevlere uymamak kabahat olarak kabul edilmekte, diğer yandan idari para cezalarının her takvim yılı başından itibaren idare tarafından belirlenen (Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından Resmi Gazete’de ilan edilen) yeniden değerleme oranında artırılması kabul edilmektedir. Bunun anlamı, anayasal kanunilik ilkesine aykırı şekilde, hem kabahat teşkil eden hukuka aykırılığın hem de para cezasının yeni miktarının yürütme organı tarafından belirlenmesidir.

Hukuki güvenlik ilkesinin bir başka alt ilkesi olan geriye yürüme yasağı, yapıldığı anda kanunla kabahat ya da suç olarak kabul edilmemiş olan bir davranışın/fiilin, -davranış/fiil gerçekleştirildikten- sonra çıkartılan bir kanunla kabahat ya da suç olarak kabul edilmesi ile kabahat ya da suç karşılığında öngörülen yaptırımın, -kabahat ya da suç teşkil eden davranışın/fiilin gerçekleşmesinden- sonra çıkartılan bir kanunla artırılmasını yasaklamaktadır (AY md.38, f.1).

Verilen metnin anlam bütünlüğü dikkate alındığında, metinde yer alan boşluk, "ceza sorumluluğunun şahsiliği ilkesi" ile doldurulmalıdır. Zira verilen metin, kusur ilkesi ile ceza sorumluluğunun şahsiliği ilkesi arasındaki ilişkiyi irdelemektedir. Doğru cevap E'dir.

Mükellefin en önemli ödevi, vergi borcunu -hukukun emrettiği şekilde- ödemesidir. Çünkü, en başta açıklandığı üzere, vergilendirme sisteminin temel amacı devlete verilen görevlerin finansmanı için gerekli geliri vergiler yoluyla elde etmektir. İşte, vergi ceza sisteminde yer alan bütün kabahat ve suç tipleri arasından mükellefin bu maddi ödevini yerine getirmesini sağlamaya yönelik tek hukuka aykırılık tipi, “vergi ziyaı kabahati”dir. Doğru cevap A'dır.

Damga vergisinde özel üsulsüzlük sadece noterler tarafından işlenebilecek bir kabahat olup; noterin, damga vergisi ödenmemiş veya eksik ödenmiş kağıtları, vergi ve cezası tahsil edilmeden tasdik etmesi veya örneklerini çıkarıp vermesi halinde söz konusu olur. Her bir kağıt için 2 TL’den az olmayacak şekilde nispi para cezası öngörülmüştür. Doğru cevap B'dir.

Vergi kaçakçılığı suçunu işlemiştir. Çünkü, VUK md.359’de belirtildiği şekilde, Bay (B), kasten, faturada, satım hukuki ilişkisini miktar itibariyle gerçeğe aykırı şekilde yansıtarak muhteviyatı itibariyle yanıltıcı fatura (belge) düzenlemiştir. Doğru cevap E'dir.

Vergi mahremiyetinin ihlali suçu bir özgü suç olup öncelikle ancak şu kimseler tarafından işlenebilir: 1. vergi muameleleri ve incelemeleri ile uğraşan memurlar; 2. vergi mahkemeleri, bölge idare mahkemeleri ve Danıştayda görevli olanlar; 3. vergi kanunlarına göre kurulan komisyonlara iştirak edenler; 4. vergi işlerinde kullanılan bilirkişiler. Mükellefin özel işlerini yapma suçu da bir özgü suçtur; ancak VUK md.6, son fıkrada sayılan memurlar tarafından işlenebilir. Bunlar ise 1. vergi muameleleri ve incelemeleri ile görevli memurlar; 2. vergi mahkemeleri, bölge idare mahkemeleri ve Danıştay’da görevli olan memurlardır. Doğru cevap E'dir.

Soruya olumsuz cevap vermek gerekir. Çünkü Bay (D), sahte faturaların defterlere kaydıyla birlikte tamamlanacak olan vergi kaçakçılığı suçundan son anda kendi isteğiyle vazgeçmiş, suçun tamamlanmasını engellemiştir. Bu nedenle, kendisine, ne vergi kaçakçılığı suçu, ne de bu suça teşebbüsten dolayı adli yaptırım uygulanması mümkün değildir.

Vergisel idari ve adli yaptırımları azaltan ya da sona erdiren durumlar olarak, karşımıza "cezadan indirim, uzlaşma, pişmanlık, zamanaşımı, ölüm ve af" başlıklar çıkmaktadır. İçtima, toplanma anlamına gelmekte olup, kabahat ya da suçların bir kişide toplanmasını ifade eder. Dolayısıyla vergisel idari ve adli yaptırımları azaltan ya da sona erdiren durumlar ile ilgisi bulunmamaktadır. Doğru cevap A'dır.

Vergi kaybı (/vergi ziyaı) ise, şu hallerden birinin varlığı halinde kabul
edilmektedir:

1.tahakkukun zamanında gerçekleşmemesi,

2.tahakkukun eksik gerçekleşmesi,

3.tahsil edilen verginin haksız yere iadesi.

Doğru cevap C seçeneğidir.

Vergi ziyaı kabahati, vergi borcunun geç ödenmesi (ya da geç tahsil) ya da eksik ödenmesi (eksik tahsil) halinde değil; aksine verginin tahsilinden önceki aşamanın (tahakkukun) geciktirilmesi ya da eksik gerçekleştirilmesi halinde mevcuttur. Doğru cevap A seçeneğidir.

İşe başlamanın zamanında bildirilmemesi birinci derece genel usulsüzlükler içerisinde yer alır. Doğru cevap B seçeneğidir.

Elektronik belge olarak düzenlenmesi gerekenler de dahil olmak üzere, verilmesi ve alınması icabeden fatura, gider pusulası, müstahsil makbuzu ile serbest meslek makbuzlarının verilmemesi, alınmaması veya meblağlarının gerçeğe aykırı olması durumunda kesilecek ceza özel usulsüzlük cezasıdır. Doğru cevap C seçeneğidir.

Defter, kayıt ve belgelerin yok edilmesi halinde vergi kaçakçılığı suçu işlenmiş olur. Doğru cevap D seçeneğidir.

Vergi mahremiyetinin ihlali suçunun cezası, bir yıldan üç yıla kadar hapis ve beş bin güne kadar adli para cezasıdır. Doğru cevap A seçeneğidir.

Mükellefin özel işlerini yapanlar hakkında   6 aydan iki yıla kadar hapis cezası verilir. Doğru cevap B seçeneğidir.

Bir hareket ile birden fazla vergi kabahatinin işlenmesi halinde, bunlara ait yaptırımlardan sadece en ağır olanı uygulanır, başka bir deyişle, miktar itibariyle en ağır para cezası kesilir. Doğru cevap D seçeneğidir.

Genel usulsüzlük cezasında, usulsüzlüğün yapıldığı yılı takip eden yılın birinci gününden başlayarak iki yıl geçtikten sonra tahsil edilmesi mümkün değildir. Doğru cevap B seçeneğidir.

Vergi suçlarında ceza zamanaşımı ise on yıl olup süre, hükmün kesinleştiği veya infazın herhangi bir suretle kesintiye uğradığı günden itibaren işlemeye başlar ve kalan ceza miktarı esas alınarak süre hesaplanır. Ceza zamanaşımı dolduktan sonra cezanın infazı artık mümkün değildir. Doğru cevap E seçeneğidir.