VERGİ HUKUKU - Deneme Sınavı - 4

Vergi uyuşmazlıklarının barışçıl yollardan çözülmesi, mükellef ile vergi idaresi arasındaki uyuşmazlığın
yargı makamları önüne götürülmeksizin çözülmesini ifade eder.

Matrah Hataları; Verginin matrahında hata, vergilendirme ile ilgili beyanname, tahakkuk fişi, ihbarname, tekâlif cetveli ve kararlarda matraha ait rakamların veya indirimlerin eksik veya fazla gösterilmiş veya hesaplanmış olmasıdır (Vergi Usul Kanunu md 117/1).

Yükümlülükte Hata; Yükümlülükte hata, vergiye tabi olmadığı veya vergiden muaf bulunduğu açık olan kimselerden vergi istenmesi veya alınmasıdır (Vergi Usul Kanunu md 118/2).

Vergi hataları, hatalı işlemi yapan memurun hatayı bulması veya görmesi ile üst amirlerin incelemesi sonucunda hataların görülmesi veya yükümlünün müracaatı ile ortaya çıkartılabilir (Vergi Usul Kanunu md 119). Vergi hatalarını düzeltme yetkisi ilgili vergi dairesi müdürüne aittir. Bu hatalar düzeltme fişine
dayanılarak düzeltilir. Yükümlüler, vergi işlemlerindeki hataların düzeltilmesini vergi dairesinden yazı ile
isteyebilmektedirler (Vergi Usul Kanunu md 122). Düzeltme isteği vergi dairesi tarafından reddedildiği
takdirde yükümlü hiyerarşik başvuru ile üst mercie gidebilir.

Tarhiyat öncesi uzlaşma, tarhiyat aşamasından önce, idare ile yükümlü veya ceza muhatabı arasında tarh edilecek vergi ve kesilecek cezalarda uzlaşılmasıdır. Hazine ve Maliye Bakanlığına bağlı vergi dairelerince tarh edilecek vergiler ile vergi ziyaı cezası tarhiyat öncesi uzlaşma kapsamındadır. Kaçakçılık cezası ile kaçakçılık fiilleriyle işlenmiş vergi ziyaı cezası uzlaşma kapsamı dışındadır.

Uzlaşma başvuru süresi 30 gündür. Sürenin başlangıcı, vergi veya ceza ihbarnamesinin yükümlüye
tebliğ edildiği tarihi izleyen günden itibaren başlar

Dilekçeler ve savunmalar ile davalara ilişkin her türlü evrak, Danıştay veya ait olduğu mahkeme başkanlarına veya bunlara gönderilmek üzere idare veya vergi mahkemesi başkanlıklarına, idare veya vergi mahkemesi bulunmayan yerlerde asliye hukuk hâkimliklerine veya yabancı memleketlerde Türk Konsolosluklarına verilebilir (İdari Yargılama Usulü Kanunu md 4).

Angarya yasağı vergi ceza hukuku ile ilgili bir yasak değildir. Diğer seçeneklerde geniş anlamda vergi ceza hukuku ile ilgili ilkelere yer verilmiştir.

Ceza sorumluluğun şahsiliği ilkesini, kusur ilkesinin doğal bir sonucu olarak değerlendirmek gerekir. Çünkü, kabahat ya da suç ancak kusurlu olarak işlenebileceğine göre, sadece bu kimseye yaptırım uygulanması gerekir: Kabahat ya da suç ile hiçbir ilişkisi bulunmayan kimsenin kusuru olmadığından, cezalandırılması da mümkün değildir. Herkes, kusurlu olarak yaptığı kendi fiilinden sorumludur.

Vergi ziyaı kabahatinden söz edebilmek için, vergi geliri kaybının varlığı şarttır. Başka bir deyişle, bu kabahatin temel unsuru “vergi -geliri- kaybı”dır.

E seçeneğinde ikinci derece genel usulsüzlük hallerinden birine yer verilmiştir. Diğer seçeneklerden birinci derece genel usulsüzlük halleri yer almaktadır.

Genel usulsüzlükler, idari para cezası ile cezalandırılmaktadırlar.

Görev dolayısıyla öğrenilen, mükellefin ve mükellefle ilgili kimselerin şahıslarına, muamele ve hesap durumlarına, işlerine, işletmelerine, servetlerine veya mesleklerine ilişkin sırların veya gizli kalması gereken diğer hususların ifşa edilmesi veya kendisinin ya da üçüncü şahısların yararına kullanılması vergi mahremiyetinin ihlali suçunun maddi unsurunu oluşturmaktadır. Diğer seçeneklerde vergi kaçakçılığı suçuna yol açan hareketlere yer verilmiştir.

Mükellefin özel işlerini yapma suçu da bir özgü suçtur; ancak VUK md.6, son fıkrada sayılan memurlar tarafından işlenebilir. Bunlar ise 1. vergi muameleleri ve incelemeleri ile görevli memurlar; 2. vergi mahkemeleri, bölge idare mahkemeleri ve Danıştay’da görevli olan memurlardır.

Bir hareket ile birden fazla vergi kabahatinin işlenmesi halinde, bunlara ait yaptırımlardan sadece en ağır olanı uygulanır, başka bir deyişle, miktar itibariyle en ağır para cezası kesilir (KabhK md.15, f.1, c.1 ve VUK md.336, f.1).

KabhK md.17, f.6, c.2 ve c.3 gereğince, “İdari para cezasını kanun yoluna başvurmadan önce ödeyen kişiden bunun dörtte üçü tahsil edilir. Peşin ödeme, kişinin bu karara karşı kanun yoluna başvurma hakkını etkilemez.”

KabhK md.20 gereğince, soruşturma zamanaşımı süresi; a) Yüzbin TL veya daha fazla idarî para cezasını gerektiren kabahatlerde beş, b) Ellibin TL veya daha fazla idarî para cezasını gerektiren kabahatlerde dört, c) Ellibin TL’den az idarî para cezasını gerektiren kabahatlerde üç yıldır.

Uzlaşma başvuru süresi 30 gündür. Sürenin başlangıcı, vergi veya ceza ihbarnamesinin yükümlüye tebliğ edildiği tarihi izleyen günden itibaren başlar.

Vergi uyuşmazlıklarının çözümünde vergi mahkemeleri ilk derece mahkemesi olarak görevlidir.

Vergi mahkemelerinde dava açma süresi, özel kanunlarda aksine bir hüküm olmadıkça
Danıştay’da altmış; vergi mahkemelerinde 30 gündür (İdari Yargılama Usulü Kanunu md 7). Ancak kanunlardaki özel süreler, bu genel sürelerin dışında kalmaktadır.