VERGİ HUKUKU

Mükellef haklarına ilişkin olan ve temsilsiz vergi olmaz ilkesini içeren ilk metin Magna Cartadır.

Ülkemizde genel bütçeye dahil olan vergileri Devlet Hazinesi adına tarh ve tahsil etme yetki ve görevi Hazine ve Maliye Bakanlığı’na verilmiştir.

1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi m.217’ye göre Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın vergilendirme ile doğrudan ilgili olan görevlerini, gelir düzenlemelerine ilişkin çalışmalar yapmak, her türlü gelir işlemlerine ait mevzuatı hazırlamak, her türlü gider işlemlerine ait mevzuatın hazırlanmasına katkı sağlamak, suç gelirlerinin aklanmasının
önlenmesine ilişkin usul ve esasları belirlemek, vergi incelemesi ve denetimine ilişkin temel politika ve stratejilerin belirlenmesi amacıyla çalışmalar yapmak ve belirlenen politikaların uygulanmasını sağlamak olarak sıralayabiliriz. Her türlü gider işlemlerine ait mevzuatı tek başına hazırlamaz katkı sağlar.

A şıkkı hariç diğerleri Gelir Düzenlemeleri Genel Müdürlüğü'nün görevleridir.

C şıkkı hariç diğerleri Gelir İdaresi Başkanlığı'nın görevlerinden biridir. C şıkkındaki görev Vergi Denetim Kurulu'na aittir.

Vergi dairesi bulunmayan yerlerde ise mal müdürlükleri vergilendirmeye ilişkin görev ve yetkileri üstlenirler

Vergi Usul Kanunu (VUK) m.74 uyarınca takdir komisyonları, yetkili makamlar tarafından istenilen matrah ve servet takdirlerini yapmak, vergi kanunlarında yazılı fiyat, ücret veya diğer matrah ve kıymetleri takdir etmekle görevlidirler.

* Vergi mükellefi, vergi kanunlarına göre kendisine vergi borcu terettüp eden (yüklenen) gerçek veya tüzel kişidir.

* VUK m.9’a göre vergi mükellefi veya vergi sorumlusu olmak için kanuni ehliyet sahibi olmak şart değildir. 

*Vergi mükellefi kanunda mükellef olarak tanımlanan kişidir. Vergi yüklenicisi ise vergi yükünü ekonomik olarak yüklenen kişidir.

Gelir vergisi mükellefleri Gelir Vergisi Kanunu (GVK) m.3’e göre gerçek kişilerdir.

Tüzel kişilerde kanuni temsilcinin kim olacağı tüzel kişinin türüne göre değişir. Örneğin anonim şirketlerde kanuni temsilci Türk Ticaret Kanunu
(TTK) m.365 ve m.367 uyarınca yönetim kurulu başkanı veya üyeleri, limited şirketlerde ise TTK m.623 ve m.624 gereğince şirket müdürüdür

Mükellefler, VUK m.168’e göre işe başlamayı, işe başlama tarihinden itibaren 0n gün içinde, işi bırakmayı ve işle ilgili değişiklikleri ise bir ay içinde vergi dairesine bildirmek
zorundadırlar.

Vergi yükü, gelir dağılımı ve gelir tahminlerine yönelik
genel ve sektörel analizler yapmak 5452 sayılı Kanun’la Gelir Politikaları Genel Müdürlüğü olarak kurulan ve 1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile adı Gelir Düzenlemeleri Genel Müdürlüğü olarak değiştirilen Bakanlık biriminin görevleri arasındadır.

Vergi dairesi başkanlığı olmayan yerlerde vergi dairesi müdürlükleri defterdarlıklara bağlı olarak faaliyet göstermektedir.

Bir başkan ve dört üyeden oluşan takdir komisyonunda mükellef tarafında iki kişi bulunabilmektedir.

Katma değer vergisinde kanuni yükümlü ile vergi yükünü taşıyanlar farklı kişilerdir.

Tasfiye memurları ödenmeyen vergi borçlarından zincirleme(müteselsilen ) sorumludurlar. Vergi borcunun tamamını herhangi bir tasfiye memuru ödemek zorundadır.

Veraset ve İntikal Vergisi Kanunu (VİVK) m.19 uyarınca miras yoluyla ve ivazsız (bedelsiz) olarak intikal eden gayrimenkullerden, veraset ve intikal vergisi ödenmemiş olanlarının devri halinde verginin ödenmesinden mirasçılarla beraber müteselsilen sorumludurlar.

KDVK m.9’a göre mükellefin Türkiye’de ikametgahının, işyerinin, kanuni veya iş merkezinin bulunmaması halinde ve Hazine ve Maliye Bakanlığı’nca gerekli görülen diğer hallerde vergi alacağını güvence altına almak için vergiye tabi işlemlere taraf olanlar veya mükellefin temsilcisi,
vekili veya mükellef adına hareket edenler vergi
alacağını ödemekten sorumlu tutulur.

İşe başlamayı, işe başlama tarihinden itibaren
on gün içinde bildirmekle ödevlidir.

Defterlerin tutulduğu yılı takip eden yılın başından itibaren beş yıl saklanılma ödevi vardır.